कांग्रेस उम्मेदवारलाई पत्रकारको भोट

A+ A A-

आदरणीय सम्पादक दाजुहरूलाई अग्रिम क्षमायाचना । किनभने खासमा यो क्षमायाचना नै होइन । (यो सम्बोधन सबै सम्पादक, प्रधान सम्पादक, ग्रुप सम्पादक, प्रुफ सम्पादक, प्रकाशक–सम्पादक, हुनेवाला सम्पादकका लागि हो भनेर बुझ्नुपर्नेछ। र यो सम्बोधनमा दिदीहरू पर्ने छैनन्) धेरै हप्तापछि आइतबारे साप्ताहिक बिदामा घर बस्ने (मतलब डेरामा बस्ने) मौका जुरेको थियो । आदरणीय विजय कुमारले पोडकास्टमार्फत पूर्णबहादुर खड्कादेखि महेश आचार्यसम्मलाई भोट हाल्न दिशानिर्देश गरेपछि यो ब्लग लेख्ने जाँगर चल्यो । विजय दाइलाई पहिलो धन्यवाद ।

दोस्रो धन्यवाद आदरणीय अमित ढकाल दाइलाई । नेताको नामै त लिनुभएको छैन, तर हजुरबाका पालादेखि छोरीका पालासम्म डाँडाकाँडा ढाक्ने नेताजीको रजगजमाथि उहाँले तीन वर्षअघि औँलो उज्याउँदा म पनि एक प्रत्यक्षदर्शी थिएँ । उहाँले आज सेतोपाटीमार्फत ‘कांग्रेसमा कसलाई दिने भोट ?’ शीर्षकमा आफ्ना लच्छेदार मत (भोट होइन) पेस गरिसक्नुभएको छ । विजय दाइजसरी नामै नतोके पनि उहाँको आशय डाँडामाथिका घाम भएका बुढालाई होइन, तरोताजा युवालाई ल्याऊ भन्ने छ । यो महाधिवेशनमा रामचन्द्र पौडेल र गोपालमान श्रेष्ठ उम्मेदवारीको दौडभन्दा बाहिर परिसकेका छन् । यस्तो वर्तमान परिप्रेक्ष्यमा उहाँको लक्ष्य सिधै शेरबहादुर देउवातिर छ भनेर मान्दा फरक परोइन । तर देउवा हराऔँ भन्ने अमित दाइको शैली मीठो, कूटनीतिक र व्यावसायिक छ । अन्तका देशमा पनि यत्तिको प्रचलन सामान्य मानिन्छ । (मैले विजय दाइको शैलीलाई अव्यावसायिक भन्न खोजेको भने हुँदै होइन ।)

तेस्रो धन्यवाद राजाराम गौतम र रामेश्वर बोहरालाई । राजारामले महाधिवेशनमा मित्र गगन थापाको पल्ला भारी भएको, अनि देउवाभन्दा गगनले कांग्रेस सुधार्न सक्ने रोचक तुलना गरेर पाठकगणलाई कुरो बुझ्न सजिलो पारिदिनुभएको छ । गगनले महामन्त्रीमा उठ्दा सामाजिक लोकतन्त्रको एजेण्डा दिएकोमा जसपा नेतृ मानुषी यमी भट्टराईको तिखो प्रतिक्रिया प्राप्त छ, जसबारे नेपाल भ्युका सम्पादक रहनुभएका उहाँ जानकार नै हुनुपर्छ ।

