रिभेञ्ज पोर्नः ऊ मेरो पति हुन्छ भनेर रोकिनँ तर..

A+ A A-

२४ वर्षीया सिती (फेरिएको नाम) ५ वर्षदेखि एक युवकसँग 'डेट' गरिरहेकी थिइन् । यसबारे उनले आफ्ना आमाबुबा, साथीहरूलाई कहिल्यै केही बताइनन् । 'रिभेञ्ज पोर्न'को सिकार हुँदासम्म मुख खाेलिनन् । कसैको अश्लील फोटो वा भिडियो सम्बन्धित व्यक्तिको अनुमतिबेगर शेयर गर्नुलाई रिभेञ्ज पोर्न भनिन्छ ।

सन् २०२० मा उनले यो ‘ब्रेकअप’ गर्न खोजेपछि सम्बन्ध अत्यन्तै खराब हुन पुग्याे ।केटाले उनका अश्लील तस्वीरहरू सोसल मिडियामा पोस्ट गरिदियो ।

कतिपय देशमा यो अपराध हो । पीडितले यस्तो कसुर गर्नेविरुद्ध जाहेरी दिन सक्छन् । तर, इन्डोनेसियामा सितीजस्ता रिभेञ्ज पोर्नको सिकार भएका पीडितहरू उजुरी गर्न जाँदैनन्, किनभने त्यहाँ पोर्नोग्राफिक ल एण्ड इलेक्ट्रोनिक ट्रान्जेक्सन कानुनअन्तर्गत पीडक र पीडितबीच फरक छुट्याइँदैन ।

सन् २०१९ मा एक महिलाको प्राइभेट सेक्स टेप अनुमतिबिनै कसैले शेयर गरिदियो । तर महिलाले तीन वर्षको सजाय पाइन् । याे फैसलाविरुद्ध उनले अपिल गरिन् तर खारेज भयो । रिभेञ्ज पोर्नका पीडित आफूहरूलाई पर्याप्त मद्दत नमिल्ने गरेको बताउँछन् ।

सिती भन्छिन्, ‘यो घटनापछि मैले आफू फसेको महसुस गरेँ । कहिलेकाहीँ त अब जिउँदो किन रहूँ भन्ने प्रश्नले मन कोट्याइरहन्छ । म रुने प्रयास गर्छु । तर, आँसु आउँदैन ।’

इन्डोनेसिया एक मुस्लिम बहुल देश हो, जहाँ बिहेअघिको सेक्सलाई स्वीकार गरिँदैन ।

हुस्ना अमिन, इन्स्टिच्युट अफ इन्डोनेसियन वुमन एसोसिएसन (एलबीएच एपिक) नामक संस्थाका लागि काम गर्छिन् । उनका अनुसार धेरैजसो पीडितको हालत सितीकै जस्तो छ । महिलाविरुद्ध हिंसाबारे नेसनल कमिसनको सन् २०२० को रिपोर्टअनुसार, लिङ्गमा आधारित हिंसाको १ हजार ४ सय २५ घटना दर्ता भएका थिए ।

जानकारहरूको भनाइमा धेरै पीडितले रिपोर्ट नै गर्दैनन् । अमिन भन्छिन्, ‘उल्टै आफूलाई सजाय हुन्छ भनेर पीडित डराउँछन् ।’ इन्डोनेसियाको कानुनअनुसार कुनै पनि व्यक्ति आफ्नो इच्छाले कुनै पोर्न सामग्रीको हिस्सा बन्न सक्दैन ।’

पोर्न बनाउन, पुरानो पोर्नलाई फेरि उत्पादन गर्न, शेयर गर्न, कतै चलाउन, आयात, निर्यात, बिक्री वा भाडामा दिन प्रतिबन्ध छ ।

