रुमल्लिएको रारा विमानस्थल : १९ वर्षदेखि काठको टहरोमै ‘टर्मिनल टावर’

१९ वर्षदेखि काठको टहरोमा सीमित रहेको मुगुको रारा विमानस्थलको टर्मिनल टावरको भवन ।

A+ A A-

राराको एक मात्र विमानस्थलमा रहेको टर्मिनल टावरको भवन विगत १९ वर्षदेखि काठको टहरोमै सीमित छ । २ कात्तिक २०६० देखि कच्ची धावनमार्गमार्फत काठको टहरोबाटै जहाज उडान र अवतरण सुरु गरिएको भए पनि अझै सुविधायुक्त ‘टर्मिनल भवन’ बन्न सकेको छैन । धावनमार्गको माथिल्लो भागमा सल्लाको काठको फलेकले वरिपरि बारेर एकतले काठको टहरो निर्माण गरिएको छ, जसभित्र उपकरण राखेर कर्मचारीले वर्षौंदेखि काम चलाइरहेका छन् ।

यो त्यही टावर हो, जहाँबाट नेपालगञ्जदेखि तारा, समिट, सीता र नेपाल एयरलाइन्सका जहाज १९ वर्षसम्म डाक्ने र उडाउने गरिसकेको छ । तर, विडम्बना, सामान्य हावा लाग्दासमेत उक्त भवन हल्लिने गर्छ । जोखिम मोलेर कर्मचारीहरू टहरोमै बसेर काम गर्न विवश छन् ।

पर्यटकीय रारा पुग्ने एक मात्र विमानस्थलमा लामो समयदेखि काठको टहरोमा बसेर जहाजको कनेक्सनमा जोडिनुपरेको रारा नागरिक उड्डयन कार्यालयका प्रमुख सन्तोषकुमार गौतमले बताए ।

Photo 1 (1) (1)1660824585.JPG

हुन त सुविधायुक्त टर्मिनल टावर निर्माणको काम भइरहेको छ । तर, ठेकेदारको ढिलासुस्तीका कारण काम भने अझै सम्पन्न हुन समय लाग्ने उनको भनाइ छ । काठको हल्लिने टहरोमा बसेर जहाजसित कनेक्सन गर्न कठिनाइ भएको गौतमको भनाइ छ । मुख्य संवेदनशील टर्मिनल टावरको भवन बन्न नसक्दा कर्मचारीले जोखिम मोलेर काम गर्नुपर्ने बाध्यता छ ।

त्यसो त रारा विमानस्थलमा ढिलासुस्ती भएको यो पहिलोपटक भने होइन । यसअघि पनि धावनमार्ग मात्रै बनाउनलाई पनि करिब ३३ वर्ष लागेको थियो । त्यस्तै, अन्य भौतिक संरचना बन्न अझै ढिलाइ भइरहेको छ । टर्मिनल टावर निर्माणका लागि नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले गत चालु आर्थिक वर्षमा ८ करोड ६० लाख बजेट विनियोजन गरी ‘ओम बुद्ध इन्टरनेसनल कन्ट्रक्सन’सित ठेक्का सम्झौता गरेको थियो । सम्झौता भएको दुई वर्ष भइसक्दा पनि काम नसकिएपछि छ महिनाका लागि फेरि म्याद थप गरिएको हो ।

आगामी दसैँसम्म सम्पूर्ण काम सक्ने र नागरिक उडड्यन कार्यालयलाई बुझाइने सहायक ठेकेदार रवीन्द्र निरौलाले बताए । बर्खाको पानीले गर्दा काममा ढिलाइ भइरहेको उनले बताए ।

Photo 5 (1)1660824585.JPG

बर्खाका कारण मात्रै होइन, आयोजनास्थलमा ठेकेदार नियमित नबस्नु, निर्माणको काम अर्कालाई जिम्मा दिनु र प्राधिकरणले कामको नियमित अनुगमन र निरीक्षण नहुनु पनि ढिलासुस्तीको अर्को कारण मानिन्छ । यस अर्थमा हेर्दा सरकारले रारा विमानस्थलको भौतिक संरचना निर्माण कार्यमा बेवास्ता गरिरहेको देखिन्छ ।