अब मित्र रामेश्वर बोहराले ‘महेश आचार्य : कांग्रेसलाई चाहिएको उपसभापति, तर लडिरहेछन् एक्लै’ शीर्षकमा आफ्ना केही सूचना र विचार ट्याक्क मिलाएर एउटो लेखिसक्नुभएको छ । यो शीर्षकको लेख नेपाल लाइभमा प्रकाशित छ । तर, खासमा उहाँहरूलाई किन धन्यवाद दिइबस्ने, जबकि यस्तो लेख्ने म आफैँले महाधिवेशन उद्घाटनमा देउवाको भन्दा रामचन्द्र पौडेलको भाषण राम्रो भनेर यही पत्रिकामा ठोकिसकेँ । उसमाथि पहिलोपोस्टले 'होइन, देउवाकै भाषण दामी' भनेर काउन्टर हानिसकेको छ। त्यसैले त्यो धन्यवाद फिर्ता भयो । नत्र उहाँले मात्रै धन्यवाद पाउने भए मैले पनि पाउनुपर्ने हुन्छ ।

बरु त्यो महत्त्वपूर्ण ‘तेस्रो धन्यवाद’ केपी ओलीलाई, जसले यो देशका (अनि विदेशका समेत) पत्रकार–भूपू पत्रकारलाई कुन नेता जिताउने, हराउने भनी छान्न लाइरहने लेठो गराउनुभएन । चितवन हिँडेका २१ सय ७० प्रतिनिधि मात्रै होइन, समस्त देशविदेशका नेपालीहरूको तर्फबाट केन्द्रीय पदाधिकारी छान्ने, अनि आफैँलाई समेत छान्ने भारी एक्लै बोकिदिनुभएकोमा उहाँ हदैसम्म कृतज्ञताका हकदार हुनुहुन्छ ।

उहाँले त्यसरी नछान्दिएको भए ती २२ सयजति एमाले प्रतिनिधि मात्रै होइन, कति पत्रकारहरू घरि भीम रावललाई छान्नुपर्ने, घरि घनश्याम भुसाललाई सर्वाधिक मतले जिताउनुपर्ने, मनोनयन नै नहालेका दुर्गा प्रसाईंलाई केन्द्रीय सदस्य बनाउनुपर्ने, अनि महाधिवेशनमै नगएका बामदेव गौतमलाई अत्यधिक बहुमत दिलाउनुपर्ने चिन्तामा हुने थिए । र, सायद यो लेख अर्को कुनै ‘डेमोक्रेट’ पत्रकारले लेखिरहेको हुने थियो । शीर्षकमा चैँ कांग्रेसको साटो एमाले थपिने थियो ।

तर, एमाले या माओवादीलाई समर्थन गरे 'मिसन पत्रकार'को कलंक लाग्ने डरले सायद कति पत्रकार त लेखिसकेका ट्वीट र स्टाटस पनि मेटाउँदै बसे होलान् । साथीहरूलाई दुःख छ । गुरु भट्टराई, मातृका पौडेल या रामशरण बजगाईंजीको शैलीमा ट्वीट गर्न आफ्नो ‘क्षमता’ पुग्दैन । किशोर नेपाल दाइको जसरी लेख्न ‘साहस’ पुग्दैन । उहाँले ट्वीट गर्नुभयो, ‘कांग्रेसमा 'इतर' पक्षको सभापति पदको झमेला र अलमल सकिनुभन्दा पहिले चौधौँ अधिवेशन नै सकिने त होइन ?' तर यसको जवाफ आइनसक्दै उहाँले प्रचण्ड कमरेडलाई जन्मदिनको शुभकामना ट्वीट जारी गरिसक्नुभएकाले मैले पनि यतातिर लाग्ने झमेला गरिनँ ।

तर पनि चौथो धन्यवादचाहिँ उनै आदरणीय किशोर दाइ र राजेन्द्र दाहाल दाइलाई । आज बिहान पत्रकार मित्र सुरेशराज न्यौपानेले ट्वीट गरेथे : कांग्रेसीहरू क्या कुल छन् । चार वर्षसम्म नेतृत्व भएन भन्दै सत्तोसराप गर्छन् । तर, चुनावका बेला गोलीमारो पार्टीको भविष्य, मात्र आफ्नो र गुटको भविष्य ।’

