तीन दिनभित्र न्यायाधीशको रमाना बुझ्न अल्टिमेटम पाएपछि एक महिना बिदा बसे मुख्य रजिस्ट्रार कुँवर

तीन दिनभित्र न्यायाधीशको रमाना बुझ्न अल्टिमेटम पाएपछि एक महिना बिदा बसे मुख्य रजिस्ट्रार कुँवर

A+ A A-

सर्वोच्च अदालतमा मुख्य रजिस्ट्रार लालबहादुर कुँवर र कामु प्रधानन्यायाधीश दीपककुमार कार्कीबीचको द्वन्द्व उत्कर्षमा पुगेको छ । एक महिनाअघि उच्च अदालतको न्यायाधीशमा नियुक्ति सिफारिस भएका सर्वोच्च अदालतका मुख्य रजिस्ट्रार लालबहादुर कुँवरले त्यसलाई अस्वीकार गरेका थिए । त्यसपछि २२ चैतमा सर्वोच्च प्रशासनले न्यायाधीशको रमाना तीन दिनभित्र बुझ्न पत्राचार गरेको थियो ।

७२ घण्टाभित्र रमाना लिने अल्टिमेटमसहितको पत्र आएपछि २५ चैतदेखि कुँवर एक महिना बिदामा बसेका छन् । उनको बिदासमेत स्वीकृत भइसकेको सर्वोच्च अदालत स्रोतले बतायो । मुख्य रजिस्ट्रारको बिदा स्वीकृत कामु प्रधानन्यायाधीशले गर्नुपर्छ ।

सर्वोच्च अदालतकाे प्रशासन शाखाले तीन दिनभित्र रमाना बुझ्न भन्दै मुख्य रजिस्ट्रार कुँवरको सचिवालयमा पत्र पुर्‍याएको थियो । सचिवलायमा दर्ता भए पनि कुँवरले भने पत्र नबुझेको सर्वोच्च अदालत स्रोतले बतायो । न्यायाधीशको नियुक्तिको पत्रसमेत कुँवरले नबुझेपछि सचिवालयमा दर्ता मात्र भएको थियो ।

मुख्य रजिस्ट्रारलाई रमाना बुझ्ने पत्र काटेको र बिदा बसेकोबारे सर्वोच्च अदालतका प्रवक्ता विमल पौडेलले भने आफूलाई जानकारी नआएको प्रतिक्रिया दिए । ‘कर्मचारीको व्यक्तिगत कुरा प्रशासनले हामीलाई भन्दैन,’ उनले यतिमात्र भने ।

२६ फागुनमा बसेको न्यायपरिषद् बैठकले कुँवरलाई उच्च अदालतको न्यायाधीश नियुक्तिको सिफारिस गरेको थियो । पदीय समकक्षता नमिल्ने भन्दै कुँवरले उक्त पदमा नजाने अडान राख्दै आएका छन् । नेपाल सरकारले ०७६ मा जारी गरेको मर्यादाक्रम सूचिअनुसार मुख्य रजिस्ट्रार पद उच्च अदालतको न्यायाधीशभन्दा दुई तह माथि छ । मर्यादाक्रममा मुख्य रजिस्ट्रार १२औँ नम्बरमा छ भने उच्च अदालतको न्यायाधीश १४औँ मा । यसैलाई आधार मानेर कुँवरले आफूलाई घटुवा गरेको ठानेर उच्च अदालतको न्यायाधीश पद अस्वीकार गरेका हुन् ।

आफूमाथि प्रतिशोध साँध्न कामु प्रधानन्यायाधीश कार्कीले मर्यादाक्रममा तल रहेको उच्च अदालतको न्यायाधीश नियुक्ति गरेको कुँवर निकट स्रोतको दाबी छ । यसबारे प्रतिक्रिया लिन खोज्दा कुँवरको मोबाइल फोन अफ थियो ।

निलम्बित प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्र शमशेर जबराको पक्षमा काम गरेको आरोप कुँवरलाई लगाइएको छ । जबरामा न्यायिक विचलन देखिएको भन्दै नेपाल बार एसोसियसन र सर्वोच्च अदालतकै बहुसंख्यक सहकर्मी न्यायाधीशहरू विरोधमा उत्रँदा मुख्य रजिस्ट्रार कुँवरले असहयोग गरेको सर्वोच्चका कामु प्रधानन्यायाधीशसहितका न्यायाधीशको बुझाइ छ । आन्दोलन चर्किएको बेला जबराबाहेककको फुल कोर्ट वैठक राख्न नमानेको, सर्वोच्च परिसरभित्र प्रहरीलाई छिर्न दिएर आन्दोलनकारीमाथि दमन गर्न उक्साएकोजस्ता आरोप छ । ‘पदमा जो छ उसैको निर्देशन मान्नु कर्मचारीको दायित्व हो,’ सर्वोच्चका एक रजिस्ट्रार भन्छन्, ‘विधि र पद्धतिअनुसार काम गर्दा मुख्य रजिस्ट्रारज्यूले अपमानित हुने गरी निर्णय भएको छ ।’

मुख्य रजिस्ट्रारलाई उच्च अदालतको न्यायाधीश नै नबनाएको भने होइन । यसअघि ०७५ मा राजनप्रसाद भट्टराई मुख्य रजिस्ट्रारबाटै उच्चको न्यायाधीश बनेर गएका थिए । नहकुल सुवेदी, नृपध्वज निरौलाचाहिँ मुख्य रजिस्ट्रारबाट मुख्य न्यायाधीशमा फड्किएका थिए । भट्टराईले पनि आफूलाई घटुवा गरेर उच्चको न्यायाधीश बनाएकोमा भित्रभित्रै असन्तुष्टि व्यक्त गरे पनि मुखर भएन ।

मुख्य रजिस्ट्रार कुँवरलाई चोलेन्द्र शमशेर जबरा प्रधानन्यायाधीशबाट निलम्बन भएलगत्तै कामु प्रधानन्यायाधीश कार्की र वरिष्ठ न्यायाधीश मीरा खड्काले ‘मुख्य रजिस्ट्रार पदबाट विकल्प दिन’ भन्दै घुमाउरो तरिकाले राजीनामा मागेको स्रोतको दाबी छ । आफ्नो च्याम्बरमै बोलाएर विकल्प दिन सुझाए पनि कुँवर टसमस नभएपछि न्यायपरिषद्‌मार्फत कदम चालिएको हो ।

न्यायपरिषद्को अध्यक्ष सर्वोच्चको नेतृत्व हुने गर्छ भने सदस्यमा सर्वोच्चकै वरिष्ठ न्यायाधीश, कानुनमन्त्री, बारको सिफारिसमा कानुन व्यावसायी र सरकारले नियुक्त गरेको कानुन व्यावससायी रहन्छन् ।

बिदा बसेका मुख्य रजिस्ट्रार कुँवरले राजीनामा दिन्छन् वा फेरि काममा फर्किन्छन् भन्नेचाहिँ स्पष्ट हुन सकेको छैन । कर्मचारी र न्यायपालिका नेतृत्वबीच यति गम्भीर मतभेद यसअघि भएको थिएन ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, चैत २५, २०७८ १७:४१