विदेशबाट मतदान गराउन कति सम्भव ?

A+ A A-

सरकारसँग विभिन्न ट्रेड युनियनहरूले वैदेशिक रोजगारीमा कार्यरत श्रमिकलाई कार्यस्थलबाटै मतदानमा सहभागी गराउने वातावरण बनाउन माग गरेका छन् ।

श्रमिक संगठनहरूले ‘कार्यस्थलबाट मतदान, श्रमिकको अधिकार’ भन्ने नारा साथ संयुक्त अभियान नै सुरु गरेका छन् ।

नेपाल ट्रेड युनियन महासंघ (जिफन्ट), नेपाल ट्रेड युनियन कांग्रेस र नेपाल अखिल ट्रेड युनियनले विदेशमा रहेका नेपालीहरूलाई चुनावमा सहभागी गराउने र मतदान गर्ने वातावरण बनाउन सरकारसँग माग गर्दै अभियान नै थालेको बताएका छन् ।

विदेशमा रहेका नेपालीहरूलाई युनियनहरूले पहिलो चरणमा समानुपातिक निर्वाचनमा सहभागी गराउने र दोस्रो चरणमा प्रत्यक्ष निर्वाचन प्रक्रियामा सहभागी गराउनका लागि सबै उपाय अपनाउन सरकारको ध्याकर्षण गराएका छन् । युनियनहरूले आफ्नो पार्टीलाई यो विषयमा प्रतिवदेन समेत बुझाइसकेको जानकारी दिए ।

ठूला राजनीतिक पार्टीले चाहे वैदेशिक रोजगारीमा कार्यरत श्रमिकलाई मतदान प्रक्रियामा सहभागी गराउन सक्ने साउथ एसियन रिलिजन ट्रेड युनियन कांग्रेस (एसएआरयूसी) का महासचिव लक्ष्मण बस्नेत बताउँछन् ।

२०३६ सालमा सरकारले विदेशमा रहेका नेपालीहरूलाई मतदान प्रक्रियामा सहभागी गराउन सफल भएको बताउँदै बस्नेतले अहिले त झन प्रविधिमार्फत कार्यस्थलबाटै मतदानमा सहभागी गराउन सहज हुने धारण राखेका छन् ।

सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा कार्यरत श्रमिकलाई सम्बन्धित देशका रोजगारदाता कम्पनीसँग नियोगहरूमार्फत मतदानका लागि व्यवस्था गर्नेसक्ने उनले बताए । ‘सरकारले नै विदेशमा रहेका नेपालीहरूलाई मतदान प्रक्रियामा ल्याउन चाहेको देखिँदैन । यो ठूलो अन्याय हो । उनीहरूलाई मतदान प्रक्रियाबाट बञ्चित गराउनु भनेको मताधिकारबाट बञ्चित गर्नु हो’, उनले भने, ‘वैदेशिक रोजगारीमा कार्यरत श्रमिकले विकास गर्ने, जनताका लागि काम गर्ने प्रतिनिधि छनोट गर्ने र उनीहरूले आर्थिक उन्नति बुझेका कारण सही ठाँउमा मतदान गर्छन् ।’

सरकारसँग ट्रेड युनियनले २०१५ सालयता विदेशमा रहेका नेपाली निवार्चनमा सहभागी गराउन माग गर्दै आएको उनको भनाइ छ ।

यस्तै, वैदेशिक रोजगारीमा कार्यरत श्रमिकलाई राज्यले रेमिट्यान्ससँग मात्र जाडेर हेर्दा उनीहरू निर्वाचनबाट बञ्चित हुनुपरेको नेपाल ट्रेड युनियन महासंघ (जिफन्ट) का अध्यक्ष विनोद श्रेष्ठले औँल्याएका छन् । सरकारसँग ट्रेड युनियनहरूले दशकदेखि विदेशमा रहेको नेपालीलाई निर्वाचनमा सहभागी गराउन माग राख्दै आए पनि राज्यले उपेक्षा गरिरहेको उनको आरोप छ ।