एक अर्को कानुनअनुसार, मर्यादाको हनन हुने गरी कुनै पनि इलेक्ट्रोनिक्स दस्तावेजबाट जानकारी पठाउनु पनि अपराध हो । महिला अधिकारकर्मीहरूका अनुसार शोषण गर्नेहरू यही कानुनको फाइदा उठाएर बच्ने गर्छन् । किनकि, आफूलाई पनि सजाय हुने डर पीडितलाई हुन्छ ।

सितीको सम्बन्ध अन्य सम्बन्धजसरी नै सुरु भएको थियो । त्यो केटासँग उनी स्कुलमा भेट भएकी थिइन् । उनलाई केटो मन पर्‍यो ।

‘मैले ठूलो गल्ती गरेँ । पछि गएर मेरो पति बन्ला भनेर मैले उसलाई फोटो र भिडियो खिच्न दिएँ’, सितीले सुनाइन् । चार वर्षपछि उसको व्यवहारमा परिवर्तन आयो ।

‘मलाई मेरा साथीहरूसँग भेट्न दिँदैनथ्यो । मलाई दिनमै ५० पल्ट फोन गरेर सोधीखोजी गर्थ्यो । मलाई पिँजडामा बन्द छुजस्तै लाग्थ्यो । र, म पिँजडामा बन्द भइन्जेल ऊ शान्त हुन्थ्यो तर म बाहिर आउनासाथ ऊ पागल हुन्थ्यो’, सिती सम्झिन्छिन् ।

एक दिन त्यो केटा अचानक सितीको क्याम्पस पुग्यो । अनि सितीका फोटोहरू शेयर गरिदिन्छु भन्दै चिच्याउन थाल्यो । ‘उसले मलाई सस्ती र वेश्या केटी भनेर बोलाउन थाल्यो । एकपल्ट म ऊसँग गाडीमा थिएँ । त्यही बेला मैले ब्रेकअपको कुरा गर्दा उसले मेरो घाँटी दबायो । ऊसँग कारमा बस्न म धेरै डराएँ । आत्महत्या गर्न मन लाग्यो । गाडीबाट हाम फालौँजस्तो लागेको थियो’, उनले भनिन् ।

डर

सिती उजुरी गर्न डराइन् । किनकि उनले ती भिडियो र तस्वीरसँग जोडिएका प्रमाण दिनुपर्थ्यो । अनि एक साक्षीजस्तै गरी पेस हुनुपर्थ्यो ।

‘कहिल्यै प्रहरीमा जान्नँ भन्ने लाग्यो । उनीहरूले मेरो मद्दत गर्छन्‌जस्तो लागेन । उनीहरूमध्ये धेरैजसो पुरुष हुन् । म उनीहरूसँग सहज हुन सक्दिनँ । म आफ्नो परिवार भएठाउँ जान सक्दिनँ । किनकि, उहाँहरूलाई यसबारे केही थाहा छैन ।’

त्यहाँका इन्स्पेक्टर जनरल पल रेडन प्राबोवो एग्रो युवोनोले केही विशेष व्यवस्थाबारे बताए । जसअन्तर्गत पीडितले उजुरी गर्न सक्छिन् । उनलाई महिला प्रहरीले सघाउनेछन् ।

तर एबीन एपिकका अनुसार, यस्ता घटना केवल १० प्रतिशत मात्रै प्रहरीसम्म पुग्छन् । हुस्ना अमिन भन्छिन्, ‘कतिपय महिला आफ्ना लागि कुनै सपोर्ट सिस्टम नै नरहेको ठान्छन् । कानुनी प्रक्रिया निकै लामो छ, जुन महिलाको पक्षमा छैन ।

बेडरुममा राज्यकाे नजर

सन् २०१९ मा एक महिलाविरुद्ध पोर्नोग्राफिक कानुनअन्तर्गत तीन वर्षको सजाय सुनाइयो । महिलाले केही पुरुषका साथ सेक्स गर्दै गरेको भिडियो अनलाइनमा भाइरल भएकाे थियाे । महिलाको वकिल असरी विद्याका अनुसार भिडियोबाट एक नागरिकको गोप्यतासम्बन्धी अधिकार हनन भएको छ ।

