३६ वर्ष पुरानो कीर्तिमान तोड्न सगरमाथामा के गर्दैछन् यी क्रेजी पर्वतारोही ?

३६ वर्ष पुरानो कीर्तिमान तोड्न सगरमाथामा के गर्दैछन् यी क्रेजी पर्वतारोही ?

विरलै चढिने सगरमाथाकाे पश्चिम माेहडाकाे रूट (पहेंलाे) । तस्वीर साभार: माउन्टएभरेस्ट थ्रीडी डटकम ।

A+ A A-

साधारणतया हिउँ पर्ने यो याममा सगरमाथा आरोहण आक्कलझुक्कल मात्र हुन्छ । एकजना जर्मन पर्वतारोही भने आरोहणको ‘अफ सिजन’मा पनि यतिबेला सगरमाथा शिखर चुम्ने प्रयासमा छन्, एक्लै । २९ वर्षीय जर्मन नागरिक जोस्ट कोबुस पर्वतारोहणमा नयाँ आयाम थप्ने सपनासहित मानवरहित हुने याममा सगरमाथा क्षेत्रमा छन् ।

पर्यटन विभाग पर्वतारोहण शाखाका शाखा अधिकृत भीष्म भट्टराईका अनुसार यो वर्षको हिउँद याममा सगरमाथा आरोहण गर्न जोस्टले मात्र स्वीकृतिका लागि प्रस्ताव गरेका थिए । गत वर्ष त यो सिजनमा कसैले पनि सगरमाथा चढ्न अनुमति नै मागेनन् । ‘अहिलेसम्म एकजनाको मात्र प्रस्ताव आएकोमा स्वीकृति भईसकेको छ । अब त अरुले चढ्दैनन् होला,’ भट्टराईले भने ।

जर्मन नागरिक जाेस्ट काेबुस । तस्वीर साभार: माउन्टएभरेस्ट थ्रीडी डटकम

‘विन्टर सिजन’मा सगरमाथाको नेपालतर्फको पश्चिम मोहडाबाट अहिलेसम्म कसैले पनि आरोहण गर्न सकेको छैन । हुन त जोस्टलाई पनि शिखरमै पुग्न सकिन्छ भन्नेमा शंका छ । त्यसैले उनले यो मोहडाबाट सके शिखरमै पुग्ने नभएपनि कम्तीमा ३६ वर्ष पुरानो कीर्तिमान तोडेर आफ्नो नाम लेखाउने लक्ष्य लिएका छन् ।

‘म कम्तीमा ८ हजार मिटरको उचाईसम्म पुग्न चाहन्छु । अहिलेसम्म ‘विन्टर’ मा पश्चिम मोहडाबाट सबैभन्दा माथि पुगिएको ७ हजार ५ सय मिटर हो । यदि मैले यो कोसेढुंगा पार गर्न सके भनेँ पनि त्यो मेरा लागि केहीहदसम्म सफलता हुनेछ,’ जोस्टले माउन्ट एभरेस्ट थ्रीडी डटकमसँग भनेका छन् ।

सन् १९८४/८५ को विन्टर सिजनमा पश्चिम मोहडाको बाटोबाट चढेको फ्रान्सेली टाली ७ हजार ५ सय मिटरसम्म पुगेको थियो । उक्त मोहडाबाट सबैभन्दा उचाइमा पगेको यो नै अहिलेसम्मको कीर्तिमान हो, जसलाई तोड्न जोस्ट कस्सिएका छन् ।

यसका लागि २७ मंसिरमा जोस्ट सगरमाथा आधारशिविर पुगेको आरोहण व्यवस्थापनमा सहजीकरण गरिरहेको सतोरी एड्भेन्चरसका प्रबन्ध निर्देशक ऋषिराम भण्डारीले बताए । पश्चिम मोहडाको बाटो ज्यादै अप्ठेरो मानिन्छ । त्यसैले साहसिकमध्ये पनि अति साहसिक आरोहीका लागि मात्र यो रुट छनौटमा पर्छ । हिउँद याममा हालसम्म १५ जना आरोहीले मात्र सगरमाथा शिखर चुमेका छन् । यी सबै आरोहण दक्षिण–पूर्वी मोहडाबाट सफल भएका हुन् ।

प्रतिकूल मौसम र बाटो छानेका जोस्टले आरोहण शैली पनि जोखिमपूर्ण किसिमको रोजेका छन् । उनी शेर्पा (हिमाल आरोहणमा सघाउने व्यक्ति)बिनै आरोहणरत छन् । अक्सर आरोहणमा शेर्पा लैजाने चलन छ । आफूलाई चाहिने खाना र अन्य बन्दोबस्तीका सामान उनी आफैंले बोकेका छन्, आत्मनिर्भर शैलीमा । यसलाई आरोहण क्षेत्रमा अल्पाइन शैली भनिन्छ । त्यसो त जोस्टको ब्रान्ड नै एकल आरोहण हो । २०७२ वैशाख (सन् २०१५ )मा आएको ७.८ रेक्टर स्केलको भूकम्पका कारण सगरमाथा क्षेत्रमा हिमपहिरो जाँदा जोस्ट सोही भेगमा थिए । आधार शिविरमा छँदा उनले खिचेको हिमपहिरोको खतरनाक भिडियो चर्चित बनेको थियो । उक्त हिमपहिरोमा परी २२ जनाले ज्यान गुमाएका थिए ।

