सिट बाँडफाँटको किचलोमा पाँच दलः प्रचण्ड माधवको विकल्प- तेस्रो गठबन्धन

A+ A A-

सत्ता गठबन्धनमा रहेका दलहरूले ९ भदौभित्र सिट बाँडफाँट टुंगो लगाउने तयारी गरेका थिए । सिट बाँडफाँटका लागि सत्ता गठबन्धनले गठन गरेको कार्यदलले टुंगो लगाउन नसकेपछि उक्त जिम्मेवारी शीर्ष तहमै पुगेको छ ।

त्यसमाथि कार्यदल संयोजक कृष्ण सिटौलालाई कोरोना संक्रमण भएपछि यो विषय टुंगोमा पुग्न सकेको छैन । यद्यपि, शीर्ष तहका नेताहरू निरन्तर विमर्श गरिरहेका छन् । कार्यदल मात्र होइन, शीर्ष तहका नेताहरू नै सिट बाँडफाँटको मापदण्डमा सहमत भएका छैनन् ।

०७४ को चुनावको सिटलाई कायम राख्ने माओवादी केन्द्रको अडानमा कांग्रेस नेताहरू सहमत नभएपछि सहमतिका प्रयासहरू निष्कर्षविहीन भएका हुन् ।

सिट बाँडफाँटमा किचलो बढ्दै जानु र त्यसबीचमा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डले समाजवादी केन्द्र बनाउने प्रयास, एकल चुनाव चिह्न र घोषणापत्रमार्फत चुनावमा जानेलगायतका प्रयासले गठबन्धनभित्र प्रचण्डले बार्गेनिङ मात्र होइन, विकल्पको तयारीसमेत गरेको बुझ्न सकिन्छ ।

सिट बाँडफाँटका लागि बसेको कार्यदलको बैठकमा माओवादीले ६० सिटको दाबी गरेको छ । त्यसमा ३९ सिट जो पहिला जितेका सिटचाहिँ छुन पनि नदिने अडानमा छ । माओवादीको भनाइअनुसार एमालेका सिट मात्रै बाँडफाँट गर्नुपर्नेछ । माओवादीको उक्त दाबीपछि गठबन्धनभित्र समस्या झन् बढ्न थालेको कार्यदलका एक सदस्यले शिलापत्रलाई जानकारी दिए ।

गठबन्धनले बनाएको कार्यदलका सदस्यहरू ।

सिट बाँडफाँटका लागि बनेको कार्यदलले यो विषयमा टुङ्गो लगाउन सक्ने अवस्था छैन । त्यही भएर अन्तिममा शीर्ष नेतालाई जिम्मा लगाए पनि विवाद झन् बढ्ने देखिएको कार्यदलका ती नेताको दाबी छ ।

‘०७४ सालमा माओवादीले जितेको ३६ सिट, बाबुराम भट्टराई र महेन्द्र रायले जितेको एक सिटसँगै अर्काको सिट जस्तोसुकै अवस्था आए पनि नछाड्ने दाबी गरेपछि बैठक चिया खान भेला भएजस्तो भएको छ,’ ती सदस्यले भने, ‘खोइ किन हो, माओवादीले अन्य दलको आडमा सिट बढाउँदैछ । त्यसमा पनि माओवादीले मात्र प्रत्यक्षमा ५९–६३ सिट दाबी गरेको छ ।’

त्यसो त एकीकृत समाजवादी र जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)ले पनि अनपेक्षित सिटमा दाबी गरेको कांग्रेसको बुुझाइ छ । गत बुधबारको कार्यदलको बैठकमा कार्यदल संयोजक सिटौलाले बाँडफाँड हुने सिटको खाका प्रस्ताव गर्ने तयारी थियो । त्यसका लागि अघिल्लो दिन सिटौलाले प्रचण्ड र प्रधानमन्त्री देउवासँग छलफल गरेका थिए ।

