सार्वजनिक कार्यक्रममा किन बाेल्न मान्दैनन् बालेन ?

A+ A A-

४ भदौ (शनिबार) नेपाल र्‍याफ्टिङ एसोसिएसन (नारा) र नेपाल नदी सरर्दाण संस्था (एनआरसीटी)को आयोजना र नेपाल पर्यटन बोर्डको प्रवर्द्धनमा बागमती नदी महोत्सव मनाइयो ।

यो महोत्सवमा शहरी विकासमन्त्री मेटमणि चौधरी, काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर बालेन्द्र शाह र ललितपुर महानगरपालिकाका मेयर चिनकाजी श्रेष्ठ उपस्थित थिए ।

कुपण्डोलको सुन्दरीघाटदेखि चोभारको फेदीसम्म डुंगाबाट र्‍याफ्टिङ गराउनका लागि आयोजक तयारी गर्दैगर्दा काठमाडौं महानगरपालिकका मेयर शाह कार्यक्रमस्थलमा पुगे । उनलाई यो कार्यक्रममा अतिथिका रूपमा बोलाइएको थियो ।

बालेन्द्र कार्यक्रममा पुग्दा आयोजकले उनलाई स्वागत गर्दै आसन ग्रहणका लागि अगाडि निमन्त्रणा गरे । तर, उनले आयोजकको निमन्त्रणालाई नसुनेजस्तो गरी नदी किनारमा गएर उभिए । उनले त्यस्तो व्यवहार गरेपछि आयोजकले पनि कार्यक्रममा आउँदै गरेका मन्त्री चौधरीलाई बोलाएपछि उनी कार्यक्रमको रमिता हेर्दै सर्वसाधारणसँग गफिन व्यस्त देखिए ।

यति मात्र होइन, उनलाई शहरी विकासमन्त्री चौधरीले मन्तव्य राखिसकेपछि आयोजकले मन्तव्यका लागि फेरि निमन्त्रणा गरे । उनले उक्त कार्यक्रममा मन्तव्य राख्नसमेत अस्वीकार गर्दै टाउको हल्लाए । आयोजकले के भन्छन् भन्ने विषयमा उनी चिन्तित थिएनन् । बरु कार्यक्रममा बोल्नुपर्छ भनेर तर्किंदै थिए ।

‘बागमती नदी महोत्सव ‘महाजलजात्रा’को कार्यक्रम हो । यहाँ भाषण गर्नुपर्ने औचित्य छैन । फेरि बोल्न थालेपछि डुंगा कुदाउन ढिलो हुन्छ’ भन्दै उनले बोल्न रुचि देखाएनन् ।

बागमती महोत्सवमा मात्र होइन । उनीले गत साता कलंकीको एक कार्यक्रममा उपस्थिति भए । तर, मिडियाका अगाडि केही बोल्न चाहेनन् । युवालाई ‘आर्थिक समृद्धि’मा सहभागिता कसरी गराउने भन्ने कार्यक्रममा प्रमुख अतिथिको रूपमा बोलाइएका मेयर नै नबोलेपछि आयोजक खिन्न भएका थिए । कार्यक्रममा सहभागी विभिन्न संघसंस्थाका प्रतिनिधिहरूले उनको त्यो व्यवहार ठीक नभएको भन्दै प्रश्न उठाए ।

यस्तै, तीन साताअघि काठमाडौंस्थित कोटेश्वरमा त्यहाँका युवाहरूले ‘फोहोर कसरी व्यवस्थापन गर्ने’ भन्ने अन्तर्क्रिया कार्यक्रम आयोजना गरेका थिए । उक्त कार्यक्रममा पनि काठमाडौंकै मेयर बालेन्द्रलाई प्रमुख अतिथिका रूपमा बोलाइएको थियो । उक्त कार्यक्रममा अतिथिको आसन ग्रहण गरेका मेयर शाहले फोहोर व्यवस्थापनका विषयमा एक शब्द नबोली बाहिरिएपछि आयोजक समस्यामा परेका थिए । उनी आफ्नो व्यस्तता देखाउँदै कार्यक्रमबाट निस्किएका थिए ।

यस्तै, गत महिना उनले काडमाडौं महानगरपालिकाको बजेटसम्बन्धी एक कार्यक्रमा समेत मन्तव्य राख्न चाहेनन् । जसका कारण महानगरका कर्मचारी नै अप्ठ्यारोमा परेका थिए । बालेन्द्रले नै मन्तव्य नराखेपछि कार्यक्रममा सहभागी विज्ञ र अतिथिहरूले नबोली हिँडेको महानगरका एक कर्मचारीले शिलापत्रलाई जानकारी दिए । ती कर्मचारीका अनुसार मेयर शाह कार्यक्रममा मात्र होइन, महानगरकै कर्मचारीसँग समेत खुलेर छलफल र बोल्न डराउनुहुन्छ ।

