विद्यार्थी नेताको काइदा : जिते कांग्रेस, हारे नेविसंघ

A+ A A-

आजबाट सुरु हुने नेपाली कांग्रेसको १४औँ महाधिवेशनमा विभिन्न पदको लागि उम्मेदवारी घोषणा गर्ने क्रम चलिरहेको छ । केन्द्रीय सभापतिका लागि कुन कित्ताबाट को उठ्दैछ भन्ने स्पष्ट चित्र आइनसकेको भए पनि अन्य पदमा भने आकांक्षीहरूले उम्मेदवारी घाेषणा गरेका छन् ।

यता भ्रातृ संगठनकै नेतृत्वमा रहेका पदाधिकारीहरू पनि धमाधम पार्टीको केन्द्रीय सदस्यमा उम्मेदवारी घोषणा गरिरहेका छन् । विशेषगरी यस अघि नेविसंघको नेतृत्व सम्हालिसकेका नेता केन्द्रीय सदस्यका आकांक्षी देखिन्छन् ।

जस्तो, नेविसंघ सभापतिसमेत रहेका राजीव ढुंगानाले महाधिवेशनमा केन्द्रीय सदस्य पदमा उम्मदवारी दिने घोषणा गरिसकेका छन् । उनी प्रचारप्रसारमा समेत सक्रिय देखिन्छन् ।

यी तिनै ढुंगाना हुन, जसले देउवालाई कांग्रेस फुटाउने बेला सहयोग गरेका थिए । फलस्वरुप उनले नेविसंघ सभापति पनि हात पारे । पार्टी कार्यालयमा बसेको इतर पक्षको अनशनलाई बेवास्ता गर्दै देउवाले ढुंगानाको नेतृत्वमा तदर्थ समिति बनाएका थिए । यिनै ढुंगाना अहिले पार्टीको महाधिवेशनमा केन्द्रीय सदस्यमा उम्मेदवारी दिने तयारीमा छन् ।

हाल नेविसंघकै उपसभापति रहेकी तुलसा पन्तले पनि पार्टीको केन्द्रीय सदस्यमा उम्मेदवारी घोषणा गरेकी छिन् । झापाको दमकमा पार्टीका स्थानीय नेता कार्यकर्ताहरूको उपस्थितिमा पत्रकार सम्मेलन गरेर उनले महिला कोटाबाट उम्मेदवारी दिने घोषणा गरिन् । उनले यता नेविसंघ उपाध्यक्षबाट राजीनामा भने दिएकी छैनन् ।

त्यस्तै, नेविसंघका महामन्त्री रहेका दीपक भट्टराई पनि केन्द्रीय सदस्य पदमा उम्मेदवारी दिने तयारी गरेका छन् । उनले आफ्नो फेसबुकमार्फत उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेका छन् । यता नेविसंघमा पनि उनको महामन्त्री पद यथावत् छ ।

भट्टराई हालै सम्पन्न नेपाली कांग्रेसको १४औँ महाधिवेशनअन्तर्गत तनहुँ क्षेत्र नम्बर १ मा खुल्लातर्फबाट महाधिवेशन प्रतिनिधिमा निर्वाचित भएका थिए । केन्द्रीय प्रतिनिधिमा निर्वाचित भएलगत्तै उनले कांग्रेसका महाधिवेशन प्रतिनिधिहरूसँग भेटघाट र सम्पर्क तीव्र पारेका छन् ।

यता, वर्तमान नेविसंघ कमिटीमा महामन्त्री रहेकी उर्मिला थपलियाले पनि केन्द्रीय सदस्यमा उम्मेदवारी दिने घोषणा गरिसकेकी छिन् । आजबाट सुरु हुने कांग्रेस महाधिवेशनमा केन्द्रीय सदस्य लड्ने बताएकी उनले नेविसंघ महामन्त्रीबाट राजीनामा भने दिएकी छैनन् ।

यसैगरी, महामन्त्री बलदेव तिमिल्सिना, महेश्वरी कुवँरलगायत पनि क्षेत्रीय प्रतिनिधि महाधिवेशन प्रतिनिधि लडेका थिए । तर, वडा र जिल्ला तहबाटै पराजय बेहोर्नुपरेकाले कांग्रेस केन्द्रीय पदाधिकारीमा लड्न पाएनन् । यद्यपि जितेको अवस्थामा केन्द्रीय सदस्यमै उम्मेदवारी दिने संकेत उनीहरूको थियो ।

जिते कांग्रेस, हारे नेविसंघ

नेविसंघको वर्तमान कार्यसमितिमा रहेरै कांग्रेसको केन्द्रीय समितिमा उम्मेदवारी दिने कुरा गलत रहेको कतिपयको तर्क छ । भ्रातृ संस्थाको पद नछोडेरै पार्टीको केन्द्रीय समितिमा उम्मेदवारी दिने प्रवृत्ति पटकपटक दोहोरिरहनु संगठन र पार्टीकै लागि दु:खद रहेको बताउँछन्, नेविसंघ नेता नवराज त्रिपाठी ।

