स्वास्थ्यको बजेट घट्दा धर्म संस्कृतिमा ४५ प्रतिशत बढ्यो, कुन काममा कति बजेट ?

स्वास्थ्यको बजेट घट्दा धर्म संस्कृतिमा ४५ प्रतिशत बढ्यो, कुन काममा कति बजेट ?

A+ A A-

सरकारले चालु आर्थिक वर्षमा विनियोजन गरेको बजेटभन्दा १ खर्ब ६१ अर्ब रुपैयाँले वृद्धि गरेर आगामी आर्थिक वर्षका लागि बजेट विनियोजन गरेको छ । मुख्यतया आन्तरिक उत्पादन र कृषिक्षेत्रलाई प्राथमिकता दिइएको बजेटमा स्वास्थ्य क्षेत्र र वातावरण संरक्षणको क्षेत्रमा बजेट उल्लेख्य घटेको छ ।

सरकारले बजेट विनियोजनका क्रममा विभिन्न ढंगले विनियोजन गरेको हुन्छ । कामका आधारमा विनियोजन गरिएको बजेटलाई हेर्ने हो भने सबैभन्दा बढी बजेट सामान्य सार्वजनिक सेवामा छ । यो क्षेत्रमा मात्रै सरकारले ३१.९६ प्रतिशत बजेट खर्च गर्ने योजना बनाएको छ । चालु वर्षमा भने २९.२८ प्रतिशत मात्रै रकम विनियोजन गरिएको थियो । कर्मचारीको तलब वृद्धिका कारण यो काममा बजेटको आकार बढेको छ ।

त्यसपछिको सबैभन्दा धेरै खर्च सामाजिक सुरक्षामा छ । सामाजिक सुरक्षामा ११.३३ प्रतिशत बजेट खर्च हुने अनुमान गर्दा शिक्षामा १०.९७ र खानी तथा उत्पादनमा १०.४८ प्रतिशत बजेट विनियोजन गरिएको छ ।

गत आर्थिक वर्षमा प्रतिस्थापन विधेयकबाट ल्याइएको १६ खर्ब ३२ अर्बको बजेटसँग तुलना गर्दा वातावरण संरक्षणमा र स्वास्थ्यक्षेत्रमा भने बजेट उल्लेख्य घटाइएको छ ।

स्वास्थ्यक्षेत्रमा १६ प्रतिशतले बजेट घटाएर १ खर्ब २३ अर्ब २५ करोडमा सीमित गरिएको छ । विगतका दुई वर्षमा कोभिड १९ महामारीका कारण ठूलो बजेट स्वास्थ्यक्षेत्रमा विनियोजन गरिएको अवस्थामा अहिले केही कम देखिएको अर्थका अधिकारीहरूको तर्क छ । जम्मा बजेटमध्ये स्वास्थ्य क्षेत्रमा ६.८७ प्रतिशत मात्रै छ ।

त्यस्तै, वातावरण संरक्षणको काममा पनि बजेट घटाइएको छ । यो क्षेत्रमा ११ दशमलव शून्य ५ प्रतिशतले बजेट घटाइएको छ ।

मनोरञ्जन, संस्कृति तथा धर्मको काममा भने बजेट धेरै बढ्ने क्षेत्रमा परेका छन् । यो कामका लागि एकैपटक ४५ प्रतिशत बजेट बढाइएको छ । त्यस्तै, सामान्य सेवामा १९, कृषि, वन मत्स्यपालन तथा सिँचाइ क्षेत्रमा १५ प्रतिशत बजेट बढाइएको छ । सार्वजनिक शान्तिसुरक्षामा १४ प्रतिशत बजेट बढाइएको छ ।

कुन काममा कति बजेट ?

कार्य	विनियोजित बजेट २०७७/७८	विनियोजित बजेट २०७८/७९
सामान्य सार्वजनिक सेवा	४ खर्ब ७८ अर्ब २१ करोड	५ खर्ब ७३ अर्ब ४४ करोड
रक्षा	५२ अर्ब ६१ करोड	५५ अर्ब ४७ करोड
सार्वजनिक शान्ति सुरक्षा	५७ अर्ब ७ करोड	६५ अर्ब ४० करोड
कृषि, वन,मत्यस्यपालन तथा सिचाई	१ खर्ब ४ अर्ब	१ खर्ब १९ अर्ब ८९ करोड
इन्धन तथा ऊर्जा	६७ अर्ब ८१ करोड	६९ अर्ब ६७ करोड
खानी तथा उत्पादन	१ खर्ब ७५ अर्ब ४२ करोड	१ खर्ब ८८ अर्ब १७ करोड
यातायात	१० अर्ब २९ करोड	१० अर्ब ५० करोड
वातावरण संरक्षण	१२ अर्ब ३९ करोड	११ अर्ब २ करोड
आवास तथा सामुदायिक सुविधा	८० अर्ब ४ करोड	८८ अर्ब ६६ करोड
स्वास्थ्य	१ खर्ब ४६ अर्ब ७२ करोड	१ खर्ब २३ अर्ब २५ करोड
मनोरञ्जन संस्कृति तथा धर्म	६ अर्ब ६३ करोड	९ अर्ब ६२ करोड
शिक्षा	१ खर्ब ७८ अर्ब	१ खर्ब ९६ अर्ब ८९ करोड
सामाजिक सुरक्षा कर्मचारी	१ खर्ब ८९ अर्ब	२ खर्ब ३ अर्ब ३३ करोड

अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले कृषि र उत्पादनलाई केन्द्रमा राखेर बजेट विनियोजनको काम गरिएको बताए । 'बजेट अंकको हिसाबले पनि यो क्षेत्रमा बढाइएको छ । त्यस्तै, यस क्षेत्रमा सहुलियतका कार्यक्रम पनि ल्याइएको छ । यसले यो क्षेत्रको विकासमा सहयोग पुग्नेछ,' शर्माले भने ।

अर्थ मन्त्रालयका सल्लाहाकार डा. सुरेन्द्र उप्रेतीले बढ्दो आयातला कम गर्न तत्काल उत्पादन वृद्धि गर्न सकिने क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राखेको प्रतिक्रिया दिएका छन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, जेठ १७, २०७९ १५:२५