धीरजप्रताप र विश्वराजबीच कार्यान्वयन नभएको त्यो गोप्य सम्झौता, जसले विश्वराजलाई राजीनामा गर्न बाध्य बनायाे

धीरजप्रताप र विश्वराजबीच कार्यान्वयन नभएको त्यो गोप्य सम्झौता, जसले विश्वराजलाई राजीनामा गर्न बाध्य बनायाे

A+ A A-

प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक (एआईजी) विश्वराज पोखरेलले मंगलबारबाट लागू हुने गरी पदबाट राजीनामा दिए । २५ जेठदेखि हाजिर हुन नगएका पोखरेल सोमबार आफैँ प्रहरी प्रधान कार्यालयको मानवस्रोत विभाग पुगेर प्रहरी सेवाबाट राजीनामा बुझाएका हुन् ।

प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी) धीरजप्रताप सिंहले उनको राजीनामा–पत्र स्वीकृतिका लागि गृह मन्त्रालय पठाउनेछन् । गृहले मन्त्रिपरिषद्‌मा पेस गर्नेछ । राजीनामा स्वीकृत गर्ने अधिकार मन्त्रिपरिषद्सँग छ ।

प्रहरी सेवाको उत्तरार्द्धमा पुगेका पोखरेलले राजीनामा नदिएको भए उनी २० साउनमा एआईजीको ५६ वर्षे उमेर हदका कारण अनिवार्य अवकाशमा जाने थिए । तर, उनी १८ दिन सेवा अवधि बाँकी रहँदै राजीनामा बुझाएर प्रहरी प्रधान कार्यालयबाट बाहिरिएका छन् ।

उनको राजीनामाको नाभी भने आईजीपी बढुवासँग जोडिएको छ । १८ वैशाखमा सरकारले तत्कालीन आईजीपी शैलेश थापा क्षेत्रीले ३० वर्षे सेवा अवधिका कारण अनिवार्य अवकाश पाएपछि सरकारले एआईजी सिंहलाई आईजीपीमा बढुवा गरेको थियो ।

सिंहको बढुवामा असन्तुष्टि जनाउँदै उनी बढुवा बदरको मागसहित १९ वैशाखमै सर्वोच्च पुगेका थिए । पहिलोपटक २२ वैशाखमा तोकिएको उनको निवेदनको पेसी हेर्दाहेर्दैमा राख्दै २७ असारमा मात्रै सर्वोच्चले आईजीपी बढुवाको मुद्दा किनारा लगायो ।

आफू आईजीपी हुनुपर्ने परमादेश दाबी गर्दै सर्वोच्च पुगेका पोखरेलको रिट निवेदन नै खारेज गरेपछि उनले राजीनामाको बाटो अँगालेका हुन् । उनको राजीनामापछि संगठनले उनको सम्मानमा कुनै औपचारिक कार्यक्रमसमेत राखेन ।

संगठनले प्रायः अवकाशप्राप्त हुने उपल्लो तहका अधिकारीको बिदाइ औपचारिक रूपमै गर्ने गर्छ । तर, पोखरेल भने जीवनकोे उर्वर समय बिताएको संगठनबाट उत्तरार्द्धमा कुनै सम्मान नपाई बिदा भएका छन् ।

यसरी संगठनले बिदाइ नगरेरै घर फर्किने पोखरेल एक्ला प्रहरी अधिकारी भने होइनन् । यसअघि आईजीपीमा सर्वेन्द्र खनालको बढुवामा असन्तुष्टि जनाउँदै डीआईजी रमेश खरेलले समेत राजीनामा दिएका थिए । तर, उनी कानुनी लडाइँमा भने गएनन् । उनको बिदाइसमेत प्रहरी प्रधान कार्यालयले गरेन । खरेलले करिब एक वर्ष जागिर अवधि बाँकी हुँदै राजीनामा दिएका थिए ।