नेविसंघको वर्तमान कार्यसमितिमा रहेकाहरूले पार्टी महाधिवेशनमा उम्मेदवारी दिनुपूर्व नै राजीनामा दिनुपर्ने त्रिपाठीको मत छ । ‘पहिलापहिलाको महाधिवेशनमा पनि यस्तै हुन्थ्यो । आफू सुरक्षित रहन भ्रातृ संस्थाको पद पनि ओगट्ने पार्टी महाधिवेशनमा पनि लड्ने कुरा नैतिक रूपले पनि ठीक हैन । उम्मेदवारी दिने हो भने उहाँहरूले पहिला नै नेविसंघबाट राजीनामा दिनुपर्छ’, उनले भने ।

त्यस्तै, नेतृत्व परिवर्तनको आधारशिला ठानिएको युवापुस्ता पनि अवसरवादी बन्न खोज्नु चिन्ताको विषय रहेको बताउँछन्, कांग्रेस नेता मुकेश घिमिरे । अहिलेको स्थितिमा युवा तथा विद्यार्थीहरूले पुस्तान्तरण र रुपान्तरणको बहस पार्टीमा लैजानुपर्ने बेला आफैँ भ्रातृ संस्थाको पद पनि ओगटिरहने, मौका पाए पार्टीमा पनि छिरिहाल्ने प्रवृत्ति देखाउनु ठीक नभएको उनको तर्क छ ।

‘एकातिर युवाहरू पाका नेताहरूको प्रवृत्तिको विरोध गरिरहने, अर्कोतिर आफैँ अवसरवादी बन्न खोज्ने कुरा आफैँमा विरोधाभाषपूर्ण छ । यसबाट उहाँहरू आफ्नो मुद्दा र नाराहरूमा स्पष्ट नभइरहेको देखिन्छ’, घिमिरेले भने, ‘म आफैँ विद्यार्थी राजनीतिक पृष्ठभूमिबाट आएकाले पनि भन्न चाहन्छु, वर्तमान नेतृत्वले उम्मेदवारी दर्ता गर्नुअगाडि राजीनामा दिनु ठीक हुन्छ ।’

पदलाई नै राजनीतीकाे मुख्य केन्द्र बनाउनाले यस्तो प्रवृत्ति झाँगिएको बताउँछिन्, नेविसंघ नेतृ सगुन कँडेल । पार्टीको केन्द्रीय राजनीति गर्न चाहनेले पहिला नेविसंघको कार्यसमितिबाट राजीनामा दिनुपर्ने उनी बताउँछिन् ।

‘यता भ्रातृ संस्थामा पनि उमेर हद मिचेर विधानविपरीत कमिटी ओगट्ने, अनि उता पार्टीमा पनि मौका पाउँदा छिरिहालौँ भन्ने कुरा सुहाउँदो हाेइन,’ कँडेलले शिलापत्रसँग भनिन्, ‘जिते कांग्रेस, हारे नेविसंघमै रहने कुरा पूर्ण रूपमा गलत छ । नेविसंघबाट राजीनामा नदिएको अवस्थामा उहाँहरूको उम्मेदवारी दर्ता हुनुहुँदैन ।’

याे सुहाउँदो कुरा होइन : विश्लेषक आचार्य

राजनीतिक विश्लेषक पुरञ्जन आचार्य यसलाई अवसरवाद प्रवृत्तिको रूपमा लिन्छन् । जिते पार्टी राजनीतिमा जाने हारे नेविसंघ नै सही भन्ने ढङ्गले विद्यार्थीहरू अघि बढ्नु असुहाउँदाे भएको उनी बताउँछन् ।

कांग्रेस राजनीति नर्सरीको रूपमा चिनिएको नेविसंघमा अवसरवादी प्रवृत्ति हुर्कनु सुखद नभएको आचार्यको तर्क छ । ‘पार्टीको भविष्यका लागि पनि यो सुखद कुरा हैन । यसले कांग्रेसको प्रशिक्षण नै कमजोर रहेको देखाउँछ’, उनले शिलापत्रसँग भने ।

भ्रातृ संस्थाको अधिवेशन नै नभएकाले पनि सबै पार्टीमा ठोकिन आएको हुन सक्ने आचार्यले बताए । यद्यपि पार्टी राजनीतिमा होमिँदै गर्दा नैतिक रूपले पनि पहिला भ्रातृ संस्थाको नेतृत्वबाट बिदा लिनुपर्ने उनकाे तर्क छ ।

‘भद्रगोल कांग्रेसमा जसले जे गरे पनि हुने स्थिति छ, कसलाई के भन्ने ? विधानले राजीनामा दिनैपर्छ भनेर ठ्याक्कै नभए पनि नैतिकताको कुरा यसमा उठ्छ,’ आचार्यले भने, ‘अब अहिलेको स्थितिमा के नैतिकता ? जसले जताजता सक्छ, उसले ओगटेरै बस्छन् । बसिरहेकै छन् ।’

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, मंसिर २४, २०७८ ११:३२