एकै दिनमा उठ्यो २० अर्ब राजस्व, पुस मसान्तमा भन्दा चैत मसान्तमा बढी आम्दानी

A+ A A-

चैत महिनामा संकलन भएको राजस्वमध्ये चैत मसान्तको दिन मात्रै १९ प्रतिशतभन्दा बढी राजस्व उठेको छ ।

सरकारी आय-व्ययको विवरण राख्ने महालेखा नियन्त्रकको कार्यालयको तथ्यांकअनुसार चैत महिनामा सरकारले १ खर्ब ४ अर्ब रुपैयाँको राजस्व संकलन गरेकोमा चैत मसान्तको दिन बिहीबार मात्रै २० अर्ब ३४ करोड १७ लाख रुपैयाँ राजस्व संकलन गरेको छ ।

चैत महिनामा अन्तिम दिन आयकरबापतको रकम बढी उठ्ने गर्छ । यो महिनासम्म सरकारले अनुमानित करको ७० प्रतिशतसम्म रकम दाखिला गर्नुपर्ने हुन्छ । आन्तरिक राजस्व विभागले समयमै यस्तो रकम दाखिला गर्नका लागि समेत सार्वजनिक सूचना जारी गरेको थियो ।

आयकर ऐन २०५८ ले कुनै व्यवसाय वा लगानीबाट कुनै आय वर्षमा निर्धारणयोग्य आय भएको वा हुने व्यक्तिले पुस महिनाको अन्त्यसम्म ४० प्रतिशत र चैत महिनाको अन्त्यसम्म ७० प्रतिशत कर दाखिला गर्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ । बाँकी रहेको ३० प्रतिशत भने असार मसान्तसम्म गरी असार मसान्तमा १०० प्रतिशत नै अनुमानित आयको कर बझाउनुपर्ने हुन्छ ।

यसको असार चैत महिनाको अन्तिम तीन दिनको अवधिमा मात्रै ३८ अर्ब २१ करोड रुपैयाँ राजस्व उठेको छ । गत वर्ष अन्तिम तीन दिनको अवधिमा २९ अर्ब २१ करोडको राजस्व जम्मा भएको थियो । चैत मसान्त र चैतको पछिल्लो तीन दिनमा हुने राजस्व गत वर्षको भन्दा करिब १० अर्ब रुपैयाँ बढी रहेर पनि चैत महिनाभरको राजस्व भने ४ अर्ब रुपैयाँले कमी आएको छ ।

गत वर्ष चैत महिनामा १ खर्ब ८ अर्ब रुपैयाँको राजस्व उठेकोमा चालू वर्षमा १ खर्ब ४ अर्ब रुपैयाँ उठेको छ । राजस्वमा प्रत्यक्ष प्रभाव भन्सार शुल्क देखिएको छ । सरकारले चैतमा आयातीत सामग्रीमा थप कडाइ गरेपछि भन्सार शुल्कबापत आउने राजस्व घटेको छ ।

समग्र राजस्वमा भने यसअघि पुस महिनाको अन्तिम दुई दिनमा ३४ अर्ब रुपैयाँ कर उठाएको थियो । त्यसमध्ये पुस मसान्तको एक दिनमा मात्रै १९ अर्ब ७६ करोड राजु्स्व उठेको तथ्यांकले देखाएको छ । त्यसपछि भने चैतको पछिल्लो ३ दिनमा ३८ अर्ब २१ करोड रुपैयाँ रकम उठेको देखिएको छ ।

नौ महिनामा १ खर्ब ६ अर्ब रुपैयाँ राजस्व बढयो

गत आर्थिक वर्षको चैत मसान्तसम्मको तुलनामा सरकारको राजस्व १ खर्ब ६ अर्ब रुपैयाँ बढी उठेको छ । आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को तुलनामा २०७७/७८ मा ९३ अर्ब रुपैयाँले बढेको थियो ।

२०७६/७७ मा चैत मसान्तसम्म ५ खर्ब ९० अर्ब रुपैयाँको राजस्व उठेकोमा २०७७/७८ मा ६ खर्ब ८३ अर्ब र चालू वर्षको ९ महिनामा ७ खर्ब ८९ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ ।

चालु वर्षका लागि राखिएको लक्ष्यको तुलनामा चैत मसान्‍तसम्ममा ६६ प्रतिशत राजस्व उठेको छ ।

अर्थसचिव मधुकुमार मरासिनीले समग्र राज्स बढे पनि आयात कम गर्दा राजस्वमा असर गरेको स्वीकार गर्छन् । 'आयात घटाउँदा त्यसक्षेत्रबाट आउने राजस्वमा कमी आए पनि समग्रमा फुलफिल हुने देखिन्छ,' मरासिनीले भने ।

समग्र खर्च १६ प्रतिशले बढ्यो

१५ प्रतिशले राजस्व वृद्धि हुँदा सरकारको खर्च १६ प्रतिशतले बढेको छ । तर, पुँजीगत खर्च गत वर्षको तुलनामा घटेको छ भने चालु खर्च गत वर्षको भन्दा अत्यधिक भएको देखिएको छ ।

नौ महिनाको अवधिमा सरकारले ७ खर्ब ९४ अर्ब रुपैयाँ खर्च गरेको छ । जसमध्ये चालू खर्च ६ खर्ब २५ अर्ब, पुँजीगत खर्च १ खर्ब ३ अर्ब र वित्त व्यवस्थापनमा ६५ अर्ब खर्च भएको छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, वैशाख १, २०७९ १३:४०