अवैध सुन भित्र्याउन मलद्वारमा लुकाउनेदेखि बिस्कुट बनाउनेसम्म, पास्ता बनाउने मेसिन पनि सुनकै

अवैध सुन भित्र्याउन मलद्वारमा लुकाउनेदेखि बिस्कुट बनाउनेसम्म, पास्ता बनाउने मेसिन पनि सुनकै

A+ A A-

२७ मंसिरमा कतारबाट काठमाडौं आएका दुई फरक-फरक जहाजका दुई यात्रुले पास्ता बनाउने मेसिन ल्याए । जाँच गर्ने क्रममा मेसिन पास हुन सकेन । खोजतलास गर्दा चाँदीको जलप लगाइएको उक्त मेसिनभित्र करिब ३००/३०० ग्राम सुन रहेछ । यस विषयमा अनुसन्धान भइरहेको भन्सार कार्यालयले जनाएको छ ।
२३ मंसिर मा दुबईबाट काठमाडौं आएका एक भारतीय नागरिकले मलद्वारमा ५ वटा सुनका डल्लाहरू ल्याए । उनको अस्वाभाविक व्यहारका कारण खोजतलास गर्दा सुन भेटिएको भन्सार कार्यालयले जानकारी दिएको छ । उनले ल्याएको सुनको तौल करिब ९०५ ग्राम रहेको जनाइएको छ । यस विषयमा अनुसन्धान चलिरहेको छ ।
२४ मंसिरमा दुबईबाट कुवेतहुँदै काठमाडौं आएका एक भारतीय नागरिकले लुकाई-छिपाई ल्याएको सुनको १०/१० तोलाको ३ थान बिस्कुट भेटियो । उनले अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट सो सुन छुटाइसकेका थिए । तर, पुनm काठमाडौंबाट सिमरा जाने क्रममा आन्तरिक विमानस्थलबाट प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएर भन्सार कार्यालयमा बुझायो । यस सम्बन्धमा थप अनुसन्धान भइरहेको भन्सार कार्यालयले जनाएको छ । उनले करी ३० तोला सुन ल्याएका थिए ।
गत साता कतारबाट आएका एक यात्रुले सुनको तार बेरेर ल्याएका थिए । औँठी (सुनको गहना) हो भन्ने उनको दाबी थियो । दोहामा किनेको भनी उनले देखाएको बिजकमा नेपाली अक्षर थियो । भन्सार कार्यालयले उक्त सुन नियन्त्रणमा लियो ।

***

यी केही उदाहरण हुन् ।

प्रशासनले अवैध रूपमा सुन भित्रिन नदिन त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भन्सार कार्यालयले कडाइ गरेसँगै ठूलो मात्रामा सुन बरामद भएको छ । कार्यालयका अनुसार त्यस्तो सुन भित्र्याउनेमा भारतीय नागरिक पनि छन् ।

राजस्व कार्यलयका अनुसार सुनको निगरानी बढाउने क्रममा मंसिर १३/१४ मा एक यात्रुले सुनको तारलाई बाला हो भनी सुनका गहनाको सुविधा दाबी गरेका थिए । यस्तो सुन नियन्त्रणमा बढी आउन थालेपछि सुनको तारलाई ८/९ फन्कोसम्म लगाएर बेरुवा औँठी हो भन्ने वा साना-साना टुक्रा बनाई आपसमा हुकिङ गरेर ल्याइएको विमानस्थल भन्सार कार्यालयका प्रमुख भन्सार प्रशासक महेश भट्टराईले जानकारी दिए ।

सिक्री/ब्रासलेट २५/२५ ग्रामका सुनका मुन्द्रा जस्तो बनाएर ल्याउने अस्वभाविक प्रवृत्ति देखिएको भन्सार कार्यालयका अधिकारीहरूको भनाइ छ ।

पछिल्लो १३ दिनमा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा २ हजार ५२ हवाई यात्रुले अवैध रूपमा सुन ल्याएका छन् । उनीहरूले ल्याएको ९४ केजी सुन भन्सार कार्यालयले नियन्त्रणमा लिएको छ ।

सुनको अवैध आयात बढेको कारण रेमिट्यान्स आप्रवाहमा कमी आएको सूचनाका आधारमा त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयले १३ मंसिरदेखि विशेष निगरानी सुरू गरेको हो ।

भट्टराईका अनुसार २ हजार ५२ मध्ये १८ सय ९७ जनाले भन्सार क्लियर गरेर ८७.५ केजी सुन लगेका छन् । भन्सार क्लियर गर्न नसकेका कारण १५५ जनाको साढे ६ केजी सुन भने भन्सार कार्यालयमा नै छ ।

भन्सार राजस्व तिराउने प्रयोजनले नियन्त्रणमा लिइएको जम्मा सुनको चलनचल्तीको बजार मूल्य ७४ करोड रूपैयाँ रहेको भन्सार कार्यालयले जनाएको छ । अनौपचारिक रूपमा आयात हुने सुन भन्सार क्लियर गरेपछि औपचारिक बजारमा प्रवेश गरेको अर्थमन्त्रालयका अधिकारीहरू बताउँछन् । यसले अर्थतन्त्रलाई बहुपक्षीय रूपमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने उनीहरूको बुझाइ छ ।

'हामीले सुनको नयाँ नियम लागू गरेको होइन भएकै नियम कार्यन्वयनमा ल्याउदा यति धेरै सुन देखियो, राजस्व वृद्धि त भयो नै अन्य क्षेत्रमा पनि यसको प्रत्यक्ष प्रभाव पर्ने छ,' अर्थ सचिव मधुकुमार मरासिनीले भने ।

कसले ल्‍याएको छ सुन ?

भन्सार कार्यालयले सुन ल्याउने यात्रुलाई ३ भागमा विभाजन गरेको छ । वैदेशिक रोजगारीमा गई स्वदेश फर्कदा व्यक्तिगत प्रयोजनका लागि सुन ल्याउने, पर्यटक भिषामा विदेश गई स्वदेश फर्कँदा व्यक्तिगत प्रयोजनका लागि ल्याउने र वैदेशिक रोजगारीबाट फर्कँदा भरियाको रूपमा अन्य व्यक्तिको सुन लिएर फर्कने यात्रु ।

कार्यालयका अनुसार नियन्त्रणमा लिइएको सुनमध्ये वैदेशिक रोजगारीमा गई र पर्यटन भिसामा गई व्यक्तिगत प्रयोजनको लागि ल्याइएको सुन करिब २० प्रतिशत र भरियाको रूपमा ल्याइएको सुन ८० प्रतिशत देखिएको छ । मंसिर १३ देखि २० को बीचमा अधिकांश भरियाको रूपमा आए पनि अहिले भने केही नियन्त्रण भएको कार्यालयले जनाएको छ ।

'व्यक्तिगत प्रयोजनको सुन साबिक बमोजिम नै छ भने भरियाको रूपमा सुन ल्याउने यात्रुको संख्या पछिल्लो केही दिनमा अत्यन्त न्यून देखिएको छ । अर्थात् सुनको अवैध कारोबार गर्ने व्यक्तिको भरियाको रूपमा सुन ल्याउने यात्रु संख्या घटेको छ,' भट्टराईले भने ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, मंसिर २७, २०७८ २०:२७