छद्‌म नाममा राजनीतिक दलमा सक्रिय परिचित अनुहारहरू

A+ A A-

राष्ट्रको ढुकुटी सपार्ने जिम्मेवारी पाएका नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी छद्म नाममा राजनीतिक दलको केन्द्रीय विभागको सदस्य रहेको भन्दै उनीमाथि छानबिन हुनुपर्ने आवाज संसदमा उठ्यो । राष्ट्र बैंक ऐन, २०५८ मा गभर्नर, डेपुटी गभर्नर र सञ्चालकमा नियुक्ति हुन कुनै दलको सदस्य वा पदाधिकारी हुन निषेध गरेको छ । तर, बहालवाला गभर्नर महाप्रसाद नै एम अधिकारीको छद्म नाममा प्रतिपक्ष दल नेकपा एमालेको अर्थ तथा योजना विभागमा रहेको गम्भीर आरोप लागेको छ ।

२९ असारको प्रतिनिधिसभा बैठकमा सत्तापक्षीय दलका सांसदले यसको चर्को आलोचना गर्दै गभर्नर अधिकारीमाथि छानबिन गरी कारबाही गर्न मागसमेत गरे । नेपाली कांग्रेसका महामन्त्रीसमेत रहेका गगन थापा, नेकपा माओवादी केन्द्रकी रेखा शर्मालगायतका सांसदले गभर्नरमाथि छानबिन गर्न संसदमा आवाज उठाएका हुन् ।

एमालेको विभागमा उल्लेख गरिएको एम अधिकारी आफू नभएको गभर्नर अधिकारीले फेसबुकमा लेख्दै प्रस्टीकरण दिए पनि एमालेले भने एम अधिकारी भन्ने अर्को व्यक्ति को हो भन्ने किटान गरेको छैन ।

अधिकारी राष्ट्र बैंककै करियरवाला कर्मचारी हुन् । उनी बढुवा भएर डेपुटी भएका थिए । पूर्ववर्ती केपी ओली सरकारले अधिकारीलाई गभर्नरमा नियुक्त गरेको हो । यसअघि २०७३ मा महाप्रसाद अधिकारीकै नाममा उनी एमालेको विभागमा संगठित भएका थिए । त्यतिबेला उनले निवेदन दिएरै नाम हटाउन भनेका थिए । एमालेले भुलवश नाम परेकाे भन्दै हटाएकाे थियाे । अहिले पदमा रहेकाले उनले छद्म नाम राखेको आरोप छ ।

छद्म नाममा राजनीतिक दलमा आबद्ध हुने अधिकारी एक्लो पात्र भने होइनन् । गण्डकी विश्वविद्यालयका कुलपति गणेशमान गुरुङ एमालेको शिक्षा तथा मानवस्रोत विभागको सदस्यको सूचीमा छन् । तर, त्यहाँ उनको नाम जीएम गुरुङ राखिएको छ । उक्त नाम आफ्नो भएको गुरुङ स्वयम्‌ले पुष्टि गरे । ‘मेरो नाम राखेको छु भनेर साथीहरूले भनेका थिए,’ उनले शिलापत्रसँग कुराकानी गर्दै भने, ‘मैले त बस्दिनँ र नैतिक रूपमा पनि मिल्दैन भनेको थिएँ ।’

त्यसो भए पार्टीले तपाईंको नाम जबर्जस्ती राखेको हो ?

जबर्जस्ती राखेकोबारे आफूलाई थाहा नभएको भन्दै कुलपति गुरुङ पन्छिए । उनले थपे, ‘म उक्त विभागको कुनै पनि बैठकमा गएको छैन । जान पनि मिल्दैन ।’

जीएम गुरुङ नामसमेत आफूले नरोजेको उनले स्पष्टोक्ति दिए ।

छद्म नाममा राजनीतिक दलको पदाधिकारीमा बसेका गभर्नर अधिकारी गैरकानुनी रूपमा पदमा रहेकाे भन्दै माओवादीकी सांसद रेखा शर्माले संसदमा सबैभन्दा पहिला विरोध गरेकी थिइन् । तर, शर्माले नेतृत्व गर्ने माओवादीको राजकीय मामिला तथा सुशासन विभागमा भने दुई जना छद्मभेषी पूर्वप्रशासक छन् । तीमध्ये एक जना त संवैधानिक निकायको पदाधिकारीसमेत भइसकेका हुन् ।

अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगको पूर्वआयुक्त गणेशराज जोशी माओवादीको राजकीय मामिला तथा सुशासन विभागमा सदस्य छन् । तर, नाम भने डा. जीआर जोशी राखिएको छ । लमजुङका उनी अख्तियारका पूर्वआयुक्त भएको विभागकी प्रमुख रेखा शर्माले पुष्टि गरिन् ।

