कतार र नेपालबीच सहमति : तालिम केन्द्र खोलेर कामदार लैजान नेपालको प्रस्ताव

A+ A A-

नेपाल-कतार संयुक्त समितिको चौथो बैठकमा सन् २००५ मा भएको श्रम सम्झौता पुनरावलोकन गर्नेलगायतका विषयमा सहमति भएको छ ।

गत साता भएकाे समिति बैठकमा घरेलु कामदारको प्रतिबन्ध हटाउने, सुरक्षागार्डमा धेरै कामदार लिने र रोजगारीलाई व्यवस्थित बनाउने विषयलाई समेटेर श्रम सम्झौता गर्न दुवै देश तयार भएका हुन् ।

बैठकमा नेपालले दक्ष कामदार उत्पादन गर्न तालिम केन्द्र खोल्ने, करार सम्झौताअनुसार कामदारको तलब ग्यारेन्टी, बीमा, रोजगारीको ग्यारेन्टी, सामाजिक सुरक्षा, आवतजावत खर्च, कामदारको परिवारको सुरक्षा, सन्तानलाई शिक्षा-दीक्षा र कामदारको सुरक्षा श्रम सम्झौतामै उल्लेख गर्ने माग गरेको थियो ।

नेपालले श्रम सम्झौतामा समेट्न माग गरेको मुख्य प्रस्तावमा कतारले सकारात्मक जवाफ दिएको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले जनाएकाे छ । नेपालबाट लैजाने श्रमिकको दक्षता वृद्धिका लागि कतार सरकारले सातवटै प्रदेशमा तालिम केन्द्र स्थापना गर्ने प्रस्तावमा कतार पक्षले विशेष चासो देखाएको मन्त्रालयका सहसचिव डा.थानेश्वर भूसालले जानकारी दिए ।

कतारले घरेलु महिला कामदारमाथि लगाएको प्रतिबन्ध हटाइदिन बैठकमा आग्रह गरेको छ । यो विषयमा नेपालले महिला कामदारहरूको सुरक्षा, आवतजावत खर्च, र बीमालगायतका विषयमा स्पष्टता खोजेको उनले बताए ।

कतारले सुरक्षागार्डमा कामदारको कोटा बढाउन नेपाललाई प्रस्ताव गरेको छ । कतारी प्रहरी र सुरक्षा गार्डमा देखिएको अवरोध हटाउँदै कामदार पठाउने प्रतिबद्धता नेपालले जनाएकाे छ । कतार भिसा सेन्टरको क्षेत्राधिकारका बारेमा प्रस्ट पार्ने र कतारले भनेअनुसार कामदारसँग शुल्क लिन नपाउने विषयमा कतार पक्ष सहमत भएको श्रम मन्त्रालयले जनाएको छ ।

मन्त्रालयका अनुसार कतारमा काम गरेर फर्केका नेपालीहरूको आर्थिक, सामाजिक पुनः एकीकरणका लागि नेपालले गरेको प्रस्तावअनुसार श्रम सम्झौता गर्न कतार पक्ष सहमत देखिएकाे छ ।

श्रम रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री कृष्णकुमार श्रेष्ठले घरेलु रोजगारीमा लगाएको प्रतिबन्ध हटाउन विभिन्न सरोकारवलाहरूसँग छलफलपछि मात्र निर्णय लिने बताए ।

कामदारको सुरक्षा मात्र होइन । रोजगारीसँग जोडिएको विषय भएका कारण श्रम सम्झौता कामदारमैत्री नै गरिने श्रममन्त्री श्रेष्ठले बताए । ‘श्रमिकको सुरक्षा र हितलाई केन्द्रमा राखेर मात्र श्रम सम्झौता हुन्छ । कतारले घरेलु श्रमिकलाई लैजान जोड गरेपछि यसलाई सही ढंगले श्रम सम्झौतामा समेटिन्छ’, उनले भने, ‘सरकार जहिले कामदारका पक्षमा उभिन्छ । रोजगारी, आर्थिक र सीप आर्जनसँग जोडिएको विषय हो । वैदेशिक रोजगारीले नेपालको अर्थतन्त्रमा ठूलो योगदान गरेको छ ।’

संसद्को उद्योग, वाणिज्य र श्रम तथा उपभोक्ता हित समितिले घरेलु श्रमिक लैजाने देशले सातवटा सर्त पूरा गरे मात्रै अनुमति दिन सरकारलाई निर्देशन दिएको थियो । सोहीअनुसार घरेलु महिला कामदारका विषयमा श्रम सम्झौता गरिने उनको भनाइ छ ।

महिला कामदारको सामाजिक सुरक्षाको प्रत्याभूति गर्ने, कार्यस्थलमा सुरक्षा, स्वास्थ्य र बीमाको व्यवस्था, रोजगारीको ग्यारेन्टी, परिवारसँग सम्पर्क, तलब र सुरक्षाको करार निश्चित र सामाजिक सुरक्षामा सहभागितालगायतका विषयलाई श्रम सम्झौतामा समेटेर मात्र महिला कामदार रोजगारीमा पठाउने संसदको समितिले सरकारलाई भनेकाे थियो ।

कतारले नेपालबाट कामदार लिन थालेको तीन दशक भइसकेको छ । कतारसँग नेपालले सन् २००५ मा सरकारीस्तरमा श्रम सम्झौता गरेको थियो ।

श्रम मन्त्रालयका अनुसार सन् २००५ मा भन्दा धेरै परिमार्जन गरेर श्रम सम्झौताका लागि महत्तवपूर्ण विषय समेटिएको र ती विषयमा कतार पक्ष सकारात्मक देखिएको छ ।

पुनः श्रम सम्झौतामा रोजगारी ग्यारेन्टी, कम्पनी परिवर्तन गर्न पाउने अधिकार, राहदानी कामदारले नै राख्न पाउने, बर्सेनि तलब रोजगारदाता देशको नियमअनुसार बृद्धि हुने, बीमा अनिवार्य, सामाजिक सुरक्षा, बिरामी कामदारको उपचार खर्च, भर्ना शुल्क रोजगारदाता कम्पनीले बेहोर्ने र आजतजावत खर्चको सुविधा कामदारले पाउने विषय छलफलमा समेटिएको श्रम मन्त्रालयले जनाएको छ ।

हाल कतारमा ४ लाखभन्दा धेरै नेपाली काम गर्छन् । नेपालबाट मासिक १० हजारभन्दा धेरै नेपालीहरू रोजगारीका लागि कतार जाने गरेको वैदेशिक रोजगार विभागले जनाएको छ । श्रम सम्झौतामा सहमति भए मासिक २ हजारभन्दा बढी महिला घरेलु कामदारको माग आउने म्यानपावर व्यवसायीको अनुमान छ ।

कतारमा नेपाली कामदार कुक, वेटर, हाउस किपिङ, किचन सहयोगी, फ्रण्ट अफिस सहायक, सुरक्षा गार्ड, डकर्मी, हाउस पेन्टर, प्लम्वर सहायक, वेल्डर सहायक, जुनियर फर्निचर मेकर, उद्योग र घरेलु रोजगारीका लागि श्रम स्वीकृति लिएर जाने गरेको वैदेशिक रोजगार विभागले जनाएको छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, मंसिर २४, २०७८ ०९:१०