युरोपमा ५ सय वर्षयताकै खराब खडेरी, नेपाली श्रम बजारमा पनि धक्का

A+ A A-

युरोपका १४ वटा देशसँगै बेलायत अहिले खडेरीको चेपटामा फसेको छ । युरोप र बेलायतमा पाँच सय वर्षयताकै खराब खडेरी लागेको बीबीसीले युरोपमा खडेरीसम्बन्धी गरेकाे स्थलगत रिपोर्टिङमा उल्लेख छ ।

युरोपका देश जर्मनी, नेदरल्यान्ड्स, स्पेन, इटाली, पोर्चुगल, फ्रान्स, बेल्जियम, लक्जेम्बर्ग, रोमानिया, हङ्गेरी, उत्तरी साइबेरिया, युक्रेन, मोल्डोभा, आयरल्यान्डसँगै बेलायत सबैभन्दा धेरै खडेरीको मारमा परेका छन् । यी देशमा नदी र पानीका स्राेत सुक्न थालेको र समुद्रमा पनि खडेरीका कारण पानीको मात्रा घटेको युरोपेली संघको संयुक्त अनुसन्धान केन्द्रको प्रतिवेदनले औँल्याएको छ ।

एक महिना लगाएर तयार पारिएको खडेरीसम्बन्धी प्रविदेनमा युरोपको ४७ प्रतिशत क्षेत्र खडेरीका कारण खतराको स्थितिमा पुगेको र माटोमा आर्द्रताको मात्रा एकदमै कम रहेकाे उल्लेख छ । याे प्रतिवेदन गत साता सार्वजनिक गरिएको छ ।

युरोपमा तीन सातायता पानीको अभाव भएपछि मानिस बसाई सर्न थालेको पश्चिममा मिडियाहरूले बताएका छन् ।

एसियामा प्रभाव

युरोपमा खडेरीका कारण नदीको सतह घट्दा जलविद्युत् उत्पादनका साथै अन्य पावरप्लान्टको चिस्यान केन्द्रहरू पनि प्रभावित हुन थालेका छन् । यति मात्र होइन, खडेरीका कारण युरोप र बेलायतको कृषिमा पनि प्रभाव परेको पश्चिमा सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन् ।

खडेरीका कारण कतिपय देश विदेशी पर्यटक, श्रमिक र व्यवसायीलाई भित्रिन रोक लगाउने स्थितिमा पुगेका छन् । नेपालबाट रोजगारी, अध्ययन, घुम्नसँगै व्यवसायका लागि नेपाली युरोप जाने गरेका छन् ।

बेलायत र युरोपका देशमा खेडरीका कारण अध्ययन गर्न जाने विद्यार्थीसँगै रोजगारीका लागि जाने श्रमिक प्रभावित हुने देखिन्छ । नेपालीहरू वैदेशिक रोजगारीमा जर्मनी, पोर्चुगल, फ्रान्स, बेल्जियम, रोमानिया, उत्तरी साइबेरिया, सर्बिया र बेलायत जाने गरेको वैदेशिक रोजगार विभागको तथ्यांकमा छ ।

यस्तै, नेपाली विद्यार्थी अमेरिका, बेलायत र युरोप अध्ययन गर्न जान्छन् । कतिपय देशले खडेरीलाई मध्यनजर गर्दै विद्यालय र कलेज नै बन्द गरेका छन् भने कतिपय देशले पानीको माग घटाउन सार्वजनिक क्षेत्रमा सर्वसाधारणलाई हिँडडुलमै समेत रोक लगाइसकेका छन् ।

जसका कारण नेपालबाट मात्र होइन, एसियाबाट रोजगारी र अध्ययनका लागि जाने विद्यार्थी प्रभावित हुने देखिन्छ । खडेरीका कारण विदेशी कामदार र विद्यार्थी भित्रिने प्रक्रिया नै केही महिनाका लागि बन्द गर्ने अवस्थामा युरोपका देशहरू पुगेका छन् ।

