जुन समूहले अनुदानमा लिफ्ट सिँचाइ माग्यो, उसैको तरकारी खेतीसम्म पुगेन पानी

A+ A A-

सिन्धुलीको कमलामाई नगरपालिकामा प्रदेश सरकारको अनुदानबाट बनाइएको लिफ्ट सिँचाइले तरकारी खेतीसम्म पानी नै नपुगेको पाइएको छ । लिफ्ट सिँचाइका लागि बजेट माग गर्ने कमलामाई नगरपालिका–४, स्थित मखमली महिला कृषक समूहका महिलाले खेती गर्दै आएको स्थानसम्म पानी नै नपुगेको हो ।

हिउँदमा पानीको अभावमा तरकारी खेती गर्न समस्या भएपछि उनीहरूले गत आव २०७७/०७८ मा सौर्य उर्जाबाट लिफ्ट सिँचाइका लागि कृषि ज्ञान केन्द्र सिन्धुलीसँग बजेट माग गरेका थिए ।

मागको आधारमा प्रदेशको तत्कालीन भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयअन्तर्गत्को कृषि विकास निर्देशनालयबाट समूहको नाममा ३४ लाख ९६ हजार ७ सय १६ हजार रुपैयाँ अनुदान दिएको थियो । अनुदानबाट मरिण खोलाको किनारमा इनार खनेर पानी निकालिएको छ । उक्त पानी माथिल्लो ज्यामिरेमा रहेको समूहको तरकारी खेतीसम्म नै पुगेन ।

जबकि लिफ्ट सिँचाइबाट अढाई इञ्जको पाइपमा करिब १ सय मिटरसम्म मात्रै पार्नी आपूर्ति भयो । माथिल्लो ज्यामिरे करिब ४ सय मिटरको उचाइमा छ । २०७६ मा स्थापना भएको समूहमा २२ जना कृषक महिला आबद्ध छन् । जसमध्ये हाल लिफ्ट सिँचाइबाट एक जना कृषक महिलाले मात्रै पानी उपभोग गरिरहेको समूहकी अध्यक्ष लीला श्रेष्ठले जानकारी दिइन् । उनका अनुसार समूहका बाँकी २१ जनाले हिउँदमा पानी नहुँदा तरकारी खेती गर्न दुःख पाउँदै आएका छन् ।

समूहको नाममा अनुदान परे पनि समूहकै २१ जना महिलाले लिफ्टको पानी प्रयोग गर्न नपाएको अध्यक्ष श्रेष्ठले गुनासो गरिन् । ‘समूहका २१ जना महिलाको तरकारी खेती माथिल्लो ज्यामिरेमा छ भने लिफ्टबाट तल्लो ज्यामिरे मरिणखोला किनारबाट १ सय मिटरमाथि मात्रै पानी आइपुगेको छ,’ उनले भनिन् ।

समूहका महिलाहरूले वर्षातमा खहरेमा आएको पानीबाट तरकारी खेती गरिरहेका छन् । हिँउदमा नजिकैको लिपे खोलाबाट पानी ल्याए पनि गाउँभरीको तरकारी खेतीका लागि पर्याप्त नभएको अध्यक्ष श्रेष्ठले गुनासो गरिन् । समूहमा रहेका महिलाहरूले टनेलबाट व्यवसायिक तरकारी खेती गर्दै वार्षिक २ देखि ३ लाख कमाउँदै आएका छन् । गाउँका महिलाहरू सबै तरकारी खेतीमा लागेका छन् भने पुरुषहरू वैदेशिक रोजगारीदेखि स्वदेशमै रोजगार र आफ्नै पेशामा संलग्न छन् ।

‘यो गाउँका महिलाहरू सबै खेतीमा छन् । आर्थिक रूपमा सबै आत्मनिर्भर छन् । पुरुषहरू सबै घर बाहिर आफ्नै काममा व्यस्त छन्,’ श्रेष्ठले सुनाइन् । महिलालाई स्वरोजगार बनेर प्रगति गरिरहेको भन्दै माथिल्लो ज्यामिरेसम्म पानी ल्याउनका लागि दौडधुप गरिरहेको उनको भनाइ छ । समूहले चालु आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ मा लिफ्टबाट माथिल्लो ज्यामिरेमा पानी ल्याउन थप बजेट माग गरेका थिए । उनीहरूको मागअनुसार वर्तमान गठबन्धन सरकारले टुक्रे योजनाबाट बजेट छ्ट्याएको थियो । तर, टुक्रे योजनाविरुद्ध अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगको कार्यालय, हेटौंडामा मुद्दा परेपछि बजेट कार्यान्वयनमा आउन नसकेको समूहकी अध्यक्ष श्रेष्ठले बताइन् ।

बजेट परेपछि उपभोक्ता समिति गठन गरेर जनश्रमदानको १ लाख बढी रकम समितिको बैंक खातामा जम्मा गरिसकेको उनको भनाइ छ । तर, निर्देशनालयले उक्त रकम फिर्ता लैजान भनेको श्रेष्ठले जानकारी दिइन् । ‘मुद्दा परेर बजेट कार्यान्वयन नहुने भयो । जम्मा गरेको पैसा फिर्ता लिएर जानु भनिएको छ,’ श्रेष्ठले भनिन् ।

अनुदान पर्नुअगावै इन्जिनियर आएर नाप्न थाले

समूहले ४ नम्बर वडा कार्यालयको र नगरपालिकाको कृषि शाखाको सिफारिसपछि कृषि ज्ञान केन्द्र सिन्धुलीसँग अनुदान माग गरेको थियो । अनुदान माग गरेको केही समयपछि सिन्धुलीमै निजी कन्सल्टेन्सी चलाएर बसेका इन्जिनियरहरू लीलालाई फोन गर्दै माथिल्लो ज्यामिरे पुगे । ‘हामीले बजेट मागेर आयौँ । केही दिनपछि इन्जिनियर सरहरूले फोन गरेर नाप्न आउन लागेको भनेर फोन गर्नुभयो । नभन्दै आएर नापजाँच गर्न थाल्नु भयो’, श्रेष्ठले सुनाइन्, ‘इन्जिनियरहरूले अनुदान पक्का पर्छ भन्नुहुन्थ्यो त्यतिबेलै नभन्दै अनुदान पनि पर्‍याे ।’

इन्जिनियरहरूको तत्कालीन कृषि ज्ञान केन्द्रका प्रमुखसँग सम्बन्ध रहेको श्रेष्ठले शिलापत्रलाई जानकारी दिइन् । ‘इन्जिनियर सरहरू केन्द्रको प्रमुख सरको आफन्त पर्ने सुनेको थिएँ । सायदै केन्द्रका प्रमुखले भनेपछि उहाँहरू पहिल्यै आउनु भएको होला,’ श्रेष्ठले भनिन् । अनुदान पर्नुभन्दा अगाडि नै नापजाँच गर्ने इन्जिनियर विवेक प्रधान हुन् । प्रधानको नेतृत्वमा अन्य प्राविधिकहरूको टोलीले लिफ्ट सिँचाइ सम्बन्धी सम्पूर्ण काम गरेको अध्यक्ष श्रेष्ठले जानकारी दिएकी छन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार २९, २०७९ ०८:०९