‘विदेशमा रुँदै काम सिक्याैँ, स्वदेश फर्किएर हाँस्दै जागिर दिँदैछौँ’

A+ A A-

बारा निजगढका मनोज भारती वैदेशिक रोजगारीमा दक्षिण कोरिया ६ वर्ष काम गरेर स्वदेश फर्किए । भारतीले कोरियामा खेलकुदका सामाग्री निर्माण गर्ने ‘स्पोर्ट कोरिया’कम्पनीमा रोजगारीसँगै सीप सिके ।

उनले ६ वर्ष कोरियामा सिकेको सीपकै आधारमा अहिले स्वदेश फर्किएर खेलकुदसम्बन्धी वस्तु उत्पादन गर्ने उद्योग खोलेर सय जनाभन्दा धेरैलाई रोजगारीसमेत दिएका छन् ।

उद्योग सञ्चालन गर्दा मालिक र कामदार भनेर व्यवहार गर्न नहुने भारती बताउँछन् । कोरियामा ६ वर्ष काम गर्दा मालिकले आफूलगायत विदेशी श्रमिकहरूलाई कामदारको जस्तो व्यवहार नगरेको उनले अनुभाव सुनाए ।

अदक्ष भएर वैदेशिक रोजगारीमा जाँदा धेरै दुःख भोग्नुपरेको भारतीले बताए । 'दक्षिण कोरियामा दुई वर्ष काम सिक्न धेरै दुःख गरेँ । यतिसम्म खेलाडीले प्रयोग गर्ने जुत्ता सिलाउन र मिलाउन नजान्दा लाज लागेको थियो ।’ उनले भने, ‘अहिले आफूसँगै बसेर श्रमिकलाई काम सिकाउँछु । विदेशमा सिकेको सीप अहिले स्वदेशमा सिकाउँदै दक्ष जनशक्ति समेत उत्पादन गर्दैछु ।’

विदेशबाट फर्किएर स्वदेशमै केही गर्छु भन्ने युवालाई सरकारले आर्थिक सहयोग नगरेको भारतीको गुनासाे छ । 'आर्थिक सहयोग त गरेन ठिकै छ । तर, उत्पादन भएको सामाग्री बजारीकरणका लागि समेत सहयोग नगर्दा व्यवसायी धरापमा परेका छन्', उनले भने ।

भारतीले अहिले १० वटा स्थानमा स्पोर्टको शाखा कार्यालय खोलेका छन् भने, उनले यो उद्योलका लागि २० करोडभन्दा धेरै लगानीसमेत गरेको जानकारी दिए ।

भारती जस्तै, संखुवासभाका तीर्थराज निरौलाले वैदेशिक रोजगारीको शिलशिलामा १६ वर्ष यूएईमा काम गरेर स्वदेश फर्किए । उनले यूएईको ‘सेभ मेकिङ बर्गर हाउस’मा काम गरेका थिए । निरौलाले यो अवधिमा यूएईका स्टार होटलमा किचेन हेल्परहुँदै बर्गर बनाउन हेड कुकसमेत भएर काम सिके ।

यूएईमा १६ वर्ष सिकेको सीपलाई स्वदेश फर्किर भक्तपुरको सुर्यविनायकमा बर्गर हाउस सञ्चालन गरेकाे निरौलाले जानकारी दिए । विदेश अदक्ष कामदार भएर जाँदा काम सिक्न धेरै दुःख र परिश्रम गर्नुपरेको उनी अनुभव सुनाउँछन् । 'सरकारले वैदेशिक रोजगारीलाई प्रथामिकताभित्र मात्र राख्यो । तर, दक्ष कामदार उत्पादनका लागि कहिले ध्यान दिएन', उनकाे आरोप छ ।