त्यस्तै, सरकारले आईजीपीमा जयबहादुर चन्दलाई नियुक्त गरेपछि अर्का डीआईजी नवराज सिलवाल सो नियुक्तिप्रति असन्तुष्टि जनाउँदै सर्वोच्च पुगे । सर्वोच्चले सिनियरलाई आईजीपी नियुक्त गर्नू भन्ने आदेश दिएपछि सरकारले प्रकाश अर्याललाई आईजीपी नियुक्त गर्‍यो । त्यसपछि डीआईजी सिलवालले सेवाअवधि पूरा नहुँदै राजीनामा दिएका थिए ।

सिंह र पोखरेलबीच कार्यान्वयन नभएको त्यो गोप्य सम्झौता

तत्कालीन आईजीपी शैलेश थापा क्षेत्रीले १९ वैशाखबाट अवकाश पाउने भएपछि भावी आईजीपी कसलाई बनाउने भन्ने गृहकार्यमा सरकार लागेको थियो । सरकारलाई चार जना एआईजी विश्वराज पोखरेल, सहकुलबहादुर थापा, धीरजप्रताप सिंह र रवीन्द्र धानुकमध्येबाट एक जनालाई आईजीपी बनाउन छान्ने सुविधा थियो ।

उनीहरू चार जना नै स्वाभाविक रूपमा आईजीपीको बढुवाका लागि लविङमा थिए । सरकारको रोजाइमा पोखरेल वा सिंहमध्ये एक जना भन्ने संकेत उनीहरूले पाएका थिए ।

मोरङका एक कांग्रेस नेतामार्फत पोखरेलको सिधा सम्पर्क प्रधानमन्त्री शेरबहादु देउवासँगै थियो । त्योबाहेक पोखरेललाई आईजीपी बनाउने लाविङमा कांग्रेस नेता रामहरि खतिवडादेखि सञ्चारमन्त्री ज्ञानेन्द्र कार्कीसमेत लागेका थिए ।

उता सिंहलाई आईजीपी बनाउने गृहकार्यमा प्रधानमन्त्री देउवाकी धर्मपत्नी आरजु राणादेखि पूर्वगृहमन्त्री पूर्णबहादुर खड्का र सत्तारुढ दल माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नै लागेका थिए ।

आफू आईजीपी हुने ‘ग्रीन सिग्नल’ पाएका सिंह त्यो बेला प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी) मा कार्यरत थिए भने पाखेरल प्रहरी प्रधान कार्यालयको मानवस्रोत विभागमा थिए । दुवै जना आईजीपीको दाैडमा हुँदा पनि उनीहरूबीच नियमित भेटघाट भने भइनै रहन्थ्यो ।

सरकारले आईजीपी बढुवा गर्ने केही दिनअघि मात्रै पोखरेललाई भेट्न सिंह सीआईबीबाट उनको मानवस्रोत विभाग नै पुगेका थिए । त्यो बेला सिंह–पोखरेलबीच मौखिक समझदारी नै बनेको आईजीपीनिकट उच्च प्रहरी अधिकारीको दाबी छ ।

सिंहले पोखरेलसँग राखेकाे प्रस्ताव उद्धृत गर्दै ती अधिकारीले शिलापत्रसित भने, ‘आईजीपी नियुक्तिको अधिकार सरकारसँग छ । हामी दुवै एकैदिन प्रहरीमा भर्ना भएर २९ वर्षदेखि सँगै छौँ । सरकारले गर्ने निर्णयमा हामी दुई साथीबीच मनमुटाव र तिक्तता गर्नु राम्रो हुुँदैन । जो भए पनि स्वीकार गर्नुपर्छ र मिलेर संगठनलाई बलियो बनाउनुपर्छ ।’

उक्त कुरामा पोखरेलले पूर्णसहमति मात्रै जनाएनन्, दुवै आईजीपीको लविङमा लाग्ने बताएर सिंह फर्किएका थिए । पाेखरेलले साे प्रस्ताव स्वीकार्नुकाे कारण सरकारले आफैँलाई प्रहरी प्रमुख बनाउँछ भन्नेमा उनी ढुक्कजस्तै थिए । तर, सरकारले आईजीपीमा सिंहलाई बढुवा गरेपछि भने उनी पूर्ववत् सहमतिविपरीत मुद्दामामिलामा गएकाे सिंहनिकट अधिकारीकाे आरोप छ । सिंह आईजीपी नियुक्तिपछि पनि सञ्चारमन्त्री ज्ञानेन्द्र कार्कीले समेत पाखरेललाई मुद्दामामिलामा नजान आग्रह गरेको प्रहरी स्रोतको दाबी छ ।

