बेलहिया नाका : तरकारीमा विषादी परीक्षण थालियाे

A+ A A-

कर्मचारी अभावले बन्द भएको बुटवलको विषादी अवशेष द्रुत विश्लेषण इकाइ तीन महिनापछि पुनः सञ्चालनमा आएको छ । सरकारले विषादी परीक्षण गरेर मात्र भारतबाट आयात हुने फलफूल तथा तरकारी भित्र्याउने निर्णय गर्दा यो प्रयोगशाला बन्द भएकाे थियो ।

सर्वोच्च अदालतले विषादी परीक्षण गरेर मात्र नेपालमा आयात गर्नुेपर्ने आदेश गरेपछि प्रदेश सरकार भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयले चासो लिँदै विषादी प्रयोगशाला सञ्चालनमा ल्याएको हो । अहिले २ जना कर्मचारीको भरमा विषादी परीक्षण भइरहेको छ ।

हामी दुई जनाले अहिले काम गरिरहेका छौं । थप एक जना १/२ दिनमा आउने कुरा छ, विश्लेषण इकाइका बाली विकास अधिकृत रामबहादुर खत्रीले भने, तीन जना भयौं भने परीक्षण गर्न सजिलो हुन्छ ।

दुई वर्षअघि नै सञ्चालनमा आएको यो इकाइमा कर्मचारी दरबन्दी छैन । अहिले कृषि मन्त्रालयबाटै तलब खाने गरी प्राविधिक अधिकृतलाई खटाइएको छ । अहिले यहाँ दैनिक रुपमा फलफूल तथा तरकारी परीक्षण भइरहेको छ ।

परीक्षणका क्रममा रुपन्देहीको बेलहिया–सुनौली नाकाबाट भित्रिने तरकारीमा घातक विषादी प्रयोग हुने गरेको पाइएको छ । यो नाकाबाट भित्रिएको आलुको नमुना परीक्षण गर्दा खान नमिल्ने गरी विषादी प्रयोग भएको पाइएको हो । ५३ वटा नमुना परीक्षण गर्दा दुई वटा आलुमा खानै नमिल्ने विषादी भेटिएको विश्लेषण इकाइका बाली विकास अधिकृत रामबहादुर खत्रीले जानकारी दिए ।

रुपन्देहीको बेलहिया नाका हुँदै आयात गरिएका यी वस्तुमा कार्वामेट र अर्गानोफस्फेट नामक घातक विषादीको उच्च प्रयोग गरिएको पाइएको उनको भनाइ छ ।

बेलहियाबाट कागजपत्रसहित हामीकहाँ परीक्षणका लागि आउनुहुन्छ, उनले भने, पत्रसहित आएपछि हामीले तत्काल रिपोर्ट दिएर पठाउने गरेका छौं ।

प्रयोगशालामा परीक्षण गरिएको दुई ट्रक आलुको नमुनामा अर्गानोफस्फेट ४०.५८ र कार्वामेट ४४.१८० प्रतिशत प्रयोग गरिएको पाइएकाे हाे । जुन तोकिएको मापदण्डभन्दा धेरै हो ।

सरकारले ३५ प्रतिशतसम्म अर्गानोफस्फेट र कार्वामेट विषादी प्रयोग गरिएको तरकारी तथा फलफूल उपभोग गर्न योग्य भन्दै भन्सार पास गर्न अनुमति दिँदै आएको छ ।

यस्तै, ३५–४५ प्रतिशतसम्म विषादी मिसिएको कृषि उपज २–३ दिन भन्सार बिन्दुमै राखेर पुनः परीक्षण गरी विषादीकाे मात्रा घटेपछि निकासी गर्दै आएको छ भने ४५ प्रतिशभन्दा माथि विषादी प्रयोग गरिएको पाइए भारततर्फ फिर्ता गर्ने गरेकोे छ । तर, कृषि विज्ञहरु अर्गानोफस्फेट र कार्वामेट नामक विषादी तरकारी तथा फलफूलमा न्यून मात्रामा प्रयोग गरिए पनि घातक हुने बताउँछन् । यसले क्यान्सर, मुटु, फोक्सो, प्यारालाइसिस, छाला रोगजस्ता समस्या ल्याउँछ ।

बेलहिया नाकाबाट अहिले दैनिक सानाठूला गरी १ सयको हाराहारीमा तरकारी तथा फलफूल बोकेका गाडी नेपाल भित्रिन्छन् । ती सबैको बुटवलमा विषादी परीक्षण हुन्छ । प्रयोगशालाको तथ्यांकअनुसार यहाँबाट भित्रिनै सबै गाडीको तरकारी तथा फलफूलमा १०–४५ प्रतिशतसम्म अर्गानोफस्फेट र कार्वामेट विषादी प्रयोग भएको पाइएको छ । नेपालमा २९ प्रकारका विषादी प्रयोग भएका तरकारी तथा फलफूल आयात हुँदै आए पनि अर्गानोफस्फेट र कार्वामेटबाहेक २७ प्रकारमा विषादी मेसिनरी सामान र जनशक्ति अभावमा परीक्षण गरिँदैन ।