कांग्रेसमा गगन–विश्वप्रकाशको पुस्ता विजयी हुँदा कस्तो सन्देश जान्छ ?

A+ A A-

वि.सं २००३ सालमा ‘नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस’को गठन भयो । ‘नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेस’ सँगको एकीकरणपश्चात् २००६ सालबाट विधिवत् रूपमा ‘नेपाली कांग्रेस’को नामकरण भयो । उतिबेला राणा शासनविरुद्ध संघर्षमा उत्रने उद्घोष गर्दैगर्दा कांग्रेस नेतृत्वमा ३० देखि ३५ उमेरका युवाहरू थिए । युवाहरूको कांग्रेसको भेलले राणाशासनको अन्त्य मात्र गराएन, २०१५ सालमा बीपी कोइराला नेतृत्वको सरकारले नेपाल निर्माणका आधारहरू खडा गर्दैगर्दा १८ महिनामै ‘महाराजधिराज’ले बीपी सरकारलाई अपदस्थ गरे ।

यो समयमा अन्य पार्टीका पनि महाधिवेशन चल्दै छन्, तर अरु पार्टीमा मूल नेतृत्वलाई टक्कर दिने पात्र देखापरेका छैनन् । तर, कांग्रेसमा देउवा मात्र नभएर रामचन्द्र पौडेललाई समेत आराम गर्न पठाउन युवा नेताको ठूलो तप्का लागिपरेको छ । यस कारण यो महाधिवेशन रोचक देखिँदैछ ।

अबको कांग्रेस पुरानै नेतृत्वको चरणमा सुम्पने वा नयाँ पात्रको खोजी गरी पार्टीप्रतिको बढ्दो निराशालाई आशामा बदल्ने महाधिवेशन प्रतिनिधिको हातमा हुनेछ । तर, कांग्रेसका प्रतिनिधि पनि गुटमा विभक्त छन् । विगतका महाधिवेशन गुटबीचको प्रतिस्पर्धाको रूपमा अनुवाद हुँदा ‘सुस्त’ नेतृत्वको चयन भएका थिए । ‘परिवर्तनको भोक’ भएका महाधिवेशन प्रतिनिधिको संख्याले कांग्रेसमा नयाँ नेतृत्व आउँदैछ वा पुरानै दोहोरिन्छ भन्ने कुराको छनक मिलिहाल्छ ।

चोक–चौतारोमा देश र पार्टीप्रति चिन्ता गर्ने तर छान्ने बेलामा आफ्नो गुट हेर्ने प्रवृत्तिले पार्टीमा नवीन जागरण ल्याउन तिनै कार्यकर्ताले रोकेका छन् । कांग्रेसीजनले उमेर पुगेकालाई मात्रै नेता मान्ने प्रवृत्तिलाई बदल्नुपर्छ । जीवनको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण समय नै युवाकाल हो । संसार बदल्ने प्रायः आविष्कार युवाकालमा भएका छन् । आइन्सटाइनले २६ वर्षको उमेरमा सापेक्षतावादको सिद्धान्त प्रतिपादन गरे । मार्क्सले ३० वर्षको उमेरमा कम्युनिस्ट पार्टीको घोषणापत्र लेखे । बुद्धले ३६ वर्षको उमेरमा बुद्धत्व प्राप्त गरे ।

नेपालकै राजनीतिमा बीपी कोइराला ३७ वर्षको उमेरमा गृहमन्त्री र ४५ वर्षको उमेरमा प्रधानमन्त्री भइसकेका थिए । विदेशतिर टाउको तन्काएर हेर्ने हो भने हाल न्युजिल्यान्डकी प्रधानमन्त्री जसिन्डा अर्डेरन ४१ वर्षकी छन् । फिनल्याण्डकी प्रधानमन्त्री सन्ना मरिन ३५ वर्षकी छन् । फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुअल म्याक्रोन ४४ वर्षका छन् ।

देशमा नयाँ पुस्ता आएको छ । नयाँ मतदाता आएका छन् । नयाँ पुस्ताका आवश्यकता र चाहना फेरिएका छन् । यसबारे ‘बा’ पुस्तालाई भन्दा युवापुस्ताका नेता बढी जानकार हुने नै भए । युवानेताले देश बनाउन बढी समर्पित पनि यस कारण हुन सक्छन् कि भोलि आफू यही देशमा बाँकी जीवन बिताउनु छ ।

हरेक पार्टीका वर्तमानको नेतृत्व प्रश्नका घेराले घेरिएका छन् । प्रश्नको उत्तर उनीहरूसँग छैन । भ्रष्टाचारको कुरा उठ्यो, प्रश्न उसैमाथि छ । लोकतान्त्रिक आचरणको प्रश्न उठ्यो, प्रश्नचिह्न उसैमाथि छ । अझै पनि यही नेतृत्वलाई बोकेर हिँड्नुजस्तो तुच्छ दासता अरु हुन सक्दैन ।