मुद्दामा नगई २० साउन अवकाश हुने दिनसम्म पोखरेललाई काम गर्न र त्योपछि सरकारले कुनै न कुनै नियुक्ति दिलाउने आश्वासनसमेत कार्कीले दिएका थिए । तर, पोखरेल कसैको कुरा नसुनी अदालत हानिएको गुनासो केही प्रहरी अधिकारीको छ ।

तिक्ततामा बदलियाे २९ वर्ष लामो निकटता

आईजीपी धीरजप्रताप सिंह र राजीनामा दिएर घर फर्किएका पोखरेलले ११ चैत २०४९ सालमा एकैसाथ प्रहरी निरीक्षकबाट सेवा थालेका हुन् । भर्ना हुँदा सिंह पहिलो नम्बरमा र पोखरेल पाँचौँ नम्बरमा थिए ।

सिंहपछि एआईजी उत्तमराज सुवेदी र दिवेश लाेहनी थिए । यो ब्याचमा जम्मा ८ जना मात्रै थिए । उनीहरू २२ जेठ २०६२ मा एकसाथ डीएसपीमा बढुवा भए ।

डीएसपी हुँदा पनि सिंह एक र क्रमशः सुवेदी, लोहनी र पाँचौँ नम्बरमा पोखरेल थिए । ११ माघ २०६९ मा उनीहरूका ब्याची ८ जना नै प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) मा एकैसाथ बढुवा भए ।

एसपी हुँदासमेत सिंहले वरीयता कायमै राखे । एसपी हुँदा सिंह, सुवेदी र लोहनीमध्येबाट एक जना भावी आईजीपी हुने आकलन प्रहरी संगठनभित्र थियो । प्रतिस्पर्धा उनीहरू तीन जनाबीच नै थियो । पोखरेल–सिंहबीचको सम्बन्ध हार्दिक थियो ।

तर, १९ साउन २०७४ मा एसएसपी बढुवा हुँदा भने एकाएक पोखरेल आफ्नो ब्याचबाट एक नम्बरमा उक्लिए । सिंह २ नम्बरमा झरे । उनका ब्याची आठ जनामध्ये सहकुलबहादुर थापा बढुवामै छुटे ।

त्यहीँदेखि सिंह र पोखरेल एकअर्कालाई प्रतिस्पर्धी देख्न थाले । लोहनीमाथि ३३ किलो सुन काण्डको आरोप लागेपछि उनी निलम्बनमा परे ।

पछि उनलाई अदालतले सफाइ त दियो तर, आईजीपी हुने दाैडबाट भने उनी त्यही बेलादेखि आउट भए । पोखरेलले छलाङ मार्ने क्रम रोकिएन । २७ वैशाख २०७६ मा उनी एसएसपीबाट डीआईजीमा आफ्नो ब्याचबाट एकल बढुवा भए । सिंह एसएसपी रहे । पोखरेल डीआईजी भएको एक वर्षपछि ७ वैशाख २०७७ सालमा डीआईजी भए । डीआईजी हुँदा सिंहलाई सहकुलबहादुर थापाले समेत पछि पारे । उता पोखरेल भने उनीहरू डीआईजी भएको ६ महिनापछि फेरि २४ मंसिर २०७७ मा प्रहरी दरबन्दी थप गरेर एआईजी भए ।

त्यसको करिब सात महिनापछि अर्को एक दरबन्दी थप गरेर सहकुल थापा पनि एआईजी भए । त्यो बेला नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपीशर्मा ओली नेतृत्वको सरकार थियो । सिंह भने डीआईजीमै रोकिए ।

सिंह र उनकै ब्याची रवीन्द्रबहादुर धानकुकाे बढुवा १७ चैत २०७८ मा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा सरकारले गरेको हो । सिंह एआईजी भएको छोटो समयमै आईजीपी हुने भाग्यमानी प्रहरी अधिकारी बन्न पुगे ।

