कमजोर कानुनी व्यवस्थाका कारण पुग्छ उपभोक्ताको चुलोसम्म अखाद्य वस्तु

A+ A A-

प्रहरीले ९ फागुनमा ललितपुरको सुनाकोठीस्थित स्पर्श फुड प्रोडक्ट र श्री तारा फुड प्रोडक्टको गोदाममा छापा मार्‍याे । महानगरीय अपराध महाशाखाको टोलीले गुणस्तरहीन खाद्य पदार्थबाट बिस्कुट र पाउरोटी बनाउने गरेको सूचनाका आधारमा दुवै कम्पनीमा छापा मारेको थियो ।

प्रहरीसँग खाद्य गुणस्तर विभागको टोली पनि उक्त गोदाममा पुगेको थियो । तर, गोदाममा पुग्दा प्रहरीसँगै विभागका कर्मचारीसमेत चकित परे । कम्पनीले म्याद गुज्रेका बिस्कुट र पाउरोटीलाई पुनः धुलो बनाई नयाँ प्याकेटमा राखेर बिक्रीवितरण गर्ने गरेको पाइएको थियाे ।

कम्पनीका सञ्चालक थिए- सिन्धुपाल्चोक बाडेगाँउ गाउँपालिका-१ का ४४ वर्षीय नरबहादुर श्रेष्ठ । प्रहरीले कम्पनीमा फेला परेको भेनेगर ५४ कार्टुन, चिनी, क्रसर पाउडर, अजिनोमोटो, चिउरालगायतका ठूलो मात्रामा अखाद्य पदार्थ नष्ट गरेको थियो ।

प्रहरी र विभागको टोली पुग्दा श्रेष्ठले म्याद गुज्रेका बिस्कुट र पाउरोटीलाई नयाँ प्याकेटमा राख्न ठिक्क पारेको अवस्थामा फेला पारिएकाे महाखाशाका प्रमुख एसएसपी वसन्तबहादुर कुँवरको भनाइ छ । ‘हामी त्यो बेला अखाद्य वस्तु मिसाएर बजारमा पाइने बिस्कुटहरू बन्छ भन्ने सूचनाका आधारमा त्यहाँ पुगेका थियौँ । तर, उसले त वर्षौंदेखि फ्याक्ट्री नै सञ्चालन गरेर गुणस्तरहीन बिस्कुट पो बनाउँदो रहेछ', एसएसपी कुवँर भन्छन् ।

श्रेष्ठले तीन वर्षअघिदेखि सो धन्दा चलाएको प्रहरीको अनुसन्धानले देखाएको छ । उसो त श्रेष्ठले अखाद्य वस्तु मिसाएर बिस्कुट मात्रै बनाउने होइनन्, यसअघि उनी नक्कली महको समेत कारोबारी रहेको खुलेको थियो । प्रहरीले उनलाई काठाडौंको ठमेल ज्याठाबाट नक्कली महसहित पक्राउ गरेको थियो ।

श्रेष्ठले चिनी र ग्लुकोज मिक्स गरेर मह उत्पादन गर्ने गरेको खुलेको थियो । श्रेष्ठले उत्पादन गरेको नक्कली महमा मानव शरीरलाई क्यान्सर गराउन सक्ने तत्त्वसमेत भएको पाइएको प्रहरीको दाबी छ । ग्लुकोज र चिनीलाई बढी तताएर बनाउँदा हाइड्रोअक्सिमिथाइल बढ्ने र त्यो मानव शरीरका लागि हानिकारक हुने अध्ययनले देखाएको छ ।

यसबाहेक देश कोभिड-१९ को त्रासमा हुँदा विभिन्न व्यक्तिले कोभिडबाट सुरक्षित हुन प्रयोग हुने ह्याण्ड स्यानिटाइजर पनि नक्कली उत्पादन गरेर मानव स्वास्थ्यमा खेलबाड गरेको प्रहरीकाे दाबी छ । अपराध महाशाखाकै टोलीले ललितपुरको इमाडोलस्थित नक्कली स्यानिटाइजरको उद्योगबाट नक्कली स्यानिटाइजरसहित सञ्चालकलाई पक्राउ गरेकाे थियाे ।

‘आरसीपी इन्डस्ट्रिज पर्सा’ को ब्यानरमा ‘७५ प्लस’ नामको स्यानिटाइजरकाे उत्पादन नक्कली भएको खुलेको थियो । प्रहरीले करिब १० ट्रक नक्कली स्यानिटाइजरसहित उद्योगका सञ्चालक सुनसरीका २६ वर्षीय आशिष प्याकुरेललाई पक्राउ गरेकाे थियाे ।

यी केही प्रतिनिधि घटना भए पनि उपभोक्ता यही शैलीमा पाइलैपिच्छे ठगिने गरेका छन् । तर, मानव स्वास्थ्यका लागि नै गम्भीर खेलबाड गर्ने उनीहरू सामान्य धरौटीमा छुटिसकेका छन् । प्रहरीले कमजोर कानुनी व्यवस्थाका कारण आमनागरिकको घरघरसम्म अखाद्य वस्तु भित्रिने र नियामक निकायले चासो नदिँदा जोखिम बढेको दाबी गरेको छ ।

उपभोक्ता अधिकारकर्मी माधव तिमिल्सिना पनि उपभोक्तालाई राज्यले केन्द्रमा राखेर कालोबजारी एवं अखाद्य वस्तु बजारमा पठाउने तथा बिक्रीवितरण गर्नेलाई कारबाही नगरेसम्म जोखिम नहट्ने बताउँछन् ।

‘कमजोर कानुनकाे फाइदा उठाउँदै बजारमा अखाद्य वस्तु बिक्रीवितरण बढेको हो । सबैभन्दा पहिला राज्यका सबै संयन्त्रहरू जिम्मेवार बन्नुपर्छ, त्यसपछि मात्रै बजार सुध्रिन्छ', उनले भने । बजार अनुगमन तथा निरीक्षण गर्ने पहिलो निकाय उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयअन्तर्गतकाे वाणिज्य आपूर्ति तथा संरक्षण विभाग हो ।

बजार अनुगमनका क्रममा अखाद्य वस्तु भेटिए निरीक्षणमा गएका अधिकारीले ५ हजारदेखि ३ लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना र विभागका प्रमुखले कसुर प्रमाणित भए तीन महिनादेखि छ महिनासम्म जेल सजाय गर्न सकिने कानुनी व्यवस्था छ । याे कानुन निकै कमजाेर रहेकाले यसकाे फाइदा कालोबजारी गर्ने समूहले उठाउने गरेको अधिकारीकर्मीहरूको भनाइ छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, चैत १, २०७८ १५:१४