नयाँ 'लेटर ग्रेडिङ' पद्धतिः कति फरक ? कति प्रभावकारी ?

A+ A A-

कक्षा १ देखि १२ सम्म (विद्यालय तह) मा उत्तीर्ण हुन विद्यार्थीले अब न्यूनतम ३५ प्रतिशत अंक प्राप्त गर्नु पर्नेछ । प्रत्येक विषयको सैद्धान्तिक परीक्षामा कम्तीमा ३५ प्रतिशत ल्याउनु पर्नेछ । सैद्धान्तिक परीक्षामा ३५ प्रतिशत अंक प्राप्त नगरे ग्रेडसिटमा ‘नट ग्रेडिङ’ (एनजी) लेखिनेछ । यस्ता विद्यार्थीले तीन पटकसम्म ग्रेडबृद्धिको मौका परीक्षा दिन पाउनेछन् ।

त्यस्तै, प्रयोगात्मक परीक्षामा पनि ४० प्रतिशत अंक प्राप्त गरे मात्र विद्यार्थीले अर्को कक्षा पढ्न पाउनेछन् । निर्देशिकाको मापदण्डअनुसार विद्यार्थीले नम्बर नल्याए माथिल्लो कक्षामा पढ्न पाउने छैनन् ।

शिक्षा मन्त्रालयले विद्यालय शिक्षाको लेटर ग्रेडिङ निर्देशिका २०७८ जारी गर्दै यस्तो मापदण्ड तय गरेको हो । अक्षरांकन पद्धति कार्यान्वयन कार्यविधि २०७२ मा भने सैद्धान्तिकतर्फको अंकमा प्रयोगात्मक अंक जोडेर मात्र विद्यार्थीको ग्रेडिङ निकालिन्थ्यो ।

कहिलेबाट लागू हुन्छ ?

पाठ्यक्रम विकास केन्द्रका निर्देशक गणेशप्रसाद भट्टराईका अनुसार नयाँ पाठ्यक्रम लागू भएको कक्षामा मात्र यो निर्देशिका लागू हुनेछ । यस वर्ष नयाँ पाठ्यक्रम लागू भएका कक्षा १, २, ३, ६, ११ र १२ मा यो प्रक्रिया लागू हुन्छ । उक्त कक्षाका लागि यस वर्ष आउने नतिजामै सोहीबमोजिम लागू हुनेछ ।

तर, कक्षा ४, ७ र ९ मा भने नयाँ पाठ्यक्रम लागू भएपछि मात्र सो नियम लागू हुनेछ । भट्टराईका अनुसार उक्त कक्षामा अर्को शैक्षिकसत्रबाट नयाँ पाठ्यक्रम लागू हुनेछ ।

६० मिनेटको एक घण्टी

विद्यालय तहमा नयाँ पाठ्यक्रम लागू भएसँगै एउटा कक्षा ६० मिनेटको हुनेछ । भट्टराईका अनुसार यसअघि ४५ मिनेटको एक घण्टी रहँदै आएकोमा नयाँ निर्देशिकाले ६० मिनेटको एक घण्टी बनाएको हो । तर, विद्यालयले वार्षिक कार्यघण्टा नघट्ने गरी समय व्यवस्थापन गर्न सक्ने सुविधा दिएको छ ।

‘यस वर्ष नै यो ६० मिनेटको एक घण्टी लागू गर्न असहज हुन्छ । तैपनि कतिपय स्कुलले सुरु गरिसकेका छन्’, भट्टराईले भने, ‘पुरानो र नयाँ कोर्स भएकाले स्कुललाई म्यानेज गर्न गाह्रो होला । अर्को सालबाट पूरै लागू हुन्छ ।’

कति प्रभावकारी देखिएला ?

शिक्षा मन्त्रालयका प्रवक्ता दीपक शर्मा नयाँ निर्देशिका प्रभावकारी हुनेमा विश्वस्त देखिन्छन् । ‘२०७२ सालदेखि नै लागू भएको लेटर ग्रेडिङ थप प्रभावकारी बनाउन यसो गरिएको हो । यसले मूल्यांकनमा र मूल्यांकन गर्ने पद्धति सुधार हुन्छ भन्ने विश्वास छ’, उनले भने ।

शिक्षाविद् विद्यानाथ कोइराला सरकारले जारी गरेको नयाँ निर्देशिका सकारात्मक रहेको टिप्पणी गर्छन् । पहिला विद्यार्थी फेल नै नगराउने भनिएकोमा कम्तीमा मूल्यांकनमा कडाइ गरिनु सुधारको संकेत रहेको उनले बताए ।

त्यस्तै, ६० मिनेटको १ घण्टा भनेर क्रेडिट आवर तोक्नु राम्रो कुरा रहेको उनको भनाइ छ । ‘पहिला क्रेडिट आवरबारे स्पष्ट भनिएको थिएन । अब ३२ घण्टा बराबर एक क्रेडिट पुग्छ भनेको छ । यो राम्रो कुरा हो’, कोइरालाले भने ।

यद्यपि अंकबाटै जाँच्ने भनेपछि यसले उल्लेख्य सुधार भने नल्याउने उनले बताए । शिक्षक जिम्मेवार रहेको अवस्थामा सिकाइको सुनिश्चिततामा केही सुधार आउने सम्भावना रहेको उनी बताउँछन् ।

पाठ्यक्रम विकासले उक्त निर्देशिकाका लागि सुझाव दिन बनाएको कमिटीका सदस्यसमेत रहेका शिक्षाविद् बालचन्द्र लुइँटेल यसको कार्यान्वयनमा शिक्षकहरूले नै अहम् भूमिका खेल्न सक्ने बताउँछन् । तलैदेखि सिकाइ प्रक्रियालाई गुणस्तरीय बनाउन आफूहरूले सुझाव दिएकाले शिक्षकको सक्रियतामा मात्र यो लागू हुने उनले बताए ।

‘अब फेरि ए प्लस ल्यायो भनेपछि १०० ल्यायो भनेर गन्न थाल्यौँ भने अर्थ हुन्न । कम्तीमा उसको सिकाइको सुनिश्चितता हुनुपर्छ’, उनले भने, ‘३ कक्षामा पुगेको विद्यार्थीले पहिलाजस्तो त्यसै कक्षा चढ्यो भन्दा पनि उसले १ र २ कक्षामा पूरै सिक्यो भनेर ग्यारेन्टी दिने हुनुपर्छ ।’

प्रकाशित मिति: सोमबार, पुस १२, २०७८ १७:५३