नेपालमा मंकिपक्स भाइरस फैलिने सम्भावना कति छ ? (भिडियो)

A+ A A-

कोरोना भाइरसको महामारीका बीच विश्वमा मंकिपक्स भाइरस तीव्र रूपमा फैलिरहेको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओ) का अनुसार हालसम्म ७८ देशमा १८ हजारभन्दा बढीमा मंकिपक्स संक्रमण पुष्टि भइसकेको छ । हालसम्म मंकिपक्सबाट केही बिरामीको मृत्यु भइसकेको छ ।

करिब एक महिनाअघि नेपालमा शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतारमा मंकिपक्सको शंकामा एक बिरामी भर्ना भएका थिए । बिरामीमा परीक्षण गर्दा भने मंकिपक्स नभएर कुष्ठरोग भएको पुष्टि भएको थियो ।

गत मे महिनामा बेलायतमा मंकिपक्स बिरामी फेला परेका थिए । त्यसयता विभिन्न देशमा मंकिपक्सका बिरामी पुष्टि हुने क्रम जारी छ ।

के हो मंकिपक्स ?

मंकिपक्स भनेको स्मलपक्स अर्थात बिफरको एउटा परिवारभित्रको भाइरस हो । सन् १९८० को दशकतिर बिफर उन्मुलन भयो । तर, मंकिपक्स भने त्यसपछि पनि बेलाबेला देखिने गरेको छ । खासगरी मंकिपक्सको संक्रमण सन् १९७० मा कंगोका एक बालकमा पत्ता लागेको थियो ।

त्यसभन्दा अगाडि अनुसन्धान गर्न राखिएका बाँदरहरूमा राखिएका कारण यो रोगको नाम मंकिपक्स राखिएको हो ।

शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका विषेशज्ञ डा. शेरबहादुर पुनका अनुसार, आजका दिनमा भने यस रोगको नाम मंकिपक्स राख्ने कि नराख्ने भन्ने कुरामा नै बहस भइरहेको छ । सम्भवत छिटै यस रोगको नाम परिवर्तन भएर अर्कै नाम आउने उनी बताउँछन् । डा. पुन जो आफैँ अनुसन्धानकर्ता हुन्, मंकिपक्सको विश्वस्तरमा भइरहेका अनुसन्धान र परीक्षणमा पनि सामेल छन् ।

उनी भन्छन्, ‘यो रोग सन् १९७० पश्चात मानिसमा देखिन थाले पनि अफ्रिकी मुलुकबाहिर समुदायमा यसअघि फैलिएको थिएन । आयातित रोगका रूपमा भने थियो । खासगरी मध्य र पश्चिम अफ्रिकी महादेशमा अन्यत्रबाट गएका मानिसमा लागेको र उनीहरूबाटै यो रोग बाहिरिएको डा. पुन बताउँछन् ।

नेपालमा पनि आइसकेको हो मंकिपक्स ?

डा. पुन भन्छन्- मंकिपक्स भारतमा देखिए पनि अहिलेसम्म नेपालमा पुष्टि भइसकेको छैन । नेपालमा पुष्टि हुन धेरै समय लाग्छ । किनभने, यसको संक्रमण सामान्यतः गुप्ताङ्गमा देखिने हुन्छ । यो रोग दुई सातासम्ममा आफैँ ठीक हुने भएकाले अस्पतालसम्म आहिहाल्ने मान्छे पनि कम हुन्छन् ।

हालसम्म ७५ प्रतिशत भन्दा धेरै मानिसका गुप्ताङ्ग र गदद्वारमा यो रोगको संक्रमण देखिने गरेको छ । अझ पुरुष समलिङ्गीमा अझै धेरै देखिएको छ । पुरुष समलिङ्गीबीचको सम्भोगमा हुने घर्षण नै मंकिपक्स एकबाट अर्कामा सर्ने कारण रहेको डा. पुनको भनाइ छ । त्यसकारण यो रोग पुष्टि भएकाहरू पनि समाजले आफूलाई हेर्ने दृष्टिकोणमा परिवर्तन हुने डरले परीक्षण गर्न आउने सम्भावना कम हुन्छ ।

यो यहाँ मात्र होइन युरोपमा पनि देखिएको समस्या भएका कारण त्यहाको संक्रमणरदर कम देखिएको उनको बुझाइ छ ।

मंकिपक्सका लक्षण कस्ता हुन्छन् ?

मंकिपक्सले संक्रमण गरेमा दुई चरणमा फरक लक्षणहरू देखा पर्छन् । सामान्यतः सुरुमा ज्वरो आउने, जिउ दुख्ने, लिम्फ ग्रन्थीहरू सुन्निने जस्ता समस्या देखा पर्ने हुन्छ । ज्वरो आएको एकदेखि तीन दिनभित्र शरीरमा फोका अर्थात एक प्रकारका फोका वा सानासाना बिमिरा सुक्ने, फुट्ने, झर्नेजस्ता समस्या देखिने गर्दछ ।

सामान्यतया कुनै उपचारबिना नै यो रोग धेरै मानिसमा दुईदेखि चार हप्ताभित्र निको भएर जाने डा. पुन बताउँछन् । भाइरसको कम्प्लिकेसनले गर्दा केहीको भने मृत्युसमेत हुने गरेको देखिन्छ ।

नेपालमा मंकिपक्सको उपचार सम्भव छ ?

डा. पुनका अनुसार मंकिपक्सको खास औषधि भन्दा पनि यो बिफरअन्तर्गतकै एक भाइरस भएका कारण बिफरको उपचारमै प्रयोग भएका औषधि यसको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ । तर, ती औषधि नेपालमा छैनन् ।

अर्कोे बिफर विरुद्धकै खोप । एक्सपोजर भएको चार दिनभित्र खोप लगाएको खण्डमा यो रोग पूर्ण रूपमा निको हुने विश्वास छ । १४ दिनभित्र खोप लगाएको खण्डमा पनि जटिल अवस्थासम्म नपुग्ने उनी बताउँछन् ।

हेर्नुस् भिडियोः