उनीभन्दा अघि एआईजी भएका थापा हाल कार्यविभागमा प्रमुख छन् । पोखरेल र थापा दुवैमाथि ओलीनिकटको आरोप लागेपछि देउवाले आफूनिकट सिंहलाई प्रहरी नियमावली, २०७१ को नियम ४१ ले दिएको अधिकार प्रयोग गरेर आईजीपी नियुक्त गरेका हुन् ।

नियमावलीमा ज्येष्ठता, कार्यकुशलता, कार्य क्षमता, उत्तरदायित्व वहन गर्न सक्ने क्षमता, नेतृत्व प्रदान गर्न सक्ने कुशलता र आफूभन्दा तल्लो दर्जालाई प्रोत्साहन र परिचालन गर्न सक्ने सामर्थ्य हुनुपर्ने उल्लेख छ । सरकारले त्यसैलाई आधार बनाई नियुक्ति गरेपछि लामाे निकटता तिक्ततामा बदल्दै पाेखरेल प्रहरी प्रधान कार्यालयबाट बाहिरिएका छन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, साउन ३, २०७९ १६:४१

कृष्णसिंह लाेथ्याल

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

भर्खरै

नेताहरू गैरजिम्मेवार रूपमा कमाउन लागेकाले अर्थतन्त्रमा समस्या आयोः अध्यक्ष सिंह

सत्तापक्ष र प्रतिपक्षको संवाद ठप्प : कस्ताे होला संसदको आगामी अधिवेशन ?

विशेषाधिकार बहस : सदनको अवहेलनामा के हुन्छ कारबाही ?

रास्वपा सचिवालय बैठककाे निष्कर्ष– इलामका जनताले हाम्रै घण्टी बजाइदिए

केपी ओलीलाई शेखर काेइरालाकाे प्रस्ताव– पहिले तपाईं प्रधानमन्त्री हुनुस्, त्यसपछि मलाई बनाउनुस्

लोकप्रिय

सहकारी ठगीले इलाम २ मा तनाव दिएपछि रवि लामिछानेको नयाँ स्टन्ट, धन्यवाद दिन गृह मन्त्रालय पुग्ने को हुन् ?

बालकोट वार्ता: प्रचण्डलाई बाहिर राखेर कांग्रेस-एमालेको सरकार बनाउने शेखरको प्रस्ताव, ओलीले गरे अस्वीकार

श्रीमती रञ्जितासँगकाे सहमति भंग भएपछि रेशम विक्षिप्त, २० मिनेटमा सात स्टाटस

इलाम २ः प्रारम्भिक मतपरिणाममा एमाले र 'पूर्वएमाले'बीच टक्कर

इलाम २ अपडेटः यस्तो छ प्रारम्भिक मतपरिणाम

विचार

वाम से रामः इलाम र बझाङकाे उपचुनावले कम्युनिस्टको पश्चिम बङ्गाल यात्रामा अस्थायी विरामकाे संकेत

को थिए जनमतसङ्ग्रहका हिरो ? (भिडियो)

स्कुल छाड्‌ने मुख्य कारण- जीवन एकातिर, शिक्षा अर्कोतिर

ब्लग

'बोक्सीको घर' हेरेपछि निदाउनै सकिनँ

कसरी हटाउने सार्वजनिक सवारीको बेथिति ?

सधैँ हाँसीखुसी देखिने गाउँकी काकी, डाक्टर र अर्जुन मैनालीले राेजेकाे गलत बाटाे

शिक्षा

स्कुल छाड्‌ने मुख्य कारण- जीवन एकातिर, शिक्षा अर्कोतिर

सरकारी स्कुलप्रतिको नकारात्मक धारणा बदलेर यसरी उत्कृष्ट बन्यो ज्ञानोदय मावि

आफ्नै छोराछोरी पढाउन राजा वीरेन्द्रले भित्र्याएका थिए ए–लेभल, कस्ता विद्यार्थीले पढ्ने ?