भोट हाल्ने रहर भए पनि गाउँ फर्किन नपाएकाहरू

A+ A A-

स्थानीय चुनावको मतदान हुन एक रात मात्र बाँकी छ । तर, कतिपय बाहिरबाट आएर मजदुरी र रोजगारी गर्दै काठमाडाैं उपत्यकामा बसेका नागारिकलाई भने चुनावी माहाैलले छोएको छैन ।

उपत्यकाभित्र मजदुरी गरेर जीविकोपार्जन गर्दै बसेका केही श्रमिक भने भोट हाल्न गाउँ फर्किएनन् । उनीहरू अहिले पनि सधैँझैँ काममा व्यस्त छन् ।

गाउँमा भोट हाल्न जाँदा आफ्नै खर्च हुन्छ । तर, यहाँ यो बेला काम गर्दा धेरै कमाइ हुने गरेको रौतहट चन्द्रागिरी गाउँका राकेश सिंह बताउँछन् ।

उनले आफूलाई भोटभन्दा काम प्यारो लाग्ने गरेको उनले बताए । ‘भोट हाल्न दुई दिन घर गएर के गर्नु ? एक महिनाको कमाइ खर्च हुन्छ । त्यही भएर भोटभन्दा अहिलेका लागि काम ठूलो हो । फेरि हामीजस्तोले भोट हाल्दैमा के हुन्छ ?’, उनले भने, ‘भोट हाल्दैमा मजदुरका दिनमा केही परिवर्तन आउँदैन । अरु नेता हुने हुन् । हामी फेरि यही ठाउँमा आएर काम गर्नुपर्छ । चुनाव त आउँछ–जान्छ । भोट हाल्नैपर्छ भन्ने नि छैन ।’

उनले मैतीदेवीमा सामान लोड–अनलोडको काम गर्दै आएका छन् । यही काम गरेर आर्थिक स्रोत जुटाउँदै आएको उनी बताउँछन् ।

यस्तै, राजधानीका विभिन्न स्थानमा निर्माण क्षेत्रमा काम गर्दै आएका रामेछाप डुरुम्रेका धीरेन तामाङ पनि भोट हाल्न गाउँ फर्किएनन् । उनको सधैँजस्तै आज–भोलि पनि निर्माण क्षेत्रमा काम गर्ने तालिका छ ।

भोट हाल्न जाने रहर भए पनि दु:ख गरेर कमाएको पैसा खर्च गरेर जान लोभ लागेको बबरमहलमा निर्माण क्षेत्रमा काम गरिरहेका तामाङले बताए । ‘के गर्नु । एक दिन भोट हाल्न गाउँ जाँदा दुई महिना कमाएको पैसा सकिन्छ । फेरि हामीले भोट हालेपछि पाउने केही होइन । निर्वाचनपछि कसैले वास्ता गर्दैन’, उनले भने, ‘आफ्नै गाउँ–घरमा विकास भए त रोजगारी पनि पाइन्थ्यो होला । तर, पाँच वर्षअघि भोट हाल्न जाँदा कस्तो थियो गाउँ अहिले पनि उस्तै छ । त्यही भएर पनि भोट हाल्न जान अल्छी लाग्यो ।’

उनी निर्माणमा क्षेत्रमा काम गरेर दैनिक १ हजार ५ सय रुपैयाँ कमाउँछन् । तामाङ गिटी, बालुवा र सिमेन्टका मिस्त्री हुन् ।

सिंह र तामाङजस्तै, फलाम काट्ने काम गर्दै आएका तनँहुका राजेन्द्र भण्डारी पनि स्थानीय चुनावमा मतदान गर्ने गाँउ फर्किएनन् । ३० वर्षीय भण्डारीले आजसम्म भोट हालेका छैनन् ।

वैदेशिक रोजगारीका क्रममा ११ वर्ष साउदीमा काम गरेर फर्किएका कारण चुनावको खासै महत्त्व नभएको भण्डारीले बताए ।

राजनीति र भोटको चक्करमा लाग्यो भने आफ्नो रोजगारी नै बिग्रिने भण्डारीले बताए । ‘चुनावले त देशमा विकास होइन, काम गरिखानेलाई ऋण थपिन्छ । यो चुनावले नेपालीहरूलाई कति ऋण र महँगी बढ्ने हो । निर्वाचनपछि जनतालाई राहत मिल्ने भए पो भोट हाल्न चासो दिनु’, उनले भने, ‘जनताप्रेमी नेता र पार्टी भए पो भोट हाल्न पनि रहर चल्छ । २० वर्षदेखि गाँउको अवस्था उस्तै र गाँउका मान्छे शहरमै निर्भर हुनुपरेको छ । निर्वाचनपछि जनता र गाँउको मुहार फेर्ने नेता र पार्टी खोइ त ?’

नेपालको राजनीति देखेर नै भोट हाल्न मन नलागेको उनी बताउँछन् । राजनीतिकै कारण देशमा अस्थिरता हुँदा लाखौँ युवा विदेशी भूमिमा पसिना बगाउन जानुपरेको उनको भनाइ छ ।

उनीहरूजस्तै राजधानीमा रोजगारी गर्दै बसेका लाखौँ श्रमिक मतदानका लागि गाउँ फर्किएनन् ।

सरकारले यसरी शहरमा पेसा–व्यवसाय, रोजगारी, अध्ययन र अन्य कामले बसेका नागरिकका हकमा मतदान गर्ने व्यवस्था नगर्दा निर्वाचन प्रणालीमा सहभागी हुनबाट वञ्चित छन् ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, वैशाख २९, २०७९ १५:५३