युरोपमा कीर्तिमानी तापक्रमले आवतजावतमा कठिनाइ हुनुका साथै हजारौँ मानिस विस्थापित हुन पुगेको पश्चिममा मिडियाको रिपोर्टिङमा भनिएको छ । यो अवस्था रहिरहे तत्काल रोजगारी र अध्ययनका लागि जाने एसियन विद्यार्थीको प्रक्रिया रोकिन सक्ने एसियाली संघसंस्थाले औँल्याएका छन् ।

एसियाका देशबाट वार्षिक ३ करोड नागरिक रोजगारी र अध्ययनका लागि युरोपका देश र बेलायत पुग्ने गरेका छन् । युरोपमा देखिएको खडेरीका कारण एसियाको आर्थिक, रोजगार र शिक्षामा समेत प्रभाव पर्ने एसियाली ट्रेड युनियन महासंघका महासचिव लक्ष्मण बस्नेत औँल्याउँछन् । कोरोना, रुस–युक्रेन युद्धपछि युरोपको खडेरीले एसियाको श्रम बजारमा ठूलो प्रभाव पर्न सक्ने उनले बताए ।

‘एसियामा युरोपबाट तेल, इन्धन, ग्यास र अन्य पदार्थ भित्रिन्छ । युरोप र बेलायत एसियाको रोजगार हव नै हो । भने, नेपालीहरू रोजगारीका लागि युरोप जाने गरेका छन् । खडेरीका कारण यो क्षेत्रमा समेत प्रभाव पर्न सक्छ’, उनले भने, ‘खडेरी बढ्दै गए युरोपका देशमा कार्यरत नेपालीहरूसमेत फकाउनुपर्ने अवस्था आउँछ । सरकारले यो विषयमा समेत ध्यान दिनुपर्छ । खडेरीका कारण युरोपका देशमा रहेका धेरै नेपाली प्रभावित हुने देखिन्छ ।’

नेपालबाट रोजगारी र अध्ययनका लागि दैनिक ३ सयभन्दा धेरै नागरिक गइरहेको सरकारी तथ्यांकमा छ । खडेरीको मारमा यो जनशक्ति पर्न सक्ने उनको भनाइ छ ।

युरोपमा प्रतिकूल मौसमका कारण सन् २०२२ मा बाली उत्पादनमा ह्रास आउने र कृषिमा ३० प्रतिशत गिरावट आउने विश्लेषण गरिएको छ । युरोपकै विभिन्न अध्ययनमा धान, गहुँ, फापर, मैक, तोरी, आलु, भटमास र सूर्यमुखीको उत्पादन यो वर्ष अघिल्लो पाँच वर्षको उत्पादनभन्दा अनुमानित २५ प्रतिशतले गिरावट आउने युरोपेली संघको खाद्यान्न अनुसन्धान महाशाखाको अध्ययनमा भनिएको छ ।

बढ्दो खडेरीका कारण युरोपमा खाद्यान्न उत्पादन र मानिसको जनजीवन नै प्रभावित हुन थालेको छ । केही साता युरोपका देशमा खडेरी लागे कतिपय देशका शहरमा बाहिरबाट पानी आपूर्ति गर्नुपर्ने अवस्था सिर्जना हुनेसमेत पश्चिममा सञ्चारमाध्यमले जनाएका छन् । युरोपमा खडेरीका कारण धेरै नागरिकको मृत्यु भए पनि पश्चिमा मिडियाहरूले तथ्य लुकाएको आरोप एसियन सञ्चारमाध्यमहरूले लगाएका छन् ।

पश्चिमा मिडियाहरूले युरोपमा भइरहेको खडेरीको अवस्थाको आधा मात्र तथ्य बाहिर ल्याएको आरोप भारतीय सञ्चारमाध्यमको छ । यो आरोपको खण्डन भने पश्चिमा मिडियाले गरेका छैनन् ।

कुन देशका कुनकुन नदी सुक्दैछन्

युरोपियन केन्द्रका अनुसार गर्मीका कारण सयौँको मृत्यु भएको छ भने आगलागी एवं डढेलोका घटना पनि ह्वात्तै बढेका छन् । जुन हालैका वर्षमा थप विनाशकारी बनेको रिपोर्टमा उल्लेख छ ।

