किन अस्वीकार गर्‍यो नेपालले ३० मिलियन डलरबराबरको मोडर्ना खोप ?

A+ A A-

स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले सिंगापुर सरकारले अनुदानमा दिन चाहेको १५ लाख डोज मोडर्ना खोप अस्वीकार गरेको खुलेको छ । गत मार्च महिनाको अन्तिममा सिंगापुरले स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयलाई खोप सहयोग गर्ने प्रस्ताव राखेको थियो । तर, त्यसको तीन हप्तापछि मन्त्रालयले खोप नलिने जवाफ पठाएको हो ।

यसको पुष्टि स्वास्थ्य मन्त्रालयले समेत गर्‍यो । मन्त्रालयको परिवार कल्याण महाशाखा प्रमुख सागर दाहालका अनुसार हाल खोप पर्याप्त रहेकाले अनुदानमा आएका कुनै पनि खोप स्वीकारिएको छैन । ‘अहिले खोप लिँदैनौँ । आवश्यकताका आधारमा लिने हो,’ दाहाल भन्छन्, ‘अहिले हामीसँग पर्याप्त खोप छ ।’

स्वास्थ्य मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार अझै पनि २५ प्रतिशत नागरिकले कोरोनाको पहिलो डोज लगाउनै बाँकी छ । त्यसबाहेक दोस्रो र बुस्टर डोजमा पनि उत्ति नै खपत हुन्छ । यही तथ्यांकका आधारमा जनस्वास्थ्यविद्हरू भने नेपाललाई कोरोनाविरुद्धको खोप अझै आवश्यक रहेको औँलाउँछन् । ‘यदि व्यवस्थापनका कारण खोप प्रवाह गर्न नसकेको हो भने सुधार गर्नुपर्छ । तर, हामीलाई खोप अझै आवश्यक छ,’ जनस्वास्थ्यविद् डा. शरद वन्त भन्छन् ।

तर परिवार कल्याण महाशाखा प्रमुख दाहाल भने थुप्रै नागरिक विदेश भएकाले कुल जनसंख्यामा खोप लगाएको जनसंख्या ७५ प्रतिशत मात्र देखिएको दाबी गर्छन् । दाहालका अनुसार ९६ प्रतिशतले पहिलो मात्रा र ८५ प्रतिशतले दोस्रो मात्रा लगाएका छन् । उनी भन्छन्, ‘कति नागरिक विदेशमा छन् । त्यसैले थोरै संख्याले मात्र खोप लगाउन बाँकी छ ।’ अहिले खोप केन्द्र खाली रहेको उनी बताउँछन् । ‘कठमाडौंका १० ठाउँमा खोप केन्द्र छन् । मानिस खोप लगाउन गएका छैनन्,’ उनी भन्छन् ।

मोडर्ना कम्पनीमै कार्यरत नेपाली वैज्ञानिक दीपेन्द्र ज्ञवाली र अमेरिकामा रहेका अर्का डा. दामोदर पौडेलको पहलमा उक्त खोप सिंगापुरले अनुदानमा नेपालाई दिन तयार भएको थियो । ‘अरु नै देशलाई दिन लागेको थाहा पाएपछि हामीले सिंगापुर सरकारसँग त्यो खोप नेपाललाई दिन आग्रह गर्‍यौँ,’ डा. पौडेल भन्छन्, ‘त्यसपछि सिंगापुरको स्वास्थ्य मन्त्रालयले नेपालको स्वास्थ्य मन्त्रालयलाई खोपका लागि पत्राचार गर्‍यो । तीन हप्तापछि नेपालको स्वास्थ्य मन्त्रालयले खोप चाहिँदैन भन्ने जवाफ दियो ।’

३० मिलियन डलरबराबारको खोप नेपालले लिन अस्वीकार गरेको उनी बताउँछन् । मोडर्नाको एक डोज खोपको करिब २५ डलर पर्छ । डा. पौडेलका अनुसार अरु खोपभन्दा यो राम्रो मानिन्छ । ‘तर, नेपालले किन लिएन, आश्चर्यमा परेका छौँ,’ उनी भन्छन् ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार १ करोड डोज खोप भण्डारणमा छ । हाल उक्त खोप खपत भएको छैन । बालबालिकाका लागि टाइफाइड खोप अभियान चलिरहेकाले पनि कोभिडविरुद्धको खोप खपत हुन नसकेको परिवार कल्याण महाशाखा प्रमुख दाहाल बताउँछन् । अब बुस्टर डोजको अभियान चलाएपछि खपत बढ्ने उनको भनाइ छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, वैशाख ९, २०७९ २२:११