कांग्रेस नेतृत्वमा किन चाहिन्छन् गगन ?

A+ A A-

०६२/६३ को परिवर्तनपछि माओवादीको आतङ्क सहर पसेको थियो । अर्ध सैनिक दस्तामा वाइसीएलले मनोमानी असुली, अपहरण र हिंसा गरिरहन्थ्याे । कांग्रेसप्रति द्वन्द्वकालदेखि नै माओवादी असहिष्णु थियो । झन् हतियार नबुझाई खुला राजनीतिमा लाग्दा, सारा कांग्रेसीहरू असुरक्षित र हतोत्साहित थिए ।

सत्ता कब्जा माओवादीले बोल्ने आम भाषा थियो । चुनाव जितेर प्रचण्ड प्रधानमन्त्री हुँदा यो देश साँच्चै उत्तर कोरिया हुने हो कि भन्ने डर थियो । त्यो बेला साझा सवालमा तत्कालीन वाइसीएल अध्यक्ष कुलप्रसाद केसी (सोनाम) लाई विधिको शासन पढाउँदा होस् या पशुपति र सेनापतिसम्म कब्जा गर्न खोज्ने माओवादीलाई खुलामञ्चबाट चेतावनी दिँदा, प्रतिकूल अवस्थामा गगन थापाले आम-कांग्रेसीमाझ जगाएको त्यो आत्मविश्वासलाई सम्झिन्छु ।

माओवादीलाई २०७० सालको दोस्रो संविधानसभाको चुनावले सही आकारमा ल्याइदियो । घोर अनिश्चितता माझ बनेको संविधानपश्चातको नाकाबन्दीमा पार्टी केही मौन देखिँदा, शान्ति समाजको बानेश्वरको कार्यक्रममा गगनले खुलेरै नाकाबन्दीको विरोध मात्र गरेनन्, हाम्रो आन्तरिक मामलामा हस्तक्षेप नगर्न भारतलाई चेतावनीसम्म दिए । मौन देखिएको नेतृत्वले गर्दा गाउँ-गाउमा आरोप सहनु परेका कार्यकर्ताको लागि यो ठूलाे राहत थियो ।

७४ सालमा प्रचण्डको यु-टर्नका कारण एमाले-माओवादीको अपवित्र एकीकरण, केपी ओलीको नक्कली राष्ट्रवादी छवि र हाम्रै सरकारको अलोकप्रियताले गर्दा कांग्रेस संसदमा इतिहासकै सानो आकारमा समेटियो, प्रत्यक्ष चुनावमा तेस्रो भयो । केपी ओलीको निरङ्कुश कार्यशैली, सरकारको चरम अक्षमता र भ्रष्टाचार अनि कोभिडकालमा समेत गैरजिम्मेवार गतिविधिले जनता संसदमा कांग्रेसको उपस्थिति खोजिरहेका थिए । नबिराई, नडराई गगन लडिरहे । अवस्था यतिसम्म थियो, मानिसहरू भन्थे, 'गगन छन् र त प्रतिपक्ष छ ।'

कांग्रेसको असली परीक्षा तब भयो, जब आफ्नै नेतृत्वमा बनाएको संविधानलाई ओलीको निरङ्कुशताबाट जोगाउनु पर्‍यो । प्रतिनिधिसभा विघटनपछि कांग्रेसको भूमिका शंकास्पद देखियाे । एक स्वार्थी समूहको उदय भयो, जसले प्रतिनिधिसभा पुनर्स्थापनाभन्दा पार्टीलाई चुनावमा लान खोज्यो । सभापति देउवासमेत केही विचलित देखिए पनि संस्थापनइतर पक्ष भने पुनर्स्थापनाको लागि एक ढिक्का रहिरह्यो । इतरपक्ष माझ सबैभन्दा चर्को आवाज गगनकै थियो । त्यो आवाजले संविधानवादबाट भड्किन लागेको कांग्रेसलाई आफ्नो क्षणिक फाइदा बिर्सी विधिको शासनमा अडिग रहन बाध्य बनायो ।

