स्थानीय सरकार हाँक्ने यी तीन जोडी महिला

A+ A A-

झापाको गौरीगञ्ज गाउँपालिका अबको पाँच वर्ष एक जोडी महिलाले चलाउनेछन् । फुलवती राजवंशी र पुजन न्यौपाने कुँवर पालिका अध्यक्ष र उपाध्यक्षमा चुनिएसँगै यो स्थानीय तहको शासकीय जिम्मेवारी उनीहरूको काँधमा गएको छ ।

४५ वर्षीया राजवंशीले ७० वर्षका विजयकुमार अग्रवाललाई २ हजारभन्दा बढी मतान्तरसहित हराएर पालिका प्रमुख बनिन् । नेपाली कांग्रेसकी उम्मेदवार राजवंशी यही पदका लागि ०७४ को चुनावमा राप्रपाका बाबुराजा श्रेष्ठसँग हारेकी थिइन् । निवर्तमान पालिका प्रमुख बाबुराजा यसपालि तेस्रो स्थानमै खुम्चिए । अग्रवाल नेकपा एमालेका उम्मेदवार हुन् ।

पालिका उपाध्यक्ष जितेकी कुँवरचाहिँ एमालेकी उम्मेदवार हुन् । ३७ वर्षीया कुँवरले कांग्रेसका ५१ वर्षीय उम्मेदवार मेखना महतोलाई हराएकी हुन् ।

पालिका प्रमुख र उपप्रमुख दुवै महिला चुनिएका यस्ता पालिका अन्य दुईवटा पनि छन् । दैलेखको भैरवी गाउँपालिका र कैलालीको लम्कीचुहा नगरपालकिा पनि प्रमुख र उपप्रमुख दुवै पदमा महिला पुगेका छन् । भैरवीमा रीताकुमारी शाही अध्यक्ष र उपाध्यक्षमा देवी भण्डारी निर्वाचित भएका हुन् । उनीहरू दुवै कांग्रेसबाट चुनाव लडेका हुन् । एउटै पार्टीबाट प्रमुख र उपप्रमुख पद जित्ने शाही–भण्डारीको पहिलो महिला जोडी हो । अध्यक्षमा शाहीले एमालेका सर्वराज महतारालाई १६ मतले हराइन् भने भण्डारीले पनि एमालेकै पदमकुमारी विष्टलाई १ सय ४७ मतले पछि पारिन् ।

शाहीले यो विजय पारिवारिक वियोगको बेला हात पारेकी हुन् । क्यान्सर रोग लागेर उनका पतिको गत फागुनमा निधन भएको थियो । त्यसैले शाहीले विजय उत्सवमा समेत रातो रङको प्रयोग गरिनन् । पहेँलो खादा र टीका लगाएर जनमत पाएको खुसियाली साटिन् । अघिल्लो चुनावमा उनले ३ नम्बर वडाअध्यक्ष जितेकी थिइन् । अहिले बढोत्तरी भएर पालिका अध्यक्ष चुनिइन् ।

‘पारिवारिक शोकमा भए पनि गाउँलेले जित दिलाएर खुसी दिएका छन् । अब यो पार्टी ऊ पार्टी नभनी समान व्यवहार गर्नेछु,’ उनले शिलापत्रसँग भनेकी थिइन्, ‘३० वैशाखसम्म म प्रतिस्पर्धी हुँ । जितेपछि सबैको भएको छु ।’

सुशीला शाही र जुना चौधरीचाहिँ नगरपालिका हाँक्ने एकमात्र महिला जोडी हो । सुशीला लम्कीचुहाको मेयरमा र जुना उपमेयरमा क्रमशः कांग्रेस र एमालेबाट विजेता बनेका छन् । पालिका हाँक्ने महिला जोडीमध्येकी सबैभन्दा कान्छी सदस्य पनि हुन्, सुशीला । ३६ वर्षकी उनले एमालेबाट उठेका ४४ वर्षका महादेव चौलागाईंलाई पराजित गरेकी हुन् । सुशीलाले १२ हजार ७ सय १३ मत ल्याइन् भने चौलागाईंले १० हजार ४ सय ३५ मत ल्याएर पछि परे । जुनाले नेकपा माओवादी केन्द्रका उम्मेदवार जानकीकुमारी सिंहलाई झण्डै २ हजार मतले पछि पारिन् ।

हालसम्म सार्वजनिक भएका ७ सय ३३ पालिकाको मत परिणामअनुसार यी तीन जोडी महिला पालिका प्रमुखमा चुनिएका हुन् । अन्य पालिकामा प्रमुख र उपप्रमुखमा महिला चुनिने सम्भावना लगभग असम्भव भएकाले ७ सय ५३ पालिकामध्ये तीनवटामा मात्र महिलाको जोडी चुनिने अन्तिम भएको छ ।

झट्ट सुन्दा स्थानीय सरकारको प्रमुख र उपप्रमुख दुवैमा तीन जोडी महिला चुनिनु सुखद नै हो । तर, यी पदमा पुरुष जोडीको तुलनामा महिला जोडी भने एकदमै न्यून हो । ७ सय ३३ पालिकामध्ये १ सय ६२ मा प्रमुख र उपप्रमुख पुरुष चुनिएका छन् भने जम्मा तीनवटामा मात्रै महिला जोडी पुगेका छन् । पालिका प्रमुख र उपप्रमुख दुवैमा पुरुषको उपस्थिति २२ प्रतिशत छ भने महिलाको शून्य दशमलब ४१ प्रतिशत मात्र छ ।

संविधानले प्रमुख र उपप्रमुखमध्ये कम्तीमा एउटा पदमा महिला उठाउनुपर्ने व्यवस्था गरे पनि दलहरूबीच गठबन्धन हुँदा भने यो प्रावधान पालना नगर्दा पनि हुने छुट दिएको छ । त्यसैले यसपालिको स्थानीय चुनावमा महिला उम्मेदवारी नै कम परेको छ । त्यसैले अघिल्लो चुनावको तुलनामा यो पालि स्थानीय तहमा महिलाको संख्या भने घट्ने निश्चित छ ।

उपप्रमुखमा महिलाको प्रतिनिधित्व घटे पनि पालिका प्रमुखमा चुनिनेको संख्या भने करिब दोब्बरले बढ्ने देखिएको छ । गत चुनामा पालिका प्रमुख बन्ने महिला १४ जना मात्र थिए भने हालसम्म यो संख्या २३ पुगिसकेको छ । निर्णायक तहमा भने महिला प्रतिनिधित्व उल्लेख्य बढेको दखिन्छ । पुरुषकाे तुलनामा सानाे संख्या भए पनि बढ्दाे ग्राफले भने आशालाग्दाे तस्वीर नै देखाउँछ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, जेठ ९, २०७९ २१:१५