ती महिला घरेलु हिंसाको सिकार भएकी थिइन् । पतिले उनलाई जबर्जस्ती यौन धन्धामा धेकेलेको थियो । विद्या भन्छिन्, ‘राज्य एक तरिकाले बेडरुममा छिरेर मानिसहरूको गतिविधि हेरिरहेको छ ।’

विद्या भन्छिन्, ‘मेरी क्लाइन्टलाई दुईपल्ट सजाय भयो । उनलाई पोर्नोग्राफीको मोडल भनेर जेल पठाइयो । जबकि, उनी पीडित हुन् । यसपछि उनलाई यौनकर्मीसमेत भनियाे ।’

घटना यो मात्रै होइन । तर, यसकाे गहिरो असर सितीजस्ता पीडितमा देखिएको विद्या बताउँछिन् । ‘पुरुष र महिलाले शारीरिक सम्बन्ध राखिरहेका बेला फोटो वा भिडियो पनि खिचे । दुवै छुट्टिएपछि फोटो र भिडियो इन्टरनेटमा फैलाइँदैछ । र, दुवैलाई सजाय सुनाइँदैछ ।’ तर, इन्डोनेसियाको संवैधानिक अदालतले यससँग जोडिएको अर्जीलाई खारेज गरिदियो । विद्याका अनुसार शोषणको सिकार महिलाहरूले आशा गर्ने ठाउँले समेत निराश पारिदिएको छ ।

आफ्ना केही साथीको मद्दत पाएर सितीमा थोरै हिम्मत जुट्यो । उनी समस्याबाट बाहिर आइन् । उनले भनिन्, ‘म हरेक दिन रुँदै प्रार्थना गर्थें, म यसलाई अब धेरै झेल्न सक्दिनँ । म पागल हुनेछु । अन्ततः मैले थोरै हिम्मत जुटाएँ ।’

सितीले एलबीएच ऐपिकसँग अप्रिल २०२० मा सम्पर्क गरिन् । हुस्ना अमिनको मद्दतले उनीहरूले त्यो केटालाई एक नोटिस पठाए । उनले भनिन्, ‘केही समयका लागि म डराएकी थिइनँ । तर, यो केवल केही समयका लागि मात्रै थियो ।’

एक वर्षपछि उनले आफ्ना नामबाट त्यो केटाले सोसल मिडियामा फेक अकाउन्ट बनाएको थाहा पाइन् । हुन त त्यो प्राइभेट अकाउन्ट हो तर त्यसमा अश्लील सामग्री पोस्ट गर्ला कि भन्ने डर उनलाई छ । सिती भन्छिन्, ‘अब कसैमाथि भरोसा छैन ।’

त्यहाँको महिला सशक्तीकरण र बाल सुरक्षा मन्त्रालयले महिला हिंसाविरुद्धको राष्ट्रिय आयोगले योसँग जोडिएको विधेयक (यौन हिंसा बिल) ल्याइएकाे बतायाे । यसले सितीजस्ता पीडितको मद्दत गर्न सक्छ । आयोगका अनुसार यसका प्रावधानअनुसार पीडितलाई अपराधी मानिने छैन । एजेन्सीहरूले पीडितलाई प्रमाणका लागि दबाब दिने छैनन् ।

तर, इस्लामी रुढिवादी संगठनहरूको विरोधका कारण यो विधेयक पास हुन सकेन । यी संगठनहरू यो विधेयकले बिहेअघिको सेक्सलाई बढावा दिने ठान्छन् । सितीजस्ता पीडितका लागि इन्डोनेसियामा मौन बस्नु र डरबिना जिन्दगी जिउन निकै मुस्किल छ । तर, आवाज उठाउन पनि सजिलो छैन ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, भदौ ११, २०७९ १०:३५