करिब २० प्रतिशत जनसंख्या देश बाहिर काम गर्न गएका कारण मताधिकारबाट बञ्चित हुनुपरेको उनको भनाइ छ ।

सहभागी गराउन सकिन्छ : विज्ञ

हाल वैदेशिक रोजगारीमा ४५ लाख नेपालीहरू कार्यरत रहेको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयको तथ्यांकमा छ । रोजगारीको खोजीमा १ सय ७२ वटा देशमा नेपालीहरू जाने गरेको मन्त्रालयले जनाएको छ ।

वैदेशिक रोजगारविज्ञहरूले पनि अनलाइन प्रणाली र अन्य विभिन्न उपाय अपनाएर विदेशमा काम गर्ने नेपालीहरूलाई निर्वाचनमा सहभागी गराउन सकिने बताउँदै आएका छन् ।

रोजगारविज्ञ रामेश्वर बोहोराका अनुसार, निर्वाचन आयोगले अनलाइन प्रणालीको विकास गरेर, स्थानीय तहलाई जिम्मेवार बनाएर, हुलाक सेवामार्फत, एनआरएनएसँग सहकार्य गरेर र हकवालामार्फत पनि विदेशमा कार्यरत श्रमिकलाई मतदानको दायरामा ल्याउन सकिने बताएका छन् ।

बेलायत, अमेरिका, क्यानडा र युरोपका केही देशले विदेशमा रहेका आफना नागरिकलाई अनलाइन प्रणाली र हुलाक सेवाबाट मतदान गराउँदै आएका छन् । नेपालमा बसोबास गदै आएका यी देशका नागरिकहरूले समेत नेपालबाट मतदात गर्दै आएको विज्ञ बोहोराले बताएका छन् ।

नेपालले हुलाक सेवा, अनलाइन प्रणाली र हकवालामार्फत विदेशमा कार्यरत श्रमिकलाई मतदानमा सहभागी गराउन सक्ने विज्ञ बोहोराले बताए । ‘सरकारले पहिलो चरणमा कम नेपालीहरू कार्यरत देशबाट मतदान गराउन सक्छ । यसरी अभ्यास गर्दा कति नेपाली निर्वाचनमा सहभागि हुन्छन् भन्ने थाहा हुन्छ’, उनले भने, ‘नत्र सिधै अनलाइन प्रणालीमार्फत मतदान गराउन सकिन्छ । धेरै देशले यस्तो अभ्यास गरेका छन् । नेपालले पनि अनलाइन र हुलाक सेवामार्फत मतदानमा सहभागी गराउन सक्छ ।’

नेपालले २०३६ सालको जस्तो नियोगमार्फत घुम्ती सेवा सञ्चालन गरेर पनि विभिन्न देशमा रहेका नेपालीहरूलाई निर्वाचनमा मतदान गराउन सक्ने उनको भनाइ छ ।

कार्यस्थलबाटै पनि मतदान गर्नेसक्ने गरी सरकारले अनलाइन प्रणालीको विकास गर्न सक्छ । यस्तो गर्दा धेरै खर्च पनि नहुने उनको भनाइ छ ।

अगामी वैशाखमा हुने चुनावमा सार्क राष्ट्रमा रहेका नेपालीहरूलाई मतदान गर्ने वातावरण बनाउन सरकारसँग विभिन्न सरोकारवाला संस्थाहरूले माग गरेका छन् ।

मध्य पूर्व, मलेसिया, अमेरिका, क्यानडा र युरोपका देशमा रहेका नेपालीहरूलाई यो स्थानीय चुनावमा सहभागी गराउन नसके पनि सार्क राष्ट्रभित्र रहेका नेपालीहरूलाई मतदातको दायरामा ल्याउनुपर्ने उनीहरूको जोड छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, चैत ११, २०७८ २०:५२