कर्मचारीको जुँगाको लडाइँले कुहिए घाँसका बिरुवा, किसान रित्तै

A+ A A-

मकवानपुरगढी गाउँपालिका कार्यालय र हेटौँडास्थित भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्र मकवानपुर करिब ६ किलोमिटरको दूरीमा छ ।

नजिकै भएकाले गाउँपालिका पुग्न भेटेरिनरी अस्पताललाई सजिलै थियो । त्यसैले, केन्द्रका योजना शाखाका अधिकृत देवराज पराजुलीले असार अन्तिममा गाउँपालिका केन्द्रनजिकै एउटा चौतारामा बिरुवा छोडेर हेटौँडा फर्किए ।

उक्त बिरुवा पशुपालक किसानसम्म पुर्‍याउन केन्द्रले चितवनबाट खरिद गरेर ल्याएको थियो । मकवानपुरका १० वटै पालिकामा बिरुवा पुर्‍याउन ३ लाखभन्दा बढी रकम खर्चिएर बिरुवा ल्याइएको थियो ।

तर, मकवानपुरगढीमा पुर्‍याइएका घाँसका बिरुवा केन्द्रका अधिकृत पराजुलीले जहाँ छोडेर फर्किए, हालसम्म पनि त्यही स्थानमा छन् ।

केन्द्र र गाउँपालिका कार्यालयका पशु शाखाका कर्मचारीबीचको जुँगाको लडाइँले गर्दा पशुपालक किसानहरू घाँसको अभावले समस्यामा पर्ने गरेका छन् । तर, राज्यको तलब खाएर सेवा गर्ने शपथ खाएका कर्मचारीहरूको जुँगाको लडाइँले त्यत्रो रकम खर्चेर खरिद गरिएका घाँसका बिरुवा सुकेर नष्ट भए भने यता किसानहरू रित्तै बने ।

किसानहरूले दोषी कर्मचारीको पहिचान गरी हदैसम्मको कारबाही गर्नुपर्ने माग गरेका छन् ।

मकवानपुरगढी गाउँपालिका कार्यालयको लापर्वाहीका कारण किसानलाई बाँड्न ल्याइएको घाँसका बिरुवा अलपत्र परेका हुन् । गत आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को असार मसान्तमा हतारहतार खरिद गरेर ल्याइएका घाँसका बिरुवा गाउँपालिका नकिजै सुकेर बसेका छन् ।

केन्द्रले बिरुवा लगे पनि गाउँपालिकासँग भरपर्दो समन्वय नहुँदा किसानहरूले घाँसका बिरुवा लगेर रोप्न नपाएका हुन् । राज्यको लगानी बालुवामा पानी हालेजस्तै भएको छ ।

जिल्लास्थित १० स्थानीय तहमध्ये राक्सिराङ र कैलाश गाउँपालिकाका प्रतिनिधिहरूले केन्द्रमै आएर बिरुवा लगेका थिए । यी दुई पालिकाका किसानले भने घाँसका बिरुवा पाइसकेका छन् । बाँकी आठवटा स्थानीय तहमा केन्द्र आफैँले असार अन्तिममा घाँसका बिरुवा लगेर छोडेका थिए । आफैँले छोडेको स्थानीय तहमा घाँसका बिरुवा किसानले पाए कि पाएनन्, केन्द्र नै अनभिज्ञ छ । केन्द्रले मकवानपुरगढी गाउँपालिकालाई दोष देखाएर पन्छिन खोजेको छ ।

गत २७ असारमा गाउँपालिकाको आठवटै वडाका किसानका लागि भनेर बिरुवा लगिएको थियो । कुहिने अवस्थामा पुगेका बिरुवा अलपत्र पार्ने दुवै निकाय अहिले पन्छिन खोजेका छन् । केन्द्रले गाउँपालिकालाई बिरुवा दिएपछि किसानलाई वितरण गर्ने जिम्मेवारी पूरा नगरेको भन्दै गाउँपालिकालाई दोष दिन खोजेको छ । भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्र मकवानपुरका प्रमुख डा. ब्रजकिशोर ठाकुरले गाउँपालिकालाई बिरुवा दिएकाले किसानलाई बाँड्ने जिम्मेवारी पालिकाका कर्मचारीको भएको बताए ।