जवाफमा राजेन्द्र दाइले टुच्च दिनुभो, ‘पद्धतिकै विशेषता हो । संघे शक्ति कलौयुगे । गुट/समूह नभई केही गर्न सम्भव हुन्न, मरियो भने लास पनि एक्लै पर्ने डर हुन्छ । अनि पद्धति सुधार्न पनि समूह शक्ति नै चाहिन्छ । गुटबाट अलगथलग भएका दिन रामचन्द्रजस्तै गणेशमान, किशुनजी आदि सबैका एकपटक ओसिला भएकै हुन् ।’

तर, राजेन्द्र दाइका यस्ता टाइपका कुरामा विजय दाइ सहमत हुनुहुन्न । उहाँले ‘प्यानलस्यानल जसको जे भए पनि महेश आचार्य स्टाइलमा एकला चलो रे गर्ने पो नेता’ भनी आफ्नो आधिकारिक वक्तव्य जारी गरिसक्नुभएको छ । आफूभन्दा ठूला पत्रकारका बारेमा मैले योभन्दा बढ्ता बोल्नु ‘दाइ कल्चर’ मा उचित हुँदैन भन्दै कुरो अलिकति घुमाउने अनुमति माग्छु । अनुमति नपाए पनि म अब त्यतै लागेँ । नत्र सुजित महत र दिपक दाहालजीसम्म आइपुग्न ढिलो हुन्छ । अजयबाबु शिवाकोटी पनि त लाइनमै हुनुहुन्छ ।

खोज पत्रकारिता केन्द्रको अग्रमोर्चामा रहनुभएका मित्र रामजी दाहाललाई विमलेन्द्र निधिको टिममा पनि अगुवा नै देखिसकेपछि मैले नेपाली पत्रकारहरूमा राजनीतिक र दलीय दुवै चेतना उच्च नै रहेछ भन्ने मान्न पुगेँ । अनि अस्तिसम्मका पत्रकार, हाल सर्वोच्च अदालतका कारिन्दा रहेका किशोर पौडेलजीलगायत मित्रहरू पनि सभापति र महामन्त्रीका लागि भोट माग्दै हिँडेको देखे पनि यसबारे टिप्पणी गरेमा सम्मानित न्यायालयको मानहानि हुन जाला भनी मैले चुपै बस्ने निर्णय गरेँ ।

बरु यसपल्ट महाधिवेशनमा प्रतीक प्रधान दाइको कुनै औपचारिक टिप्पणी छैन । तीन दिनअघि उहाँले बाह्रखरी डिजिटल पत्रिकाको आफ्नो भिडियो स्तम्भ ‘प्रतिवाद’ मा ‘चौथो अंग चुत्थो नबनोस्’ भन्ने शीर्षकमा टिप्पणी गर्नुभएको छ । पत्रकार महासंघकी नेतृ बाला अधिकारीले कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसमितिमा उम्मेदवारी दिने निर्णय गरेसँगै महासंघ छाडेको प्रसंग स्तुत्य नै मानिएको थियो । तर किन हो, उहाँले फेरि नउठ्ने हुनुभएछ । अब उहाँ फेरि महासंघमै फर्किने ‘डर’ त छँदैछ । तर, यसलाई ‘आशा’ भनेर पनि भन्न सकियो ।