खडेरीका कारण युरोपका नौवटा देशमा डढेलोसमेत लागेको छ । युरोपेली संघकी नवप्रवर्तन तथा अनुसन्धान आयुक्त मारिया ग्याब्रियल खडेरी औसतभन्दा निकै बढेको छ । जसका कारण कृषिमा ठूलो नोक्सानी भएको भन्दै उनले गत शुक्रबार एबीसी टेलिभिजनमा अन्तर्वार्ता दिइएकी थिइन् ।

'खडेरीले बाली उत्पादनमा प्रभाव परेको छ । पानी अभावका कारण हामीले तत्काल केही गर्न सकेका छनौँ । तर, उपायका विषयमा भने लागिपरेका छौँ’, उनले अन्तर्वार्तामा भनेकी थिइन् । चरम खडेरी र तापलहरले गर्दा सम्पूर्ण युरोपमा नै पानीको सतहमा अप्रत्याशित परिवर्तन र पानीमा सतह घटेको उनको भनाइ थियो ।

युरोपियन संघको प्रतिवेदनमा खडेरीका कारण सर्बियाको ‘डेन्युब नदी’मा पानीको सतह आधाभन्दा धेरै घटेको छ । सर्बियाका नदिहरूमा करिब ४० प्रतिशत पानीको मात्रा सुक्दा ‘भोकमरी’ देखा पर्न थालेको छ ।

यस्तै, इटालीको ‘पो’ नदीमा पनि पानीको मात्रा आधा नै घटेको, रोमको टिबर नदीमा पनि पानी सुकेको र स्पेनको केन्द्रीय प्रान्तको वाल्डेकानास जलाशयसमेत खडेरीका कारण सुकेका कारण डुंगा कुद्न पनि नसक्ने अवस्थामा पुगेको युरोपियन केन्द्रको प्रतिवेदनमा भनिएको छ ।

यसैगरी, पोर्चुगलसँगको सीमामा रहेको गालिसियामा पनि खडेरीका कारण जलाशयको पानी सुक्दा त्यहाँकाे जनजीवन प्रभावित भएको छ ।

साथै, खडेरीको सबैभन्दा बढी प्रभाव इटाली र यहाँको पनि सबैभन्दा बढी प्रभावित उत्तरमा रहेको ‘पो रिभर बेसिन’ले खडेरीको उच्चतम स्तर सामना गरिरहेको रिपोर्टमा उल्लेख छ ।

खडेरी अझै बढ्ने चेतावनी

मौसमविद्‌हरूले पश्चिम युरोपका भूमध्यसागरनजिकका क्षेत्रमा नोभेम्बरसम्म गर्मी र खडेरी हुन सक्ने चेतावनी दिएका छन् ।

बेलायतमा तापक्रम अहिलेसम्मकै उच्च ४० डिग्री सेल्सियस मापन गरिएको छ भने, पानीको अभाव र उच्च तापले गर्दा फ्रान्स, रोमानिया, स्पेन, पोर्चुगल र इटालीमा बालीको उत्पादन कम हुने विज्ञले चेतावनी दिएका छन् ।

मौसम कार्यालयका अनुसार राजधानी लन्डनको तापक्रम अहिलेसम्मकै उच्च ४० डिग्री पुगेको हो । बेलायतमा चेतावनीसहित राष्ट्रिय सङ्कट घोषणा गरिएको छ । त्यहाँको जनजीवन थप कष्टकर बनेको बीबीसीले जनाएको छ ।

युरोपमा जलवायु परिवर्तनका कारण तापक्रम बढ्ने क्रम रहेकाले यो विषयलाई गम्भीर रूपमा लिनुपर्नेमा विज्ञले जोड दिएका छन् । सन् २०३० सम्म कार्बन उत्सर्जन ४० प्रतिशत घटाउने विकसित देशले प्रतिबद्धता जनाए पनि समस्या उस्तै भएका कारण खडेरीको सामना गर्नुपरेको युरोपका मौसमविदहरूको आरोप छ ।

(विभिन्न एजेन्सीको सहयोगमा )

प्रकाशित मिति: सोमबार, भदौ १३, २०७९ १४:४३