चुनाव आयो, नेता पनि आए, तर...

केशरी गुरुङ

A+ A A-

‘ए... यो पो हो छाप लगाउने कागज,’ कपन सुकुम्बासी बस्तीकी केशरी गुरुङ नमुना मतपत्र ओल्टाइपल्टाइ गर्दै थिइन् । उनलाई यसपटकको निर्वाचनमा मत दिने मतपत्र हेर्न इच्छा भएर नेपाली कांग्रेसको सम्पर्क कार्यालयसम्म आएकी थिइन् । मतपत्र हेरेपछि उनले कांग्रेसको घोषणापत्रतर्फ नजर डुलाइन् । छेउमै राखेको घोषणापत्र पढ्ने चेष्टा गरिन् ।

‘के–के लेखेका रहेछन् नेताहरूले ? जे लेखे पनि गर्ने केही हैन,’ राजनीतिक दलहरूको व्यवहारप्रति असन्तुष्ट रहेकी केशरीले गुनगुन गरिरहिन् । सम्पर्क कार्यालयमा रहेका कांग्रेस समर्थकले उनलाई मनाउने कोसिस गरिरहेका थिए । बस्तीमा बत्ती हाल्नेदेखि धारो जोड्नेसम्मको काम गगन थापाले गरिदिएको दाबी गर्दै मतदातालाई फकाउँदै थिए पार्टीका कार्यकर्ता ।

बूढानीलकण्ठ नगरपालिका– १० मा पर्ने कपनको सुकुम्बासी बस्तीको दुईतिरको मुखैमा कांग्रेस र एमालेले सम्पर्क कार्यालय खोलेर बसेका छन् । कांग्रेसको सम्पर्क कार्यालयमा भने हामीले यस्तो दृश्य देख्यौँ । केशरी गुरुङले मत हाल्ने ठाउँ र मत दिने दलबारे चासो राखेको देखेपछि हामीले पनि सोधिहाल्यौँ, ‘आमा, यसपटक भोट हाल्ने होइन त ?’

केशरीले एकछिन् अकमकिएर भनिन्, ‘हाल्ने हो । तर, तपाईंहरूचाहिँ कुन पार्टीबाट भोट माग्न आउनुभएको हो ?’ चुनावको मुखमा बस्तीमा नयाँ अनुहार देखेपछि उनले हामीलाई दलबाट खटिएको भनेर बुझिछन् । उनका अनुसार यस्तो बेलामा विभिन्न दलका मान्छेहरू मतदाताको ‘मन चोर्न’ आउँछन् । त्यसैले कुरा खुस्किएला कि भन्नेमा उनी सचेत थिइन् ।

अन्ततः हामीले परिचय खुलाएपछि उनले पनि आफ्नो परिचय दिइन् । गुरुङ सुकुम्बासी बस्तीकै बासिन्दा रहिछिन् । ७० वर्षीया उनी विगत २६ वर्षदेखि कपन सुकुम्बासी बस्तीमा बसोबास गर्दैछिन् । सुकुम्बासी बस्तीको समस्यासँग उनी अभ्यस्त नै भइसकिन् ।

कहिले बाढीले बगाउने, कहिले खानेपानीको समस्या । अघिल्ला वर्षसम्म त लुटिने र कुटिने डरले बस्तीभित्र हिँड्दा पनि त्रासपूर्ण वातावरण रहेको गुरुङले सम्झिइन् । दैनिकजसो बस्तीमा गहना लुटिनेदेखि ‘ग्याङ फाइट’का घटनाहरू उनको स्मरणमा ताजै छ ।

यसरी बस्तीका हरेक सुखदु:खसँग परिचित गुरुङ आमा नेताहरू आउँदा खुलेरै समस्या ओकल्ने गरेको बताउँछिन् । ‘भोट माग्न आउने हरेकलाई समस्याको समाधान गर्ने उनीहरूको योजनाबारे सोध्छु । अहिले टन्न वाचाहरू बोकेर आउनेलाई अस्तिनैको वाचा पूरा भएको खोइ भन्ने प्रश्न गर्नेछु,’ गुरुङले भनिन् ।

गुरुङले यसो भन्दै गर्दा कांग्रेस सम्पर्क कार्यालयबाट निस्किएर एक महिलाले बस्तीमा बत्ती हाल्नेदेखि पानी ल्याउनेसम्मको योजना गगन थापाले नै गरिदिएको दाबी दोहोर्‍याइन् । उनको दाबी केही हदसम्म सत्य रहेको बताउँदै गुरुङले थपिन्, ‘अलिअलि त गर्दिएकै हो नानी । तर, त्यतिले मात्र पुग्छ त ? अरु समस्या छैनन् हाम्रा ? कति वर्ष भइसक्यो, यही खोलाको समस्या हेर न ।’

गुरुङले खोलामा आउने बाढी बस्तीमा छिर्ने समस्या समाधान गरिदिनुपर्ने कुरा उठाइन् । त्यस्तै, बस्तीको देब्रे छेउमा एमालेले पनि सम्पर्क कार्यालय खोलेर बसेको छ । त्यो कार्यालयबाट बस्ती केन्द्रित चुनावी अभियानहरू मात्र चालिने गरिएको रहेछ । उक्त कार्यालय बस्तीकी एमाले नेता रिता दाहालले सम्हालेर बसेको भए पनि हामी पुग्दा उनी भने त्यहाँ भेटिइनन् ।