‘सरकारी सेवाबाट अवकाश पाएपछिको केही समय बस्न मिल्दैन भन्नुभएको थियो,’ शर्माले शिलापत्रसँग भनिन्, ‘अब त उहाँको त्यो समय पनि सकियो । कुलिङ पिरियडभरि उहाँकै आग्रहमा बैठकमा डाकिएन । त्यो अवधि सकिएपछिचाहिँ बैठक बसिएको छैन । अब त बस्नुहुन्छ होला ।’

तर, आफू उक्त विभागमा भएको विषय पूर्वसचिवसमेत रहेका जोशीले चाहिँ लुकाउन खोजे । ‘मलाई विभागमा राखेकोबारे कसैले केही भनेको छैन,’ जोशीले शिलापत्रसँग भने, ‘म कुनै पनि बैठकमा गएको पनि छैन ।’ तर, विभाग प्रमुख शर्माले जोशीलाई विभागीय सदस्यमा राख्नुअघि सोधिएको प्रस्ट पारिन् ।

माओवादीको सोही विभागमा पूर्वमुख्य सचिव लीलामणि पोडेल पनि छन् । १९ नम्बरको उनको नाम भने एलमणि पौडेल लेखिएको छ । ठेगाना गुल्मी र परिचयमा प्रशासक छ । मुख्य सचिव र गृहसचिवका रूपमा पौडेलको छवि राम्रो मानिन्छ । मुख्यसचिव छँदा सरकारले ल्याउन खोजेका कानुनविपरीतका काम रोक्न अडान लिन सक्ने परिचय उनले बनाएका थिए । पौडेल एमाले र माओवादी मिलेर बनेको तत्कालीन नेकपाको सरकार छँदा चीनका लागि नेपाली राजदूतसमेत बनेका थिए ।

माओवादी केन्द्रको निर्वाचन विभागमा पूर्वप्रमुख निर्वाचन आयुक्त अयोधीप्रसाद यादव सदस्य छन् । दलहरूले प्रशासन र पूर्वप्रशासकलाई यसरी कार्यकर्ता बनाइरहेका छन् कि विद्युत् प्राधिकरणका बहालवाला प्रमुख कार्यकारी कुलमान घिसिङलाई माओवादी केन्द्रले चुनावी प्रचार सामग्रीमा समेत राख्न भ्याएको थियो । घिसिङ स्वयम्‌ले नाम हटाउन आग्रह गर्नुपरेको थियो ।

एमालेबाट फुटेर वर्षदिनअघि मात्र बनेको नेकपा एकीकृत समाजवादीको विभागमा समेत सार्वजनिक जीवनमा चिनिएका व्यक्ति छद्म नाममा सक्रिय छन् । पूर्वमहान्यायाधिवक्ता एवं वरिष्ठ अधिवक्ता युवराज संग्रौला एकीकृत समाजवादी पार्टीमा वाईआर संग्रौला नामले सक्रिय छन् । एकीकृत समाजवादीको विदेश विभागका सदस्य हुन्, उनी । उनको नाम ११ नम्बरमा छ । यसबारे प्रतिक्रिया लिन संग्रौलालाई बारम्बार फोन गर्दा सम्पर्कमा आएनन् ।

राजनीतिक दलले फरकफरक पेसा, व्यवसाय र क्षेत्रसँग पार्टीकाे जनसर्म्पक बढाउन र संगठन बिस्तार गर्न यस्ता विभागहरू गठन गर्दै आएका छन् । ती विभागले आ–आफ्नो क्षेत्रका समस्या, एजेन्डा तय गर्नेदेखि संगठन विस्तारसम्मका जिम्मेवारी पाएका हुन्छन् । त्यसैले यस्ता विभागलाई पार्टी संगठनको महत्त्वपूर्ण आधारस्तम्भ मानिन्छ । एमाले, माओवादी र एकीकृत समाजवादीका विभागहरू गठन भइसके पनि नेपाली कांग्रेसले भने महाधिवेशनपछि गठन गरिसकेकाे छैन ।

एमाले केन्द्रीय सदस्य एवं विज्ञान तथा प्रविधि विभाग प्रमुख टंक कार्की पार्टी निर्माणका क्रममा सरकारी पदमा रहेकाहरूलाई अलग गराउनुपर्ने आवश्यकता रहेको बताउँछन् । ‘हिजो हामी सिकारु अवस्थामा हुँदा उनीहरूलाई पार्टीमा जोड्नु आवश्यक थियो होला,’ उनी भन्छन्, ‘राज्यलाई स्वतन्त्र, निष्पक्ष ढंगले काम गर्न दिन बहालवालालाई पार्टीमा भर्ना गर्ने कुरालाई सच्याउन तयार हुनुपर्छ ।’

प्रकाशित मिति: बिहीबार, असार ३०, २०७९ १५:०२