श्रीमतीसँग काम बाँड्दा 'जोइटिङ्ग्रे' भन्छन्, श्रीमान् तयार हुनुहुन्छ ?

A+ A A-

अपवादबाहेक सबै मान्छे सबैसित सम्बन्ध सुमधुर रहोस् भन्ने नै चाहन्छन् । तर, देखिने, नदेखिने विविध कारण हुन्छन्, जसले मान्छेकाे यस्ता चाहनालाई पूरा हुन दिँदैनन् । किनकि, मान्छेका नजर र व्यवहार फरक-फरक हुन्छन् । यहाँ सम्मकि, जिन्दगीभर एकअर्काकाे साथ निभाउने कसम खाएर विवाह गरेका कतिपय वर-बधुसमेत कालान्तरमा छुट्टिई गएका छन् ।

हिजाेआज युट्युबतिर हेरियाे भने श्रीमान-श्रीमतीबीच भएकाे घरझगडाकाे भिडियाेहरू नै अक्सर ट्रेण्डिङमा देखिने गरेका छन् । एउटै घरमा बस्ने पति-पत्नीकाे जाेडी एकअर्कालाई कुरा सुनाउन युट्युबकाे सहारा लिइरहेकाे पाइन्छ । यस्ताे भिडियाेमा दुवैले आफूलाई माथि पार्न हरसम्भव प्रयास गर्छन् ।

कुनै बेला एउटै काेठामा, एउटै बिस्तारामा प्रेम साटासाट गर्ने जाेडीले सवालजवाफ गर्न युट्युबकाे सहारा लिएकाे कुरा तपाईंहरूलाई अचम्मकाे लाग्दैन ? मलाई त अत्यन्तै अनाैठाे र विस्मातपूर्ण लाग्छ । यसरी त आपसमा बाँकी रहेकाे अलिअलि सद्भाव वा प्रेम पनि सखाप भएकाे देखेकी छु मैले । यस्तै भनाभनमाझ कतिपयकाे सम्बन्धमा पूर्णविराम लाग्ने गरेकाे छ ।

यस्ताे किन भइरहेकाे छ ?

कतिपय दम्पतिकाे सम्बन्धमा संकट आउनुमा संकीर्ण साेचको जगमा विकास भएको मनोविज्ञानको प्रभाव छ । अर्थात्, कुनै न कुनै रूपमा, कोही न कोही (पति वा पत्नी) मा विद्यमान रुढीवादी चिन्तन र व्यवहार हाबी छ ।

यदाकदा महिलामैत्री कानुनी सुविधाले कतिपय बेकसुर पुरुष पनि प्रताडित नभएका चाहिँ हाेइनन् । पीडाका नाममा मुद्दा हाल्ने र पैसाको हिसाबमा टुंग्याउने मिलिभगतका समाचारहरू हामीले पढ्दै आएका छाैँ । यस्ताेमा झगडा वा आराेपकाे उद्देश्य पहिल्यै तय भइसकेको हुन्छ । तर, यस्ताे जालझेलबाहेक सम्बन्ध टुट्नुमा दुवै जना (पति र पत्नी) उत्तिकै जिम्मेवार हुन्छन् । यद्यपि, हाम्राे समाजले जस्ताे सुकै अवस्थामा पनि महिलालाई दाेषी करार गर्ने गरेकाे छ ।

म आफैँ विवाहिता हुँ । मेरो श्रीमानकाे समय पनि प्रायः विदेश भ्रमणमै बित्छ । हाम्राे सम्बन्धमा पनि विभिन्न उतारचढाव आइरहेकाे हुन्छ ।

उहाँको कार्यव्यस्तताले हामीबीच धेरैजसाे कुराकानीको समय नै मिल्दैन । मसँग पनि तिता अनुभूतिहरू थुप्रै छन् । जब आफूलाई पीडा परेको बेला सुनिदिने मान्छे हुँदैन, मनमा गुम्सिएका भावनाहरू भन्न पाइँदैन, त्यो बेला मनभित्र हुने छटपटीले पोल्न थाल्छ । काममा समेत राम्राेसँग ध्यान जाँदैन ।