पछिल्लो समय मेयर सार्वजनिक कार्यक्रममा बोल्न छाडेपछि कसलाई कार्यक्रममा अतिथि बोलाउँदा ठीक हुन्छ भनेर महानगरका विभिन्न संघसस्थाले फोन गरेर सोध्न थालेको ती कर्मचारीले बताए ।

‘खोइ जनताका लागि दुई शब्द चाहिँदो बोल्दा के जान्छ होला ? फेरि उहाँ त स्वतन्त्र प्रतिनिधि हो । बोल्न कसैको छेकथुन हुँदैन होला । यस्तो किन बोलेको भनेर दबाब पनि आउँदैन उहाँलाई,’ उनले भने ।

मेयर बालेन्द्रसँग यो विषयमा जानकारी लिन खोज्दा उनको फोन उठेन । यस्तै, सार्वजनिक कार्यक्रममा राज्यको प्रतिनिधित्व गरेको व्यक्ति नबोल्नु भनेको जनतामाथि अपमान हुने कानुनविज्ञ भीमार्जुन आचार्य बताउँछन् ।

राज्यको नेतृत्वमा रहेको व्यक्तिले बोलेको महत्त्वपूर्ण विषयमा जनताले जानकारी लिन पाउने अधिकार हुन्छ । सार्वजनिक कार्यक्रममा नबोल्नु जनअधिकारलाई कुण्ठित गर्नुजस्तै हुने उनले बताए ।

आचार्यले भने, ‘त्यो–यो भन्ने हुँदैन । जनताको प्रतिनिधि भएपछि सार्वजनिक कार्यक्रममा मात्र होइन, अन्य कार्यक्रममा समेत बोल्दिनँ भन्न पाइँदैन ।’

मिडियासँग तर्किन्छन्

महानगरपालिकाको मेयर भएपछि शाहलाई एउटा टेलिभिजनका पत्रकारले ‘महानगरको भिजन'का बारेमा प्रश्न गरे । तर उनी ‘अहिले नै काम गर्ने हो । काम कसरी हुन्छ भनेर अहिले भन्दिनँ' भन्दै पत्रकारमाथि नै खनिए । यति मात्र होइन, उनले पत्रकारलाई नै उल्टो प्रश्न गर्दै ती पत्रकारले खिचेको फुटेजसमेत क्यामराबाट डिलिट गर्न लगाए ।

शनिबार बागमती महोत्सवमा समेत मेयर शाह पत्रकारसँग बोल्न चाहेनन् । उनी पत्रकारले प्रश्न गर्छन् भनेर क्यामेराको ओझेलमा परे । यस्तै, गत साता फोहोर व्यवस्थापनकाे कार्यकाे अनुगमनमा बञ्चेरडाँडा पुगेका मेयर शाह पत्रकारसँग बोल्न रुचि देखाएनन् । उनी पत्रकारले प्रश्न गर्छन् कि भन्दै तर्किंदै फर्किए ।

काठमाडौं फर्किएको एक घण्टाभित्र उनले सामाजिक सञ्जालमा नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाललाई कटाक्ष हान्न भ्याए । उनले ‘आफ्नो घरबेटीले ठेक्कामा लिएका सडक १० वर्षसम्म निर्माण नगर्दासमेत रमिता हेर्ने’ भन्ने संकेत गर्दै प्रचण्डलाई सामाजिक सञ्जालमा ठोक्न भ्याए । बालेन्द्रको उक्त स्टाटस सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भएको थियो ।

सामाजिक सञ्जालमा हो–हल्ला र स्टाटसमार्फत घोचपेच गर्दै बस्ने काडमाडौंका मेयर बालेन्द्र सार्वजनिक कार्यक्रममा भने भाषण गर्न डराउँछन् । महानगरका एक कर्मचारीका अनुसार बालेन्द्रले ‘पत्रकारलाई कसरी नेताले धानेका रहेछन्' भनेर प्रश्न गर्छन् । उनले भने, 'मिडिया भन्दै जे पनि लेख्ने र बोल्ने अधिकार भएजस्तो गर्छन् । पत्रकारसँग दूरी राख्न महानगरका कर्मचारीलाई समेत बेला–बेलामा निर्देशन दिने गरेका छन् ।’ ती कर्मचारीका अनुसार महानगरका कर्मचारीसँग समेत मेयरको दूरी बढ्दै गएको छ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, भदौ ६, २०७९ ०७:१०