विमानस्थल निर्माणका लागि अहिलेसम्म अनुमानित ३२ करोडभन्दा बढी खर्च भइसकेको छ । पहिले मन्त्रालयबाट बजेट विनियोजन हुने गर्थ्यो भने हाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले प्रत्येक वर्ष बजेट छुट्याउन थालेको हो । प्राधिकरणले बजेट विनियोजन गर्दै आएको करिब २२ वर्ष पुगेको छ ।

चार दशक लामो इतिहास बोकेको विमानस्थल अझै पनि अधुरो संरचनामै सीमित भएको देखिन्छ । ०३८ सालमा तत्कालीन माननीय तेजबहादुर भामले स्थापना गरेको सो विमानस्थल हाल उनको नातिको पालासम्म आइपुग्दा पनि पूर्ण हुन सकेको छैन ।

५ सय ७० मिटर लम्बाइ र २० मिटर चौडाइ रहेको उक्त विमानस्थल ०७३ फागुनमा ३३ वर्षपछि जेनतेन ‘रनवे पिच’सम्म गरिए पनि अझै पनि काम भने पूर्ण रूपमा हुन सकेको छैन ।

विमानस्थलमा छैन घेराबार

संरचनागत रूपमा मात्रै होइन, विमानस्थलजस्तो संवेदनशील क्षेत्रमा पनि सुरक्षाको कुनै प्रबन्ध नभएको देखिन्छ । रारा विमानस्थलवरपर दुईवटा घेराबार हुनुपर्ने भए पनि एउटा सामान्य तारलेसम्म बारिएको छैन । लज्जास्पद कुरा त यो हो कि, जहाज आउँदा सुरक्षाकर्मी स्वयम्‌ले नै घेराबारको रूपमा काम गर्दै आएका छन् ।

Photo 61660824585.JPG

जहाज नभएको बेला घेराबार नहुने हुँदा विमानस्थल स्थानीयवासी तथा पशुचौपायाको ओहोरदोहोर गर्ने मैदान बनेको सुक्षाकर्मीको भनाइ छ । विमानस्थलको चारैतिर मान्छे, पशु, गाई, गोरु, कुकुर, स्याललगायत हिँड्ने बाटा मात्र देखिन्छन् । चाँडोभन्दा चाँडो घेरबार गर्न सम्बिन्धत निकायको ध्यान नपुगे कुनै दिन ठूलो दुर्घटना हुन सक्ने स्थानीयहरूको भनाइ छ ।

जहाज अवतरणको बेला विमानस्थलवरिपरि घेराबन्दीको काम सुरक्षकर्मीले गर्नुपर्ने रारा विमानस्थल सुरक्षा गार्डका प्रमुख कृष्ण सुनारले बताए । जहाज अवतरण गर्ने समयमा सुरक्षाकर्मीहरूले चारैतिर सिट्टी फुकेर प्रवेश निषेध गर्ने गरिएको उनको भनाइ छ । विमानस्थलमा हाल १५ जना सुरक्षाकर्मीहरू खटिएका छन् ।

काठको टहरो सुरक्षा जाँँच कक्ष

विमानस्थलको एउटा काठको टहरोमा सुरक्षा जाँच कक्ष छ । त्यसैमा ‘सेक्युरिटी’ जाँच गरिन्छ । यात्रुहरूको मालसामान चेकजाँच, यात्रुको सामान तौल गर्ने, सेक्युरिटी ट्याग लगाउने काम पनि टहराभित्रै गरिने सुरक्षा गार्ड प्रमुख विकको भनाइ छ ।

Photo 2 (2)1660824585.JPG

यात्रुलाई काठको सामान्य बेन्चमा घन्टौँसम्म अँध्यारो र साँघुरो टहरोभित्र बस्नुपर्ने बाध्यता रहेको सोरु गाउँपालिका– ६, सिड्डी गाउँका हरिभक्त रोकायाले बताए । आफू नेपालगञ्ज जानका लागि जहाजको पर्खाइमा सामान जाँचतौल गरेर केही समयदेखि टहरोभित्र बस्न बाध्य भएको उनले सुनाए । जहाज आउने समय भएपछि मात्र सामान चेक जाँच गरेर यात्रुलाई टहरोभित्र हुलिन्छ । त्यसभन्दा अगाडि यात्रुहरू बाहिर खुल्ला चौरमा बस्नुपर्ने बाध्यता छ ।

