हिउँदे वर्षाले कैलालीका इँटा उद्योग ठप्प : कामविहीन बने मजदुर

A+ A A-

कैलालीको जानकी गाउँपालिका–९ बोक्लहुवाका बाबुराम चौधरी इँटा उद्योगमा काम गर्छन् । तर, दुई महिनादेखि उनको काम ठप्प छ । हिउँदे वर्षाका कारण पुसबाटै इँटा बनाउने काम ठप्प भएको हो ।

गतवर्ष पनि इँटा उद्योगमा मजदुरी गरेका बाबुराम यो वर्ष परिवारसहित धनगढीको जयकाली इँटा उद्योगमा आए । तर, पुस महिनाबाटै काम ठप्प भएपछि उनी र श्रीमती कामविहीन छन् ।

लम्कीचुहा नगरपालिका– ३ बल्चौरका मंगल चौधरी पनि मजदुरीका लागि धनगढीको इँटा उद्योगमा आएका छन् । तर, दुई महिनादेखि उनको पनि काम ठप्प छ । हिउँदे वर्षाका कारण पुसबाटै इँटा बनाउने काम ठप्प भएको हो । ‘काम नभएपछि बसेरै दिन कट्दै छ,’ मंगल भन्छन्, ‘कामै नभए, हामी गरिबले परिवार कसरी पाल्ने ?’

अहिले इँटा उद्योगमै बसिरहेकाले छाक टार्न उनलाई समस्या नभए पनि ऋण भने थपिँदै गएको छ । मजदुरहरूलाई खानका लागि इँटा उद्योगबाटै ऋण मिलेको मंगल बताउँछन् ।

बाबुराम र मंगल प्रतिनिधि पात्र मात्रै हुन् । उनीहरू जस्तै कमाइको आश बोकेर मजदुरी गर्न इँटा उद्योगमा आएका मजदुर अहिले कामविहीन बनेका छन् । काम गर्ने ठाउँमा हिउँदे वर्षाले पानी भरिएपछि थुप्रै मजदुरहरू समस्यामा परेका छन् । मैदानमा श्रम गर्नुपर्ने मजदुर वर्षा भएपछि झुप्रोमा बसेर समय बिताउँदैछन् । कमाउनका लागि आएका आफूहरू काम ठप्प भएपछि उल्टै ऋणमा डुब्न थालेकाे उनीहरू बताउँछन् ।

जानकी गाउँपालिका–९ बोक्लहुवाकै लहानी चौधरीले पनि इँटा उद्योगमा काम बन्द भएपछि समस्या भएको बताइन् । ‘काम नभएपछि ऋण गरेर खाँदैछौँ', उनले भनिन्, 'पेटले बुझ्दैन, बसिबसाउ भए पनि खानै पर्‍यो । उधारो गरेर घरखर्च चलाउनु परेकाे छ ।’

सिजनमा इँटा उद्योगबाट एक मजदुरले दिनमा एकदेखि दुई हजार रुपैयाँसम्म कमाइ गर्ने गरेका छन् । उनीहरूलाई प्रतिइँटा उत्पादनवाफत एक रुपैयाँ मिल्छ । राम्ररी काम भएमा एक जनाले एक दिनमा एक हजारदेखि २ हजारसम्म इँटा उत्पादन गर्ने गर्दछन् ।

धेरै इँटा उद्योगमा धेरै जसो परिवारै आउने गर्दछन् । लहानी र उनका श्रीमान् पनि बालबच्चा बोकेरै इँटा उद्योगमा पसेका छन्, मजदुरी गर्न । तर, काम ठप्प हुँदा दुवै जना बेकामे भएर दिन गुजारिरहेका छन् । घाम लाग्ने र काम हुने आशैआशमा इँटा उद्योगमा बेकामे भएर बसेको उनले सुनाइन् ।

बर्खा सकिएपछि हिउँददेखि चैत–वैशाखसम्म इँटा उत्पादनको सिजन हो । बर्खा लाग्नुअगावै इँटा भट्टिमा हालेर पकाउनु पर्ने हुन्छ । सिजनमा इँटा उत्पादन गर्न र भट्टिमा हाल्न, निकाल्नका लागि एउटै उद्योगमा एक सयसम्म मजदुरले काम गर्ने गरेका छन् । तर, वर्षाले इँटा व्यवसाय नै चौपट गरेपछि त्यसमा आश्रित मजदुर बेकामे बनेका हुन् ।

बेमौसमी वर्षाका कारण ठूलो नोक्सान व्यहोर्नु परेको इँटा व्यवसायीको भनाइ छ । पुसमा आएको पानीले १७ लाख इँटा नष्ट गरेपछि काम ठप्प गरिएको जयकाली इँटा उद्योगका म्यानेजर गोविन्द चौधरीले बताए ।

‘एक/डेढ महिनैदेखि काम ठप्प छ’, उनले भने, 'हिउँदमा परेको पानीले १७ लाख काँचो इँटा नष्ट गरेपछि हामीले उत्पादन रोकेका छौँ ।’ उत्पादन नभए पनि काम गर्ने मजदुर उद्योगमै रहेको तर, काम नहुँदा उनीहरूले पारिश्रमिक नपाउने चौधरीले बताए ।

‘इँटा उत्पादन नहुँदा पारिश्रमिक पाउँदैनन् । तर, उनीहरूलाई खानपानका लागि पछि कटाउने गरी सहयोग गर्ने गरिएको छ’, उनले भने । मौसम सफा भएपछि फेरि काम सञ्चालन गर्ने योजनामा रहेको म्यानेजर चौधरील बताए ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, माघ २६, २०७८ ०८:२९