नेपालका पार्टीका नेताहरूको लोभ र शक्तिप्रतिको तृष्णा यति बढी भइदियो कि आफू नै पार्टी र सरकार दुवैमा सर्वेसर्वा हुनुपर्ने । एउटै व्यक्तिले पार्टीको अध्यक्ष र सरकारको नेतृत्व गर्दैगर्दा आमनागरिकका मुद्दाहरूप्रति उक्त नेतृत्वले पर्याप्त समय कसरी छुट्याउन सक्छ ? जनताको मुद्दामा खटेर काम गर्नुपर्ने समयमा प्रधानमन्त्री र मन्त्री पार्टीको कामको देशदौडाहामा निस्कँदा हामीले देशका लागि सोच्न समय दिन नसक्ने सरकार पाएका छौँ । अतः एक व्यक्ति एक पदको मुद्दा उठाउनेको पक्षमा कार्यकर्ता रहनुपर्छ ।

कांग्रेसभित्र नयाँ नेतृत्वको आगमनले अन्य पार्टीमा पनि नेतृत्व परिवर्तनको दबाब बढ्नेछ । सास रहुञ्जेल राजनीति नछोड्ने नेतृत्वको किकल्पमा अरु पार्टीका युवानेता पनि जुर्मुराउन थाल्नेछन् । आज देशको प्रत्येक क्षेत्रमा देशमा पद्धति बसाल्नुपर्नेछ । पद्धति बसाल्न ऊर्जा र कार्यक्रमसहितको नेतृत्व आवश्यक पर्छ । हरेक पार्टीका वर्तमानको नेतृत्व प्रश्नका घेराले घेरिएका छन् । प्रश्नको उत्तर उनीहरूसँग छैन । भ्रष्टाचारको कुरा उठ्यो, प्रश्न उसैमाथि छ । लोकतान्त्रिक आचरणको प्रश्न उठ्यो, प्रश्नचिह्न उसैमाथि छ । अझै पनि यही नेतृत्वलाई बोकेर हिँड्नुजस्तो तुच्छ दासता अरु हुन सक्दैन ।

नाकाबन्दीलाई नाकाबन्दी भन्न नसक्ने, भ्रष्टाचारका काण्ड उठ्दा टाउको लुकाउने, अलोकतान्त्रिक ढंगले संसद् विघटन हुँदै गर्दा पनि त्यसविरुद्ध मैदानमा उत्रन नाफाघाटा हेर्ने नेतृत्वलाई बोकेर हिँड्न कांग्रेसी कार्यकर्तालाई लाज हुनुपर्ने हो ।

कांग्रेसले इतिहासको गाथा गाएर मात्रै अब काम चल्दैन । आजको तन्नेरीको गोजी इतिहासको गौरव–गाथाले भर्दैन । खाडी मुलुकमा रगत–पसिना चुहाउन बाध्य नेपाली युवाको व्यथामा कांग्रेसको इतिहासले मल्हम लगाउँदैन । कांग्रेसप्रति आशा जगाउन कांग्रेसले वर्तमानमा गौरव गर्ने काम गर्न सक्नुपर्छ । सायद यसै तथ्यलाई महसुस गर्दै पार्टीको पुनर्जागरण र नवनिर्माणका लागि निर्णय लिन क्षेत्रीय प्रतिनिधिलाई अपिल गर्दै गगन थापाले लेखेथे, ‘कांग्रेसले अब इतिहासलाई सिरानी हालेर मात्र बस्दैन, परिवर्तनको वेगलाई ठम्याएर अघि बढ्छ ।’

यसै सन्दर्भलाई विश्वप्रकाश शर्माले ‘गौरवशाली इतिहासको जगमा भविष्यतर्फको यात्रामा लाग्नुपर्ने आवश्यकता’ जोडले उठाउँदै गर्दा कांग्रेसमा परिवर्तनको खाँचोलाई यो पुस्ताले भर्ने प्रयत्न गर्नेछ भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ । कांग्रेस २००७ सालको जस्तो क्रान्तिकारी र २०१५ सालको जस्तो जनमुखी बनिदिए मात्रै पुग्छ । युवापुस्ताले परिवर्तनको प्रखर वक्ताको रूपमा आफूलाई उभ्याएको छ । पार्टीलाई नागरिकको जीवनसँग जोड्नुपर्ने मत जाहेर गर्दै आएको छ । यसलाई महाधिवेशन प्रतिनिधिले सदर गरिदिए भने पार्टी अब जिम्मेवार राजनीतितर्फ फर्किंदैछ भन्ने एउटा आशा पलाउन सक्नेछ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, मंसिर ८, २०७८ १०:३५