रारा विमानस्थलको टर्मिनल टावर मात्र नभएर यात्रुको चेकजाँच कार्यालय पनि काठको टहरोभित्रै छन् । नेपालगञ्ज झर्ने यात्रुलाई सुरक्षाकर्मीले बाहिर चौरमा चेकजाँच गरी काठको टहरोभित्र पठाउने र धावनमार्गमा जहाज अवतरण भएपछि टहरोको ढोका खोलेर विमानमा चढ्न पठाउने गरेका छन् । जसका कारण काठको टहरोमा यात्रुको सामान चेकजाँच गर्न सुरक्षाकर्मीलाई कठिनाइ हुने गरेको छ ।

रारा घुम्न आएका पर्यटकले विमानस्थलको यस्तो हविगत देखेर अनौठो मान्ने गरेको स्थानीयको भनाइ छ । स्थापनाकालको करिब ४० वर्षसम्म पनि रारा विमानस्थल कामचलाउजस्तै छ । विमानस्थलमा जहाज आइपुग्ने समयसम्म पर्खन यात्रु आराम कक्ष नहुँदा ज्येष्ठ नागरिक, बिरामी, अपाङ्ग, असहायलगायत यात्रुहरूलाई सधैँ सास्ती खेप्नुपरेको छ । वर्षाको समयमा ओत लाग्ने ठाउँ र घाम चर्केको बेला शीतलमा बस्ने ठाउँसम्म नहुँदा कठिन भएको यात्रुहरू बताउँछन् ।

पहिरोको ठूलो जोखिममा विमानस्थल

रारा विमानस्थलको ‘रनवे’देखि १० मिटरनजिकै पश्चिमतिर पाटपटेनी खोलाले बर्सेनि कटान गर्दै आएको छ । कटानसँगै एयरपोर्टको तल्लो भाग डिलतिर पहिरो खस्न थालेको छ ।

समयमा मर्मतसम्भार, घेराबार तथा खोला तटबन्ध हुन नसके रारा विमानस्थल पहिरोको जोखिममा पर्ने निश्चित छ ।एकातिर खोलाले कटान गर्दै जानु र अर्कोतिर विमानस्थलको छेउमा बनाइएको ५ सय मिटर नालीको पानी उक्तखोलामा मिसिँदा एक छेउबाट कटान हुँदै गएको र डिलतिर पहिरोको जोखिम बढेको हो ।

‘रनवे’मा गुडेर जहाज रोकेर यात्रु झार्ने ठाउँमा समेत माथिबाट पूरै पहिरोले छोपिएको छ । पहिरोका कारण जहाज अवतरण गर्ने स्थानमा ढुङ्गा र माटोले पुरिएको छ । एयरपोर्टबाट निकालिएको नालीमा आएको पानी खोलामा मिसिँदा बर्खाको समयमा कटान बढ्ने, पहिरो आउने समस्याले रातभरि सुत्न नपाइने छायानाथ रारा नगरपालिका– ५, पाटपटेनीका गणेश कामीले बताए । ‘रारा विमानस्थलमा हाम्रो बस्ती छ, विमानस्थल अग्लो स्थानमा हुँदा माथिबाट आएको पानी र पहिरो सबै हाम्रो घरभित्र पस्ने गरेको छ’, उनले भने ।

IMG_20220713_162935 (1)1660824584.jpg

आठ वर्षमा ५ ठाउँमा गेट

अरु त अरु, विमानस्थल प्रवेशका लागि मुख्य ढोकासमेत बन्न सकेको छैन । आठ वर्षको अन्तरालमा पाँचवटा ढोका निर्माण गरिएको छ । पाँचवटा ढोकामध्ये अझै पनि मुख्य प्रवेशद्वारको टुङ्गोसमेत लागेको छैन । हवाई यात्रु, सर्वसाधारण, बटुवा, पशु चौपाया तथा रारा जाने पर्यटकसमेत विमानस्थलबाटै ओहोरदोहर गर्दै आएका छन् ।

रारा विमानस्थलनजिकै रहेको ताल्चा बस्तीका स्थानीयको समेत ओहोरदोहोर गर्ने बाटो समेत विमानस्थल भित्रैबाट हुने गर्छ । पाँचवटा प्रवेशद्वार निर्माण गरिए पनि विमानस्थल मुख्य प्रवेशद्वारको विषयमा ताल्चा बस्तीका होटल व्यवसायीहरूले पनि विवादको विषय बनाएका छन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, भदौ ३, २०७९ ०८:५९