यता गाउँपालिका भने बिरुवा ल्याएर राखेको बारे नै थाहा नभएको भन्दै उम्किन खोजेको छ । मकवानपुरगढीका पशु शाखा प्रमुख सत्यनारायण साहले आफूसँग कुनै समन्वय नभएको बताए । बिरुवा किन ल्याएर फालियो भन्ने विषयमा आफू अनभिज्ञ रहेको उनको दाबी छ ।

‘हामीले घाँसका बिरुवाहरू १० पालिकामध्ये राक्सिराङ र कैलाशका प्रतिनिधिहरू बोलाएर पठाएको हो । बाँकी गाउँपालिकामा गएर पशु सेवा शाखामा बुझाएका हौँ । बुझाएको भर्पाइ हामीसँग छ । अहिले आएर थाहा छैन भन्दा अचम्म लागेको छ,’ केन्द्रका प्रमुख डा. ठाकुरले शिलापत्रसँग भने । उनले गाउँपालिका अध्यक्ष दोर्जे लामा स्याङ्तानसँग कुरा भएपछि पालिकाकै एक कर्मचारीलाई बिरुवा जिम्मा लगाएको दाबीसमेत गरे ।

ती घाँसका बिरुवा मकवानपुरगढीका पशु शाखाका कर्मचारीलाई बुझाएर गएको भर्पाइ केन्द्रसँग रहेको दाबी केन्द्रका योजना शाखाका अधिकृत पराजुलीको छ । केन्द्रका प्रमुख ठाकुरका अनुसार गाउँपालिकाका पशु शाखा प्रमुख साहले बिरुवा लैजाने क्रममा किसानहरूको घरदैलोमा पुर्‍याउनुपर्ने जवाफ फर्काएका थिए । केन्द्रले वडावडामा पशु प्राविधिकहरू रहेकाले कर्मचारीहरूबाट बिरुवा वितरण गर्न लगाउन गाउँपालिकासँग आग्रह गरेको ठाकुर बताउँछन् ।

‘हामीले जिल्लाभरका १० वटा पालिका हेर्नुपर्छ । सबै पालिकाका वडावडामा पुगेर बाँडेर बस्न हामीबाट सम्भव छैन । तर, जनशक्ति भएकाले गाउँपालिका किसानका लागि बिरुवा बाँड्न सक्थ्यो । मैले गाउँपालिका अध्यक्षसँग कुरा गरेर वडाका प्राविधिकहरूबाट बिरुवा बाँड्न आग्रह गर्दै गाउँपालिकालाई एकमुष्ट बिरुवा दिइएको हो । उहाँहरूको व्यवस्थापकीय कमजोरीका कारण बिरुवा अलपत्र परेका हुन्,’ ठाकुरले भने ।

‘सत्यनारायण साहले घरदैलोमा पुर्‍याउनुपर्‍यो भन्दै हुनुहुन्थ्यो, हामीले वडा कार्यालयमा कर्मचारी छन् परिचालन गर्नुपर्‍यो भनेर भनेका हौँ,’ ठाकुरले थपे ।

केन्द्रले मकवानपुरगढीकै सानाकिसान सहकारीमा पनि बिरुवा पठाएको थियो । मकवानपुरगढीमा व्यावसायिक पशुपन्छी फार्महरू करिब ५० वटा छन् । २०७४ को निर्वाचनबाट बनेको स्थानीय सरकार आएपछि गाउँमा गाईभैँसी र बाख्रा फार्महरू धेरै खुलेका हुन् ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन ८, २०७९ १६:४१