माधव नेपाल कोरोना संक्रमित भएका कारण त्यस दिन सिटौलाले भेटेनन् । तर, बुधबार सिटौलाले प्रस्ताव पेस गर्न सकेनन् । त्यसपछि नै हो, कार्यदलले सहमति जुटाउन नसक्ने भनेर हात उठाउने स्थिति आएको ।

गठबन्धनमा सिट बाँडफाँटको कुरा मिलिनसकेको परिस्थितिमा प्रचण्ड भने बुधबार गृहजिल्ला चितवन पुगे । प्रचण्ड चितवनतिर लागेका बेला एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली भने प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई भेट्न बालुवाटार पुगे ।

देउवा र ओलीबीच बालुवाटारमा नागरिकता, सत्य निरुपण तथा मेलमिलापसम्बन्धी विधेयक, महँगी र निष्पक्ष निर्वाचनको सन्दर्भमा विमर्श भएको थियो । एमाले उपाध्यक्ष विष्णु पौडेलको भनाइमा सरकारलाई नागरिकता विधेयक, सत्य निरुपण विधेयकमा भएको गल्ती सच्याउन भनिएको छ ।

बालुवाटारमा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा तथा एमाले अध्यक्ष केपी ओलीलगायत नेताहरू ।

खासमा यो भेटघाट कांग्रेस र एमालेबीच विश्वासको वातावरण बनाउने प्रयाससँग पनि जोडिएको छ । ओलीको प्रयास गठबन्धन भत्काउनेसँग जोडिएको छ । ओली बालुवाटार जानु दुई दिनअघि मिनेन्द्र रिजाल बालकोट पुगेर ओलीसँग संवाद गरेका थिए । अर्थात्, कांग्रेसभित्रको शेखर कोइराला समूह र एमालेको मक्सद सत्ता गठबन्धन टुटाउने र एकल चुनावमा जाने भन्ने हो । त्यसका लागि अहिलेको सिट बाँडफाँटको किचलो नै प्रस्थानविन्दु बनाउन सकिने उनीहरूको विश्लेषण छ ।

प्रचण्ड–नेपालको प्रयास अर्को गठबन्धन कि बार्गेनिङ ?

पछिल्लो समय माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले एकीकृत समाजवादी, जसपा, बाबुराम भट्टराई, वामदेव गौतम मात्र होइन, टुक्रिएका माओवादीलाई समेत एकत्रित गरी मंसिरको चुनावी तयारी गरेका छन् । जो एउटा गठबन्धनजस्तो देखिन्छ । माओवादी, एस, जसपा र अन्य दलसँग गरिरहेको सहकार्यलाई राजनीतिक वृत्तमा ‘बार्गेनिङ पावर’ का लागि शक्ति सन्तुलन गरिरहेको बताइँदैछ ।

माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले कांग्रेससँग सिट बाँडफाँटको विषयमा कुरा नमिलेर गठबन्धन टुटेको अवस्थामा एमालेसँग गठबन्धन गर्न बार्गेनिङ शक्तिका लागि चतुर्‍याइँ गरिरहेको र कांग्रेसलाई यस्तो हुन सक्छ भने संकेत र सन्देश दिन खोजेको विश्लेषण पनि भइरहेको छ ।

माओवादीका महासचिव देव गुरुङले राजनीतिक एजेन्डा मिल्ने पार्टीसँग राजानीतिक समीकरण मिल्नु स्वाभाविक भएको तर्क गरे ।

dev gurung1644312567.jpg

अहिले माओवादीले गठबन्धनभित्रकै र बाहिरका केही पार्टीसँग चुनावी तालमेलका लागि छलफल गरिरहेको छ । माओवादीसँग वैचारिक सिद्धान्त मिल्ने पार्टीसँग गठबन्धनका लागि छलफल मात्र भएको गुरुङको दाबी छ ।