जोस्टले अक्सिजिनबिनै यो आरोहण गर्न लागेका हुन् । बिना अक्सिजन पहिलोपटक सगरमाथा आरोहण गरेको रेकर्ड अस्ट्रियन नागरिक पेटर ह्याब्लर र इटालीका आरोही रेनहोल्ड एन्ड्रिस मेसनरको नाममा छ । यो जोडीले सन् १९७८ मा अक्सिजनबिनै सगरमाथा पुग्न सकिने विश्वासको ढोका उघारिदिएका थिए । बिनाअक्सिजन सबैभन्दा बढी सगरमाथा चढेको कीर्तिमान भने नेपाली आरोही आङरिता शेर्पाको नाममा छ । उनले १० पटक बिनाअक्सिजन सगरमाथा चढेका छन् । यही आरोहण कलाका कारण उनले ‘हिउँचितुवा’को उपनाम समेत पाएका छन् ।

जोस्टको यसपालीको आरोहण सफल भएमा पश्चिम मोहडाबाट अक्सिजनबिना चढ्ने रेकर्ड पनि उनैले लेखाउने छन् ।

तस्वीर साभार: माउन्टएभरेस्ट थ्रीडी डटकम

जोस्टले आरोहण प्रयास गरिरहेको रुट पहिलो क्याम्प क्षेत्रको ल्हो ला हुँदै जान्छ, जुन पश्चिम मोहडा रुटको प्रस्थान विन्दु हो । ल्हो ला खुम्बुत्से र सगरमाथा चुचुरो बीचमा पर्ने समतल परेको भाग हो, जुन हिमनदीले घेरिएको छ । यहाँ हावा बेस्सरी चल्छ र कहिलेकाहिँ हिमपहिरो समेत जाने जोखिम हुन्छ । सन् १९७४ मा यहाँ एउटा फ्रान्सको आरोही दल हिमपहिरोको शिकार भएको थियो । उक्त हिमपहिरोमा परी ६ जनाले ज्यान गुमाएका थिए ।

जोस्टले दुई वर्षअघिको ‘विन्टर सिजन’मै यो रुटबाट सगरमाथा चुचुरो पुग्ने कोसिस गरेका थिए । सन् २०१९/२० को हिउँदमा सगरमाथा क्षेत्र पुगेका उनले ७ हजार ३ सय ६६ मिटर उचाईमा पुगेपछि फर्किएका थिए । त्यतिबेला उनी सहआरोही हग ड्यानियलसहित आएका थिए । ड्यानियल भने ६ हजार मिटरभन्दा माथि पुग्न सकेनन् ।

यो रुटबाट सगरमाथा चढ्ने जोस्टको जोश सफल भएमा त्यसले पर्वतारोहणको क्षेत्रमै नयाँ कीर्तिमान त राख्छ नै ‘अफ सिजन’ मानिने हिउँद याम पनि ‘क्रेजी’ आरोहीका लागि ढाडस हुने छ । ‘यस्ता कीर्तिमानले नेपालको पर्वतारोहणको त ब्रान्डिङ भईहाल्छ । त्यसबाहेक नेपालको समग्र पर्यटन उद्योगमा सकरात्मक असर पर्छ,’ सगरमाथा आरोहणमा यसले अर्को इट्टा थप्नेछ,’ अन्तर्राष्ट्रिय पर्वतारोहण गाइड सुनार गुरुङ भन्छन्, ‘रेकर्ड राखेको कुरा हाम्रो पर्यटन विभागको कागजमा मात्र सीमित रहँदैन । एकसाथ अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा चर्चा पाउने भएकाले नेपालको पर्यटन प्रबद्र्धनमा सहयोग हुन्छ ।’

सन् १९५३ मा न्यूजिल्यान्डका एडमन्ड हिलारी र नेपालको थामेमा जन्मिएर भारतको दार्जिलिङमा हुर्किएका तेन्जिङ नोर्गे शेर्पाले सगरमाथामा मानव पाइला राखेपछिका शिखारोहणमा धेरै कीर्तिमान बने । त्यसपछि सगरमाथा आरोहणका अनेक कीर्तिमान बनेका छन् । र, अर्को कीर्तिमान रच्ने प्रयासमा छन्, जोस्ट ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, पुस ९, २०७८ १३:१५