घटिरहेको वैदेशिक अनुदानमा चालु वर्षको पहिलो महिना लाग्यो 'ब्रेक'

A+ A A-

चालु आर्थिक वर्षको पहिलो महिना नै उल्लेखनीय अनुदान आप्रवाह भएको देखिएको छ । पछिल्लो पाँच आर्थिक वर्षको तथ्यांकलाई केलाउने हो भने पहिलो महिना वैदेशिक अनुदान आएको देखिँदैन ।

चालु वर्षको पहिलो महिना अर्थात् आइतबारसम्म ७९ करोड ३० लाख रुपैयाँको अनुदान आप्रवाह भएको छ । गत आर्थिक वर्ष २०७७-७८ मा ५ महिनासम्म अनुदान नै आएको थिएन । अनुदान रकम सामान्यत: शोधभर्नामा आधारित रहने भएकाले सुरुको महिनामा नदेखिने अर्थका अधिकारीहरू बताउँछन् । १७ साउनमा एकैदिनमा ७९ करोड ३० लाख रुपैयाँको अनुदान आप्रवाह भएको छ ।

यो रकम भने चालु वर्षका लागि राखिएको अनुदानको लक्ष्य मात्रै नभएर विगतका वर्षमा भएको खर्चको पनि शोधभर्नाबाट आएको रकम भएको महालेखा नियन्त्रकको कार्यालयले जनाएको छ । शोधभर्ना भएपछि मात्रै रकम देखिने भएकाले गत वर्षको रकम पनि अहिले आउन सक्‍ने बताए । खर्च पुष्टि भएपछि मात्रै दातृ निकायले खर्च बराबरको रकम शोधभर्ना गरिदिन्छन् । अहिले प्राप्त भएको ७९ करोड ३० लाख रुपैयाँ रकम शोधभर्ना भएर आएको महालेखाले जनाएको छ । 'सम्बन्धित आयोजनाको खातामा विगतमा नै रकम आएको तर अहिले खर्च पुष्टि भएर दाताकाे स्वीकृति पछि हामीले अनुदानका रूपमा देखाउने गर्छौं,' उपमहालेखा नियन्त्रक भुर्तेलले भने ।

सरकारले चालु आर्थिक वर्षमा ५५ अर्ब ४५ करोड ८३ लाख रुपैयाँ अनुदानको लक्ष्य राखेको छ ।

घट्दो अनुदान

पछिल्ला आर्थिक वर्षका हेरक वर्ष वैदेशिक सहायतामा अनुदानको हिस्सा घट्दै गएको छ । गत आर्थिक वर्षमा बहुराष्ट्रिय तथा दुई राष्ट्रिय दातृ निकायहरूले नेपाललाई दिने अनुदान १५ वर्षयताकै न्यून र लक्ष्य प्राप्तिमा समेत पछिल्लो १५ वर्षमा तेस्रो न्यून देखिएको थियो ।

अन्तर्राष्ट्रिय आर्थिक विकास सहायता परिचालनमा अनुदानको प्रतिबद्धता नै कम भएको देखिएको छ । यसका बीच सरकारले सम्झौता नै नभएको रकम अनुदानको शीर्षकमा राख्ने र सम्झौता गरिसकेको रकमसमेत खर्च गरेर शोधभर्ना गर्न नसक्दा विदेशी अनुदान प्रत्येक वर्ष घट्दै गएको हो ।

आर्थिक वर्ष २०७८-७९ मा जम्मा १८ अर्ब २९ करोड रुपैयाँ अनुदान प्राप्त भएको थियो । यो आर्थिक वर्ष २०६३/६४ पछिको न्यून रकम हो ।

नेपाललाई बहुराष्ट्रिय दातृ निकायले अनुदान करिब कटौती नै गरेको र दुई राष्ट्रिय दातृ निकायहरू आफ्नै देशमा स्रोत परिचालनतर्फ केन्द्रित भएकाले पनि अनुदान घटेको हो । मुख्यत: नगद, शोधभर्ना हुने, सोझै भुक्तानी र वस्तुगत गरेर चार शीर्षकमा दाताले अनुदान दिने गर्छन् ।

सबै शीर्षकबाट आएको अनुदान महालेखा नियन्त्रक कार्यालयको प्रणालीमा अद्यावधिक छैन । सरकारी प्रणालीमा जोडिएर आउने र शोधभर्ना हुने विवरण भने राखेको हुन्छ । अर्थकै अधिकारीहरूको स्वीकारोक्ति परिपक्व नभएको अनुदान बजेटमा लेख्नु र परिपक्व भइसकेको अनुदान पनि काम गर्न नसक्दा शोधभर्ना नहुनुले समस्या देखिएको हो ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन २९, २०७९ १३:५०