सिट बाँडफाँटका लागि बनेको कार्यदलमा माओवादीले ६० वटाभन्दा बढी सिट मागेर गठबन्धन टुट्न सक्ने संकेत त गरेको होइन भन्ने प्रश्नमा महासचिव गुरुङले भने, ‘सिट बाँडफाँटका लागि बनेको कार्यदलले नै माओवादीलाई प्रत्यक्षमा ५५ वटा सिट दिन सकिने भनेको हो । फेरि माओवादीले अन्य पार्टीसँग एउटै चुनाव चिह्नमा लड्न सहमति गरेपछि सिट संख्या बढनु स्वाभाविक हो ।’

गुरुङले थपे, ‘कांग्रेससँग गठबन्धन गर्दै भएको सहमतिका आधारमा माओवादीले सिट संख्या दाबी गरेको हो । यसमा नौलो मान्नुपर्ने विषय केही छैन । अहिलेसम्म माओवादी गठबन्धनको विकल्पतिर लागेको छैन ।’

तथापि गुरुङ वाम गठबन्धनको पक्षमा देखिन्छन् माओवादीभित्र । त्यसमाथि कांग्रेसले १ सय सिटमा राखेको अडान अस्वीकार्य रहेको पनि बताइरहेका छन् ।

कांग्रेसको अडान र मापदण्ड स्वीकार्य नभएको बताइरहेका बेला विकल्पको संकेत जसरी गुरुङले गरेका छन् ।

एकीकृत समाजवादीका उपमहासचिव जगन्नाथ खतिवडा पनि गुरुङसँग असहमत छैनन् । अर्थात्, कांग्रेसको अडान कायमै रहे विकल्प खोजिने संकेत खतिवडाको पनि थियो ।

शिलापत्रसँगको कुराकानीमा खतिवडाले कांग्रेससँग सहमति हुने, नभए कांग्रेस नै कमजोर हुने बताउँछन् । खतिवडाले भने, ‘कांग्रेस ७०/७५ सिटमा सहमतिमा आउँछ, त्यसरी सहमतिमा नआए र गठबन्धन भत्काउन खोजे कांग्रेस १०/१२ सिटमा थन्किन्छ ।’

तर, कांग्रेस ९५ सिटभन्दा तल नझर्ने अडानमा छ । त्यसको संकेत कार्यदलका सदस्यसमेत रहेका महामन्त्री गगन थापाले पनि सार्वजनिक कार्यक्रममार्फत गरिसकेका छन् । त्यसैले प्रचण्ड र माधव नेपालले कांग्रेससँग जसरी संवाद गरिरहेका छन्, त्यसको विकल्प पनि तयारी गरिरहेको बुझ्न सकिन्छ ।

गठबन्धन गर्नेभन्दा पनि कांग्रेससँग माओवादी र एसको गठबन्धन टुटाउने ओलीको रणनीति देखिन्छ ।

pradeep gyawali1634741254.jpg

एमालेको स्थायी कमिटी बैठकमा पनि ओलीले त्यही संकेत गरेका छन् । र, पार्टीले चुनावमा कुन पार्टीसँग गठबन्धन गर्नेभन्दा पनि अहिलेको गठबन्धनको अवस्था हेरी चुनावको तयारी गर्ने योजना बनाइरहेको एमालेका उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवाली बताउँछन् ।

शिलापत्रसँगको कुराकानीमा ज्ञवालीले भने, ‘२०७३ सालयताको चुनावमा स्थानीयमा एउटा गठबन्धन र आमनिर्वाचनमा अर्को गठबन्धन हुँदै आएको छ ।’

एमाले–माओवादी गठबन्धनको हल्ला चल्न थालेको छ, के एमाले माओवादीसँग ५० प्रतिशतमा गठबन्धन गर्ने स्थितिमा पुगेको हो भन्ने प्रश्नमा उपमहासचिव ज्ञवालीले भने, ‘वाम गठबन्धनको आवश्यक कम्युनिस्ट कार्यकर्ताले महसुस गरेका छन् । यो विषयमा एमाले मात्र होइन, माओवादीका केही नेता पनि लबिङमा छन् । अहिलेलाई यत्ति बुझौँ ।’

प्रकाशित मिति: बुधबार, भदौ ८, २०७९ १८:०५