झण्डै कुरो बाहिर गयो । मिडिया कम्पनी सञ्चालक भइसकेपछि ‘सेजन’ मा भोट हाल्न अब नमिल्ने भन्दै निर्णय फिर्ता गर्नुभएका आदरणीय प्रतीक दाइले यो भिडियोमा उठाउनुभएको यति महत्त्वपूर्ण सवालले भने हस्तक्षेप नै गर्न पाएनछ । प्रतीक दाइ, यो लेख्दासम्म तपाईंले तीन दिनअघिको त्यो आफ्नो भिडियोमा पाएका ९८ भ्युजमध्ये एउटा भ्यु मेरोसमेत हुन गएको विनम्र निवेदन गर्छु । तपाईंले यस प्रस्तुतिमा पत्रकार महासंघका संस्थापक अध्यक्ष कृष्णप्रसाद भट्टराईले राजनीति गर्ने घुमाउरो बाटोका रूपमा पत्रकारितालाई प्रयोग गरेको प्रसंग ल्याउँदै अहिलेको परिस्थिति भने पहिलेजस्तो नरहेको भन्नुभएको छ । यो बेग्लै हो, भिडियोमा रघु पन्त र गोकुल बाँस्कोटाजस्ता आज राजनीति गरिरहेका पूर्वपत्रकारको पनि योगदानबारे चर्चा छँदै छ । अनि फोर्ब्स अर्बपति विनोद चौधरीले सीमान्तकृत मधेसी कोटाबाट उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेकोमा प्रतीक दाइले पनि एउटा शुभकामना ट्वीट गर्नुभएको छ । खैर, पत्रकार छँदाछँदै ‘कीरा परोस्’का टिसर्ट बाँड्दै हिँड्दा माफी हुने देशमा शुभकामनालाई काण्ड मानिहाल्नु कुनै पनि दृष्टिले उचित छैन ।

न्युयोर्क टाइम्समा सुरुमा रिपोर्टर, पछि स्तम्भकारका रूपमा ३७ वर्ष काम गरेका निकोलस क्रिस्टोफले भर्खरै ओरेगनको गभर्नर पदमा जाने निर्णय गरेसँगै अब पत्रकारिताको आबद्धता नरहने घोषणा गरेका छन् । उनी अहिलेसम्म कुनै दलमा सम्बद्ध थिएनन् । प्रतीक दाइले निकोलस क्रिस्टोफलाई उदाहरण दिँदै भन्नुभएको छ : राजनीति र पत्रकारिता एकैपल्ट हुन सक्दैन । उहाँले त्यहाँको टीभीमा जागिर खान गएकी एक पार्टी प्रतिनिधिलाई सम्पादकले भनेको रमाइलो कुरा पनि त्यो भिडियोमा उल्लेख गर्नुभएको छ । अब योभन्दा बढ्ता मैले सबै उल्लेख गर्न थालेँ भने तपाईंले प्रतीक दाइको त्यो भिडियो किन हेरिराख्ने ? तपाईं पाठक (दिलभूषण पाठक होइन) लाई सुधीर शर्मा र शिव गाउँलेजस्तो पूरै फुर्सदमा छाड्न पनि त भएन नि । (खासमा यी दुई अग्रजहरूलाई कांग्रेसको महाधिवेशन त्यति लागेजस्तो लागेन । उही संवाददाताका ट्वीटलाई रिट्वीट ठोक्यो, बस्यो ।)

महाधिवेशनको वर्ष छ । आयोजकहरूलाई पनि कति गाह्रो । एमाले ५० लाख खर्चेर इलेक्ट्रोनिक भोटिङ मेसिन ल्याउँछ, अध्यक्ष सकभर चुनावै नहोस् भन्नुहुन्छ । कांग्रेस चुनाव गराउन मरिहत्ते गर्छ, ठूल्ठूला ट्यांकीका ढ्वाङमा भोट हाल्न (अथवा फाल्न) लगाउँछ । सबैभन्दा गाह्रो चैँ हामी पत्रकारलाई हुन गयो । यत्रा धेरै प्यानल छन्, कस–कसलाई पो छान्ने ? कमल थापाले भनेजस्तो निर्मल निवासतिर नहेर, बरु टुँडिखेलमा कुद भन्न पनि सकिएन ।

बरु यो सबै दुःख बेसाउनुभन्दा त पत्रकार रवि लामिछाने र पूर्वपत्रकार रवीन्द्र मिश्रले रियालिटी शोबाट नेता छान्न लागेको भए छिटो हुन्थ्यो कि ? ए रविजी, के छ खबर ? कहाँ गयो त्यो हाम्रो ‘द लिडर’ शो ?

प्रकाशित मिति: आइतबार, मंसिर २६, २०७८ २०:१०