बाढीले बस्ती बगाएपछि कैलालीकाे शिवरत्नपुरका बासिन्दाकाे बिचल्ली, टेन्ट पनि चुहियाे

बाढीले बस्ती बगाएपछि कैलालीकाे शिवरत्नपुरका बासिन्दाकाे बिचल्ली, टेन्ट पनि चुहियाे

A+ A A-

तीन साताअघि वर्षासँगै मोहना नदीमा आएको बाढीले कैलालीको कैलारी गाउँपालिका–३ स्थित शिवरत्नपुरको एक बस्ती विस्थापित भएकाे छ । बाढीले १६ घर बगेपछि स्थानीय बासिन्दाहरू अहिले त्रिपाल टाँगेर चौरमा बसेका छन् । उनीहरूका घर मात्रै बगेनन्, बस्ती वरपरको खेतीबारी पनि पूरै बगेको छ । धानखेती नै बाढीले बगाएपछि उनीहरूमा चिन्ता बढेकाे छ ।

मोहना नदीले धार परिवर्तन गरेपछि बस्ती नै सखाप हुन पुगेको स्थानीय फुलदेवी चौधरीले बताइन् । असार १५ गतेदेखि आएको पानीले नदी किनारको माटो काट्न थालेपछि बाढी बस्तीमा पुगेको उनकाे भनाइ छ । ‘हाम्रो घरखेत सबै डुबायो,’ उनले भनिन्, ‘अब खुला चौरमा आउन बाध्य भयौँ ।’ साना बालबालिकासँग चुहिने टेन्टमा बस्न बाध्य हुनुपर्दा हाल उनकाे परिवार बिलखबन्दमा परेकाे छ । घामबाट बचाए पनि पानीबाट बच्न गाह्रो भएको उनको भनाइ छ ।

कैलारीका अधिकांश स्थानीयवासी धनगढी बजारमा मजदुरी गर्दै आएका छन् । केही भारत पसेका छन् । तर बर्खा लागेपछि ज्यालामजदुरीकाे काम समेत ठप्प भएकाे हुँदा यतिखेर स्थानीयलाई कामकाे चिन्ताले सताउन थालेको छ ।

खल्ला टोलका स्थानीय कृष्ण चौधरीको करिब १५ कट्ठा जमिन नदीले कटान गरेपछि के खाने भन्ने चिन्ताले सताएको छ । ‘भएको घर बाढीले बगाउन थालेपछि खाली चौरमा बस्न बाध्य भयौँ,’ उनले भने, ‘सरकारले टेन्ट दिए पनि चुहिने भइसकेको छ ।’ वर्षभरि खान पुग्ने धानखेती नै बाढीले बगाएपछि अब के खाने र कहाँ जाने भन्ने चिन्तामा परेको उनी बताउँछन् । बचेको खेत पनि कहिले बगाउँछ भन्ने अर्को डर थपिएको उनले बताए ।

जानकीदेवी चौधरी पनि घरखेत नै बगाएपछि टेन्ट मुनि बस्न बाध्य भएकी छन् । ‘नदीले कटान गर्दागर्दै १५ कट्ठा जमिन बगायो घर पनि बगाउन थालेपछि सुरक्षित स्थान खोज्दै खुला चौरमा आइपुग्यौँ,’ उनले भनिन् । जग्गा र घरबास नै नरहेपछि यसरी टेन्टमा बस्नुपरेको उनको दुखेसाे छ । बाढीले गाउँ नै बगाएको उनले बताइन् । आफूहरूलाई सुरक्षित स्थानमा सारिदिनुपर्ने उनको माग छ ।

शिवरत्नपुर वडा नम्बर ३ खल्ला टोलका भलमन्सा मानबहादुर चौधरीले गाउँ नै डुबाएपछि खुला चौरमा बस्न बाध्य भएका बताए । ‘पुरानो घर खेत नै बगाएपछि यहाँ चौरमा आउन बाध्य भएका छौँ,’ उनले भने, ‘बाढीले १६ घरपरिवार रहेको बस्ती नै डुबायो, हामी घरविहीन भयौँ ।’

भलमन्सा चौधरीले घामपानीका कारण टेन्ट जीर्ण भएकाे तथा चुहिने बनिरहेकाले सकेसम्म चाँडै सुरक्षित स्थानमा सार्न सरकारलाई आग्रह गरे । असारको अन्तिम साता बाढीपीडितहरूलाई सुदूरपश्चिम प्रदेशको आन्तरिक मामिला तथा कानुन मन्त्रालयबाट टेन्टको व्यवस्था गरिएको थियो ।

कैलारी गाउँपालिका वडा नम्बर –३ का वडाध्यक्ष सन्तराम चौधरीले १६ घर परिवारलाई हालका लागि खुला चौरमा टेन्ट लगाएर बस्ने व्यवस्था मिलाइएकाे बताए । ‘अहिलेलाई टेन्टमै व्यवस्था गरिएको छ,’ उनले भने, ‘खल्ला टोलका स्थानीयलाई दुई महिनाको लागि अस्थायी टेन्ट लगाएर सुरक्षित स्थानमा सारेका छौँ । पछि स्थायी रूपमा बसोबासका लागि पहल गर्ने उनले बताए । ‘अहिले सारिएको स्थानमा पानी पस्दैन, तर वरिपरि नदी भएका कारण उहाँहरू बिचमा फस्ने हुन सक्छ,’ वडाध्यक्ष चौधरीले भने, ‘उद्धारका लागि टोली पनि तयारी अवस्थामा राखेका छौँ ।’

उनका अनुसार नदीमा पुल निर्माणको लागि पहल गरिएको भए पनि अहिलेसम्म बन्न सकेको छैन । बाढी आयो भने त्यहाँका स्थानीय फस्ने जोखिम छ । त्यसका लागि अहिले नै पुल बन्न नसके पनि विभिन्न उद्धारका टोलीहरू तयारी अवस्थामा रहेको वडा अध्यक्ष चौधरीको भनाइ छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, साउन २५, २०७९ ०९:४९