विदेशमा अदक्ष कामदार धेरै दुःख पाउँछन् । यो नेपाली कामदारले विदेशमा भोग्ने मुख्य समस्या भएको उनले बताए । ‘विदेशबाट सीप सिकेर आउँछन् । तर, स्वदेशमा केही गर्न अवसर नपाएपछि फेरि विदेशीनुपर्ने बाध्यता छ । विदेशमा सिकेको सीपअनुसारको रोजगारी र उद्यमी बन्न नेपालमा मुस्किल हुन्छ’, उनले भने, ‘नेपालमा योजना एउटा बन्छ । तर, व्यवहार भने अर्कै हुन्छ । जसका कारण विदेशमा सिकेको सीपका आधारमा व्यवसाय गर्न समस्या छ । सरकारले यो विषयमा ध्यान दिनुपर्छ ।’

अहिले आफनो बर्गर हाउसमा २ सय जनाभन्दा धेरै श्रमिकले रोजगारी पाएका उनले बताए । वैदेशिक रोजगारी र अध्ययनका लागि विदेश जाने विद्यार्थीलाई होटलसम्बन्धी तालिमसमेत दिँदै आएको उनले जानकारी दिए । बर्गर हाउस व्यवसायका लागि करिब १० करोडभन्दा धेरै लगानी गरेको उनको भनाइ छ ।

भारती र निरौला जस्तै, सिन्धुपाल्चोक इन्द्रवती गाँउपालिकाका रविन ठाकुरीसमेत यूएई र कतारमा हाउसकिपिङसम्बन्धी काम गरे स्वदेश फर्किए । ठाकुरीले १० वर्ष यूएई र कतारमा सिकेको सीपलाई सदुपोग गर्दै स्वदेश फर्किएर ‘नेपाल हाउसकिपिङ’ सञ्चालन गरे । उनले उक्त संस्थामार्फत करिब ५० जनालाई रोजगारी समेत दिएका छन् ।

विदेशमा जस्तै नेपालमा हाउसकिपिङको माग बढ्दो छ । पछिल्लो समयमा निर्माण, खेलकुल, उद्योग, कृषि र अन्य क्षेत्रमा बढ्दो विकासका कारण विदेशमा सिकेको सिपका आधारमा यो व्यवसायमा लगानी गरेको ठकुरी बताउँछन् ।

उनले २ वर्षअघि नेपालमा भएको साफ गेममा समेत हाउसकिपिङको सेवा दिएका थिए । विदेशमा जस्तो नेपालमा व्यवसाय गर्न सजिलो छैन । तर, अरुको देशमा पसिना बगाउनुभन्दा स्वदेशमै के गरौं भनेर यो पेशा रोजेको ठाकुरीले बताए ।

बोर्डको सचिवालयले वैदेशिक रोजगारीका क्रममा सिकेको सीपका आधारमा स्वदेश फर्किएर विभिन्न पेसा व्यवसाय गर्दै आएका युवासँग गरेको अन्तक्रिया कार्यक्रममा उनीहरू तीनै जनाले आफनो अनुभव सुनाएका हुन् ।

बोर्डले पुनःएकीकरण कार्यक्रममार्फत विदेशमा सिकेको सीपका आधारमा उद्यमी, व्यवसायी, कृषि, उद्योग, उत्पादनजस्ता क्षेत्रमा रिटनी श्रमिकलाई समेट्दैछ ।

विदेशमा सिकेको सीपका आधारमा स्वदेशमा उद्यमी र व्यवसायीसँगै उनीहरूलाई सरकारले रोजगारी सिर्जना गर्न आर्थिक सहयोग गर्ने श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्री शेरबहादुर कुँवरले जानकारी दिए ।

विदेशमा सिकेको सीप अब स्वदेशमै सदुपयोग गर्नुपर्ने उनले बताए । वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएर स्वदेशमा केही गर्नुपर्छ । यस्ता युवालाई सरकारले आर्थिक सहयोग गर्न कार्यक्रम ल्याउने उनको भनाइ छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन २९, २०७९ १७:४५