एमाले सम्पर्क कार्यालयभित्र त्यति चहलपहल थिएन । तर, उक्त कार्यालयछेउमा धोबीखोला डिलमा सोफामा आराम गरिरहेका भेटिए, रम्बे कामी । खोला किनारमा फालिएको एउटा थोत्रो सोफा उनको आरामस्थल बनेको थियो । त्यो बेला उनको मतबारे हामीले चासो राख्यौँ ।

‘लुकाउनुपर्ने के नै छ र नानी ? ऊ, छेउमा हेर्नु न, मैले के’मा भोट हाल्छु होला,’ नजिकैको एमालेको सम्पर्क कार्यालयतिर संकेत गर्दै रम्बे कामीले भने । यद्यपि, उनी दलहरूको प्रवृत्तिलाई लिएर विरक्त देखिए । भोट माग्न आउने, फेरि पाँच वर्ष हराउने नेताहरूको नियतिले आजित उनले ‘पहिल्यैबाट एमालेमै मत हालिरहेकाले मात्र जस्तै भए पनि एमालेलाई नै भोट दिने’ तर्क गरे ।

सुकुम्बासी बस्तीमा विभिन्न पार्टीका झण्डा फहराएका छन् । माओवादीको पनि उस्तै देखिन्थ्यो । तर, उसको छुट्टै सम्पर्क कार्यालय भने थिएन । बस्तीभित्रैका नेता पनि अरु बेला सुखदु:ख सोध्न नआए पनि हिजोआज आउने गरेको रम्बेले बताए ।

‘पाँचै वर्षपछि पनि नेताहरू समस्या बुझ्न आइरहेका छन्, खुसी नै लागिरहेको होला नि ?,’ हाम्रो प्रश्न खस्न नपाउँदै रम्बेले भने, ‘कति वर्ष हराउने हो अब । अहिले आए भन्दैमा के खुसी हुनु ?’

७५ वर्षीय रम्बेले पनि आधा जीवन सुकुम्बासी बस्तीमा बिताएका छन् । उनको दिन आरनमा फलाम पिटेरै सकिन्छ । उनले फलाम पिटेरै कमाएको पैसाले सानो झुपडी पनि बनाए । तर, गत वर्ष बाढीले त्यही घर पनि डुबानमा पर्‍यो । अहिले उनका छोराहरूले कमाएर त्यही ठाउँमा नयाँ घर बनाएका छन् ।

वर्षा सुरु हुन लागेको छ । वर्षासँगै बाढी पनि आउला कि भन्ने चिन्ता उनको मनमा छ । लामो समयदेखि बाढीको समस्या हल गर्ने नेताहरूको वाचा अपूरै रहेको गुनासो उनको थियो । बाढीकै कारण २० परिवारलाई अन्यत्र सार्नुपरेको सम्झना उनमा ताजै छ । त्यसैले यसपटक जित्ने नेताले चाहिँ बाढीको समस्या हल गरिदिऊन् भन्ने रम्मेको चाहना छ ।

बस्तीकी एमाले नेतृ रिता दाहालका अनुसार सुकुम्बासी बस्तीमा करिब ५ सय मतदाता छन् । उनले बूढानीलकण्ठ– १० मा एमालेतर्फबाट वडा सदस्यमा उम्मेदवारी दिएकी छिन् । ०७४ को स्थानीय तहको चुनावमा पनि उनले एमालेको तर्फबाट वडा सदस्य जितेकी थिइन् । सुकुम्बासी बस्तीमा आफूले राम्रो काम पनि गरेकाले यसपटक पनि मत पाउने आस उनमा छ ।

‘बस्ती विकास, व्यवस्थित, महिलालाई सहज बनाउने, स्वरोजगारी बढाउने, विपन्न आय भएकालाई नि:शुल्क शिक्षा, स्वास्थ्य दिनेजस्ता कुरा आवश्यक छ । मैले यसमा पहल गरिरहेकाले बस्तीका जनताले मलाई मत दिन्छन् भन्ने लाग्छ,’ उनले शिलापत्रसँग भनिन् ।

यस्तै, बस्तीका कांग्रेस नेता किरण गुरुङ मत माग्न हिँडिरहेका छन् । गगन थापा निकट रहेका उनी गठबन्धनका कारण पनि वडामा कांग्रेसले जित्ने दाबी गर्छन् । सुकुम्बासी बस्तीको हकमा आफूले माथिल्लो तहसम्म जनगुनासो लगेर सम्बोधन गराउने काम गरेकाले मत पाउने आशा उनमा पनि देखिन्छ । गुरुङ भन्छन्, ‘मैले माथिल्लो तहमा कुरा गरेर गगन दाइमार्फत बत्ती, पानी ल्याउने काम गरेको छु । यस कारण पनि बस्तीका जनताले गठबन्धनलाई मत हाल्छन् भन्ने विश्वास छ ।’

प्रकाशित मिति: आइतबार, वैशाख २५, २०७९ ०८:५१