मधेस प्रदेशमा कोरोना कहर : पूर्वाधार र जनशक्तिको व्यवस्थापन छैन

A+ A A-

बुधवार देशमा एकै दिन ११ हजारभन्दा बढी कोरोना संक्रमित थपिए । जसमध्ये १९४ जना संक्रमित मधेस प्रदेशका हुन् । मधेस प्रदेशमा पनि कोरोनाको ग्राफ उकालो चढ्ने क्रममा छ । ५ माघसम्मको तथ्यांकअनुसार मधेस प्रदेशमा १ हजार ९ सय ३९ जना स्रक्रिय संक्रमित छन् ।

यो अवस्था आउन सक्ने भन्दै १७ पुसमा स्वास्थ्य सेवा विभागको इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाले सबै स्थानीय तह, जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयहरू तथा प्रादेशिक स्वास्थ्य निर्देशनालयहरूलाई नयाँ भेरियन्ट ओम्रिकोनका सम्बन्धमा तयारी गर्न भनेकाे थियो । तर, मधेस प्रदेशका सम्बन्धित स्वास्थ्य निकायहरूले चासो दिएनन् ।

‘खुल्ला सीमाबाट भित्रिएका संक्रमितले समुदायमा संक्रमण फैलाउने जाेखिमका बारेमा सामाजिक विकास मन्त्रालयलाई बताएका थियाैँ’, प्रादेशिक जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाका प्रमुख डा. श्रवण मिश्र भन्छन् ।

डा. मिश्रका अनुसार १ माघदेखि नियमित रूपमा जँचाउनेको संख्या बढेको छ । समुदायमा रहेका संक्रमितले अझै परीक्षण नगराएकाले पछि बढ्न सक्ने बताउँछन्, उनी । ‘यसको जोखिम कम गर्न खोपको कार्यक्रम बढाउनुपर्छ,' उनले भने, ‘सीमामा कडाइ तथा सीमाबाट भित्रिएका मानिसलाई क्वारेन्टाइनमा नराखे अवस्था नाजुक बन्न सक्छ ।’

प्रदेश २ का अधिकांश जिल्लाका अस्पतालहरूले अझै चुस्त व्यवस्थापन गर्न सकिरहेका छैनन् । दोस्रो लहरमा वैशाखको पहिलो हप्तादेखि कोरोना संक्रमण बढ्दै गएको थियो । जुन संक्रमण रोक्न मधेस सरकारलाई कठिन भएको थियो । ओम्रिकोनको तेस्रो लहर बढ्दै जाँदा मधेस प्रदेश सरकार र स्थानीय सरकारले गम्भीरता नलिएको बताउँछन् स्वास्थ्यकर्मी रुका मिश्रा ।

प्रदेश र स्थानीय सरकारको व्यवस्थापन शून्य

काेराेनाको संक्रमण बढे पनि रोकथाममा स्थानीय र प्रदेश सरकारको व्यवस्थापन फितलो छ । प्रदेश सरकारको मताहतमा रहेकोे कोभिड ल्याब, परीक्षण र व्यवस्थापनका लागि मधेस सरकारको सामाजिक विकास मन्त्रालयले थप तयारी अगाडि बढाएको देखिँदैन । तर, मधेस प्रदेशका वरिष्ठ जनस्वास्थ्य प्रशासक डा. मुक्तिनारायण साह प्रदेशका हरेक अस्पताल तयारी अवस्थामा रहेको दाबी गर्छन् ।

निजी अस्पतालको हकमा पनि प्रदेश सरकारले तयारी अवस्थामा रहन सर्कुलर गरेको बताउँछन, डा. साह । स्थानीय तहको हकमा समेत तयारी अवस्थामा रहन सर्कुलर गरेको उनले बताए ।

‘प्रदेश सरकारले तयारी रहन उर्दी जारी गर्छ । पर्याप्त स्रोत भने छैन,’ जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाकी उपमेयर रिता झाले भनिन्, ‘हाम्रो उपमहानगरपालिकामा तयारीका लागि मेयरलाई भनेका छौँ । तर, मेयरको ढिलासुस्तीले तयारी हुन सकिरहेको छैन ।’ तयारीमा जुटिसक्नुपर्ने स्थानीय तह अहिले पनि आरोप-प्रत्यारोपमा अल्झिएका छन् ।

प्रदेश २ का आठवटा जिल्लाका आठवटा अस्पताल कोभिड अस्पतालको रूपमा रहेका छन् । जसमा मधेस स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानअन्तर्गतको मधेस विशेष कोभिड अस्पताल जनकपुरधाममा सञ्चालनमा छ । त्यस्तै, प्रादेशिक अस्पताल गौर, प्रादेशिक अस्पताल सिरहा, प्रादेशिक अस्पताल जलेश्वर, प्रादेशिक अस्पताल कलैया र प्रादेशिक अस्पताल मलंगवा छन् । गजेन्द्रनारायण सिंह अस्पताल, राजविराज, सिरहा र नारायणी अस्पताल वीरगंजलाई संघीय सरकारले व्यवस्थापन गर्दै आएको छ ।

तर ती अस्पतालमा समेत उचित व्यवस्थापन हुन नसकेको बताउँछन् प्रादेशिक जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाका प्रमुख डाक्टर श्रवण मिश्र । ‘अहिलेसम्म सरकारले पूर्वाधार तथा कर्मचारी व्यवस्थापन गर्न सकेको छैन भने प्रयोगशालामा पनि व्यवस्थापन गर्न सकेको छैन,' उनले भने, ‘प्रदेशका चार ठाउँ (वीरगंज, सिरहा, महोत्तरी र गौर) मा रहेका हेल्प डेस्कमा ऐन्टिजेन टेस्ट हुँदै आएको छ । यस्ता हेल्प डेस्क बढाउन पनि प्रदेश सरकार गम्भीर हुनुपर्छ ।’

कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ पनि छैन

प्रादेशिक जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाका प्रमुख श्रवण मिश्राका अनुसार पहिलो लहरको केही महिना कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ भयो तर, त्यसयता स्थानीय निकायले चुस्तता नदेखाउँदा कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ पनि भएको छैन ।

उनले भने, ‘दोस्रो लहरको अवस्थामा पनि कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ नगरेकाले संक्रमण तीव्र गतिमा फैलिएको थियो । कन्ट्याक्ट ट्रेसिङको जिम्मा पाएको स्थानीय तहले ओम्रिकोनको गम्भीरता नबुझेको जस्तो लाग्छ ।’

प्रकाशित मिति: बुधबार, माघ ५, २०७८ १९:३७