कोरोनाले काठमाडौंमा रोकिएका आफ्ना नागरिक फिर्ता लिँदै चीन, सीमामा अघोषित नाकाबन्दी कायमै

कोरोनाले काठमाडौंमा रोकिएका आफ्ना नागरिक फिर्ता लिँदै चीन, सीमामा अघोषित नाकाबन्दी कायमै

A+ A A-

दुई वर्षअघि कारोना भाइरस (कोभिड–१९) का कारण संसारभर लकडाउन भयो । सन् २०१९ को अन्तिमतिर पहिलोपटक चीनको वुहानमा देखिएको कारोनापछि संसारभर फैलियो । त्यसको रोकथामका लागि विभिन्न देशले आन्तरिक लकडाउन मात्रै गरेनन्, अन्तर्राष्ट्रिय आवागमनमा नै रोक लगाए । अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडान बन्द भए ।

तर, हाल कोरोना भाइरसविरुद्धको खोप बनेपछि भने संसारभर कोरोनाको प्रभाव कम हुँदै गएको छ । हवाई सुविधा सञ्चालनमा आइसकेको छ । तर, चीन भने कोरोना भाइरसका कारण विभिन्न मुलुकमा रोकिएर बसेका आफ्ना नागरिकलाई भर्खर घर फर्काउँदै छ ।

नेपालमा मात्रै लकडाउनको समयमा करिब ४ हजार चिनियाँ नागरिक रोकिएका थिए । उनीहरूलाई हाल नेपाल सरकारको दबाबपछि मात्रै चीन आफ्ना नागरिक फिर्ता लिन बाध्य भएको हो । यसअघि चिनियाँ नागरिकले आफू चीन फर्किन पाउनुपर्ने माग राख्दै चिनियाँ दूतावासअगाडि नै धर्नामा बसेका थिए । त्योबाहेक निषेधित क्षेत्र सिंहदबारमै धर्ना बस्न थालेपछि प्रहरीले ३२ जनालाई नियन्त्रणमा लिएको थियो ।

हाल भने अध्यागमन विभागले नेपालमा ‘ओभर स्टे’ भएका चिनियाँँ नागरिकलाई एक महिनाभित्र फिर्ता हुने समय दिएको छ । उक्त समय २९ जूनसम्म तोकिएको छ । त्यसपछि पनि भिसा सकिएर बसेका चिनियाँ नागरिक नेपालमै भेटिए कानुनी कारबाही हुने विभागको निर्देशन छ ।

चिनियाँ नागरिक लैजान हाल हिमालयन एयरलाइन्सबाट हप्ताको एक दिन चीनको कुङमिङ फ्लाइट हुँदै आएको छ । चीनले आफ्ना नागरिक फिर्ता लिन सरकारको जोडबलमा सहमत भए पनि नेपाल–चीन जोडिएका दुईवटा स्थलमार्गको नाका भने अझै पूर्ण रूपमा सञ्चालन हुन सकेको छैन ।

रसुवाको केरुङ नाका सञ्चालनमा सहज नहुँदा नेपाली व्यवसायीले ठूलो मात्रामा घाटा ब्यहाेर्नुपरेको छ । सामान ढुवानी गर्न केरुङ पुगेका कन्टेनर महिनौँ पार्किङ गरेर बस्नुपरेको दुखेसो व्यवसायीको छ ।

चीनबाट नेपाल भित्रिने सामग्री चिनियाँ कन्टेरबाट केरुङको मितेरी पुलसम्म छोड्ने गरिएको छ । पुल क्रस गरेर नेपालीलाई चीन नाका प्रवेशमा अझै पूर्णरोक लगाइएको छ । चीनले कोरोनाकाे कारण देखाउँदै २ वर्षसम्म नाकाबन्द गरिराख्दा नेपाल भित्रिने सामानको मूल्य नै आकाशिएको छ ।

नेपाली व्यवसायीहरूले केरुङमा रोकिएका आफ्ना कन्टेर यसअघि चीनको केरुङ पुगेर आफैँले सामान लोड गरेर नेपाल भित्र्याउँदै आएका थिए । तर, कोरोना संक्रमणपछि भने कुनै पनि नेपाली व्यवसायीको कन्टेनर चीन जाने अनुमति नहुँदा कन्टेनरको भाडा करिब १ लाख महँगो हुन पुगेको कन्टेर व्यवसायी सन्तोष पराजुली बताउँछन् ।

‘कोरोनाअघि हामी आफैँ केरुङ पुगेर सामान लोड गरेर काठमाडौं आउँथ्यौँ । त्यो बेला काठमाडौं पुग्दा कन्टेनरको भाडा १ लाख १० हजार पर्थ्याे । तर, अहिले २ लाख क्रस हुन्छ,’ पराजुली भन्छन्,‘ केरुङबाट नेपाली पुलसम्म चिनियाँ कन्टेनरले सामान ल्याइदिएर पुलको बीच भागमा छोड्दिन्छन् । त्यहाँबाट लोड गरेर नेपाली कन्टेनरमा ल्याउने हो । जसका कारण बीचमा अनावश्यक रकम तिर्नुपरेको छ ।’

चिनियाँले लोड गर्ने मजदुर र सीमासम्म कन्टेनर लिएर जाने चालक पनि त्यहीँ आइसोलेसनमा बसेका मान्छे हुनुपर्ने भनेपछि उनीहरूको रकमसमेत व्यवसायीले तिर्नुपर्ने अवस्था आएको उनको भनाइ छ ।

कोरोनाअघि केरुङबाट काठमाडौं ५०-६० कन्टेनर आउँथे । अहिलेजम्मा दैनिक सातवटा कन्टेनर भित्रिने गरेको व्यवसायी बताउँछन् । जसका कारण वैकल्पिक व्यापारिक बजारका रूपमा प्राथमिकता दिएको चीनसँगको व्यापारमा असहजता बढ्दै गएको छ ।

कोरोनाको कारण देखाउँदै व्यापार असहजताको विषयमा व्यापारीले पटक–पटक गुनासो गरेपछि पनि सरकारको उच्च तहबाट पहल नभएको गुनासो उनीहरूको छ । तत्कालीन केपी शर्मा ओली सरकारका उद्योगमन्त्री लेखराज भट्टले चीनसँगको व्यापार सुधारका लागि पहल गर्दासमेत केही परिवर्तन नआएको सार्वजनिक रूपमै असन्तुष्टि व्यक्त गरेका थिए ।

हालको सरकारले भने कुनै चासो नदेखाएको व्यवसायीको गुनासो छ । व्यवसायीले चीनले अघोषित रूपमा नाकाबन्दी गरेको आरोप छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, असार १०, २०७९ १५:३६