स्याङ्जा वालिङकी धनमाया थापाको दैनिकी स्वीटर, गलबन्दीजस्ता कपडा बुन्दैमा बित्छ । बिहानको घरधन्दा भ्याउनसाथै उनी आफ्नो कार्यथलो हिमाली पहिरन उद्योग पुगिहाल्छिन् । उनी साँँझ ढल्किँदासम्म त्यहीँ कपडा बुन्न व्यस्त हुन्छिन् ।
कहिले त ऊनीको धागो खेलाउँदाखेलाउँदै साँझ परेको पत्तै पाउँदिनन् । आफ्नो काम सकेर घर फर्किन्छिन् । र, फेरि बेलुकी भान्सामा खट्छिन् ।
हिमाली पहिरन उद्योगमा काम सुरु गर्नुअघि भने उनको दिनचर्या फरक थियो । घरायसीबाहेक अन्य कुनै काम उनीसँग थिएनन् । सानो परिवार भएकाले घरको काममा दिनभरको समय खर्चिनु पर्दैनथ्यो । त्यसैले पनि उनी दिउँँसाेको समयमा खाली हुन्थिन् ।
उनका दुई छोरी पढ्न स्कुल जान्थे । श्रीमान् विदेशमा थिए । एक्लै दिनभरि घरमा बस्नु उनलाई उचित लागेको थिएन । धनमाया आफूले सिपमुलक काम सिक्ने उमेर कटेको सोच्थिन् र नचाहेरै पनि घरै बस्थिन् ।
बिस्तारै उनलाई लाग्न थाल्यो – सिप सिक्न उमेरले छेक्दैन ।
‘सिक्ने भनेर मात्रै नहुने, के सिक्ने, कहाँ सिक्ने भन्ने थाहा थिएन,’ उनले विगत सम्झिँदै भनिन्, ‘एक वर्षअघि मेराे एकजना साथीले ‘उद्योग खुल्या छ, सिक्न पनि पाइन्छ’ भनेपछि हिमाली पहिरन उद्योगमा पुगेँ । अहिले त त्यहाँ कामै गर्छु ।’
गाउँघरमा आमाहरूलाई लक्षित गरेर सुरु गरिएको थियो– ‘हिमाली : मेड बाई मदर्स’ नामक पहिरन उद्योग । जहाँ ऊनीका स्वीटर, गलबन्दीलगायतका कपडा बनाएर बेचिन्छ । थापाले त्यहाँ केही महिना सिलाइ–बुनाइ काम सिकिन् । मेसिन चलाउने तालिम लिइन् । ३४ वर्षिया थापालाई काम सिक्ने हुटहुटीले डोर्यायाे र सोही उद्योगमा राेजगारी पाइन् ।
साधारण लेखपढ गर्न मात्रै जानेकी धनमायालाई जीवनमा केही गर्न नसकेको भनेर खिन्न लागिरहन्थ्यो । तर अहिले भने उनी आफैँ अन्य महिलाहरूका लागि पनि प्रेरणाको स्रोत बनेकी छन् ।
०००
३८ वर्षीया सुजाता आलेसँग पनि धनमायाको जस्तै कथा छ । सामान्यतया घरायसी काममा मात्र उनको समय व्यतित हुन्थ्यो । आयआर्जनकाे अन्य स्राेत थिएन । दिनभर घरधन्दाका काममा व्यस्त भए पनि आर्थिक स्रोतको लागि परनिर्भर थिइन् ।
तर आजभोलि उनको दिनचर्यामा आयमुलक काम पनि थपिएको छ । १२ वर्षीय छोरालाई स्कुल पठाएर उनी पनि आफ्नो स्कुल अर्थात् हिमाली पहिरन उद्योग पुग्छिन् ।
सुजाताले सिलाइ बुनाइको तालिम सोही उद्योगमा लिइन् । त्यसैले उद्योगलाई आफ्नो स्कुल भन्न रुचाउँछिन्, उनी । एक वर्षदेखि त्यहीँ कार्यरत छिन् । ‘सिलाइ बुनाइ काम सिक्न भनेर आएकी थिएँ । अहिले त सिकाउने भैसकेँ’, उनले खुसी हुँदै सुनाइन्, ‘यहाँ साथीहरू पनि सबै मिल्ने नै हुनुहुन्छ, त्यसैले घर जत्तिकै रमाइलो छ ।’