कम्युनिस्टहरू प्रचारमा कांग्रेस भन्दा अब्बल छन् । धेरै कम्युनिस्ट राष्ट्रहरूमा प्रोपागान्डा मन्त्रालय नै हुन्छन् । १०० पटक दोहोर्‍याउँदा झुटलाई सत्य बनाउन सकिन्छ भन्ने धारणा आज नेपाली कम्युनिस्टहरूको संस्कारमै बसिसकेको छ । यसको सिधा प्रभाव युद्धस्तरमा काम गर्ने, सङ्गठन गर्ने कांग्रेस कार्यकर्तामा परेको छ । चौतारीका बहसमा कांग्रेसको नीति, इतिहास र नेतृत्वलाई कसरी गोएबल्स शैलीमा प्रहार गर्ने भनेर कम्युनिस्टहरू प्रशिक्षित छन् । त्यसैले आम कांग्रेस कार्यकर्तालाई प्रेरणादायी नेतृत्व चाहिएको छ, जसको काम उदाहरणीय होस् । देशलाई कुन दिशातर्फ लाग्ने स्पष्टता होस् । नैतिकवान् हुनुको साथै पार्टीको नीति र इतिहासका गर्विला गाथाहरू कार्यकर्तालाई बुझाउने क्षमता होस् । चौतारीका बहसमा कांग्रेसको नीति किन ठीक भनेर बुझाइदिने नेतृत्व चाहिएको छ ।

गगन हरेक पटक परीक्षाको घडीमा उत्तीर्ण भएका छन् । एक समुन्नत मुलुकमा सार्वजनिक शिक्षा, स्वास्थ्य सुविधा, भौतिक पूर्वाधार, विधिको शासन कस्तो हुनुपर्छ भन्नेमा गगनले प्रशस्त गृहकार्य गरेका छन् । समसामयिक विषयहरू अझै जान्न खोज्छन् । धैर्यसाथ अरूको कुरा सुन्छन् । केही नयाँ कुरा छ भने रूचिका साथ बुझ्न खोज्छन् । यी साधारण गुणजस्तो देखिए पनि एक योग्य नेतामा हुनुपर्ने अनिवार्य पूर्वसर्त हुन् ।

२१औँ शताब्दीमा पनि बहुमत मतदाता कम्युनिस्ट हुनु कांग्रेसको ठूलाे विफलता हो, जसको प्रमुख कारणमध्य एक पार्टी नेतृत्वले जनतामाझ लोकतन्त्र, विकाससँगको सम्बन्ध र अन्तर्राष्ट्रिय उदाहरण पेस गर्न नसक्नु हो । पार्टीको आगामी नेतृत्वको जिम्मेवारी कांग्रेसलाई ५१ प्रतिशतले भोट हाल्ने पार्टी बनाउनु हो । त्यसमा गगनको वाकशैली, सङ्गठन गर्न सक्ने क्षमता, विचारमा स्पष्टता र युवा, बौद्धिक वर्ग तथा अन्य पार्टीका कार्यकर्तामाझ समेत रहेको लोकप्रियताको ठूलाे भूमिका हुन्छ ।

नेतृत्वको काम चार वर्ष सुतेर बस्ने अनि महाधिवेशन लड्ने मात्र होइन । आम कार्यकर्तामाझ आफ्नो कार्यकालभर उत्साह भर्ने पनि हो । कार्यकर्ताको मनोबल उच्च बनाउने हो । त्यो क्षमता गगन थापाले देखाएका छन् ।

गगन युगको माग हो । कांग्रेसको रूपान्तरणको माग हो । युवाहरूले बनाएको तर कालान्तरमा नेतृत्व हस्तान्तरण नै गर्न नजान्ने पार्टीको छवि बनाएको नेपाली कांग्रेसको माग हो । महामन्त्रीको दौडमा अधिकांश महाधिवेशन प्रतिनिधिले कांग्रेसको भविष्यलाई पक्कै साथ दिनेछन्, ताकी भविष्यको कांग्रेस बलियो होस् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, मंसिर २४, २०७८ ११:२०