०००
वालिङकै सुमन सुनुवार पनि कपडासँगै आत्मनिर्भर बन्ने सपना बुन्दैछिन् । २२ वर्षिया सुमनले एसएलसी सकेपछि कपडा सिलाइ सिकेकी हुन् ।
सुमनलाई पहिल्यैबाट सिलाइ सिक्ने रहर थियो । सिक्ने क्रममा उनलाई यसैमा केही गरौँ भन्ने पनि लाग्यो । सोही कामले नै आफूलाई आत्मनिर्भर बनाउने आशा उनमा जाग्यो । र, सिलाइ-बुनाइको कामलाई नै निरन्तरता दिइन् ।
सुमनले कपडा सिलाउने काममा चार वर्षको अनुभव बटुलेपछि भने हिमाली पहिरन उद्योगबारे थाहा पाइन् । र, उनलाई उद्योगकै कामले तान्यो ।
बाहिर गरेको काम खास चित्त बुझ्दो नभएको पनि सुमनले बताइन् । उनी भन्छिन्, ‘कहिले धेरै ग्राहक आएर फुर्सदै हुन्नथ्यो, कहिले सुनसान हुन्थ्यो । पैसा नी कहिले हुने कहिले नहुने । त्यसैले पहिलाभन्दा यहाँ आएर अहिले खुसी छु ।’ आत्मनिर्भर बन्ने सपनालाई हिमाली पहिरन उद्योगले साथ दिएको उनी ठान्छिन् ।
०००
हिमाली पहिरन उद्योगमै कार्यरत दिपा थापाले पनि आफ्ना अनुभवहरू सुनाइन् । उनलाई भने उद्योगमा काम सुरु गर्नु अघिबाटै सिलाइ बुनाइ काम आउँथ्यो । उद्योग सुरु भएदेखि उनी त्यहाँ काम गर्छिन् । २८ वर्षीया दिपालाई अहिले सो काम छोडेर अन्त कतै जान मन लाग्दैन ।
‘घर जस्तै आनन्द छ’, थापा भन्छिन्, ‘यो कामबाहेक अरुमा लाग्ने त योजनै छैन ।’
थापाको श्रीमानले भने विदेश जाने योजना बनाएका थिए । स्वास्थ्य समस्या परेर जान पाएनन् । श्रीमान विदेश जान नपाएपछि मिलिजुली काम गर्ने योजना बनाए । र, काम खोज्ने क्रममा उनी हिमाली पहिरन उद्योगमा आइपुगिन् भने श्रीमानले वालिङकै सुपरमार्केटमा काम थाले ।
‘विदेश जान नमिलेको पनि ठीकै भयो । उहाँ सुपरमार्केटमा काम गर्नुहुन्छ । म यता । घरको काम मिलीजुली गर्दा सकिइहाल्छ’, थापा सन्तुष्ट सुनिइन् ।
हिमाली पहिरन उद्योगका सञ्चालक दिनकर नेपालका अनुसार महिलाकै लागि भनेर तीन वर्षअघि १२ लाख रुपैयाँ लगानीमा उद्याेग खाेलिएकाे हाे । उद्याेगमा घरमै बसेर पनि काम गर्न सकिने सुविधा छ । नेपालका अनुसार हाल याे उद्याेगमा पूर्णकालीन २६ जना कार्यरत छन् भने घरबाटै काम गर्ने २२ जना छन् । ‘भरसक सबैलाई सहज हाेस् भनेर पूर्णकालीन र आंशिक काम गर्ने सुविधा दिएकाे हाे,’ नेपालकाे भनाइ छ ।
हिमाली उद्याेगबाट उत्पादित सामान स्वदेशी बजारमा मात्र हाेइन, विदेशसमेत निर्यात हुन थालेकाे उनले बताए । फ्रान्स, जर्मनीमा यी सामग्री रूचाइएपछि आफू उत्साहित बनेकाे समेत उनले सुनाए ।
प्रकाशित मिति: बुधबार, माघ ५, २०७८ ०६:४७
-1743661115.jpg)
-1743579183-1743604118.jpg)