यस्तो समयमा मानसिक पीडा कति हुन्छ, त्याे मैले राम्राेसित अनुभव गरेकी छु । त्यसैले मलाई लाग्छ, सम्बन्धमा दरार यही बेलादेखि सुरु हुन्छ । दुई जनाबीच 'मिसअण्डरस्ट्याण्डिङ' हुन्छ । सबैभन्दा ध्यान दिनुपर्ने समय यही हो जस्तो लाग्छ ।

श्रीमतीले धेरै मेसेज गर्दा कतिपय श्रीमानले किचकिचेकाे संज्ञा दिने गरेका छन् । शायद मेरै श्रीमानलाई पनि यस्ताे लागेन हाेला म भन्न सक्दिनँ । किनकि, यहाँ श्रीमतीले मेसेज वा कल गरिरहनुलाई माया वा हेरचाह नसम्झिएर किचकिच सम्झिने पुरूष मनुवाहरू थुप्रै छन् ।

तर, श्रीमानले बुझ्नुपर्ने कुरा के छ भने, तपाईंप्रति उनको माया, मतलव छैन वा उनी अर्काे व्यक्तिसँग सम्बन्धमा छिन् भने मात्र तपाईंले चाहेअनुरूप मेसेज, कल नगर्ने हाे । नत्र आफ्नाे श्रीमानसित कुरा गर्न खाेज्नु वा सम्पर्कमा रहिरहन खाेज्नुलाई किचकिच मान्नु जायज हाेइन ।

हिजाेआज विदेश गएका श्रीमान्–श्रीमतीहरूबीच बिछोडका घटनाहरू प्रशस्तै छन् । यसमा धेरैले महिलालाई नै दोषी ठान्छन् । तर, यस्ताे सोच्नु मूर्खता शिवाय केही हाेइन । अरू कसैको जीवनमा केकस्ता घटनाले प्रभाव पारेका छन्, अर्काे कुनै व्यक्तिले उसकाे आँखाले हेरेर, उसकाे मनले बुझेर कसरी पहिल्याउन सक्छ ? तर, यहाँ घरघरमा अनि चाेकचाेकमा न्यायाधीश बन्नेहरूकाे के कमी हैन ?

एक जना मिल्ने साथीबारे घटना सुनाउन मन लाग्यो । उनको विवाह भएको ६ वर्ष हुन लाग्याे । परिवारले इन्कार गर्दागर्दै उनले प्रेमविवाह गरिन् । सुरुका दिनहरू राम्रैसित बिते । तर, विस्तारै उनीहरूलाई आर्थिक समस्या आई लाग्याे । अनि राम्रै पढेलेखेका उनका श्रीमान् राेजगारीका लागि खाडी मुलुकतिर लागे ।

एक त प्रेम विवाह गरेकाे, त्यसमाथि श्रीमान् खाडी मुलुक गएकाे भन्दै माइतीबाट उनी झन् अपहेलित बनिन् । यतिसम्म हेय त उनले झेलिरहेकी थिइन् । तर, धेरैजसाे काममा व्यस्त रहने उनका श्रीमानले पनि उनीसित कमै कुराकानी गर्न थाले । एकातिर आफैँलाई जन्माइहुर्काइ गरेकाबाट पाएकाे पीडा, अर्कातिर यस्ताे भाेगाइ सुनाएर मन हल्का बनाउन श्रीमानसँग टुट्दाे सम्पर्कले उनलाई बदल्दै लग्याे । पछि उनलाई लाग्न थाल्याे, श्रीमानले आफूलाई बेवास्ता गर्न थाले ।

उनी झनै विक्षिप्त बनिन् । आफूले राेजेकाे मान्छेसित हाँसीखुसी जीवन बिताउने सपना लिएर परिवारकाे सहमतिबेगर पराइघरमा पाइला टेकेकी उनी अहिले कुनै सुधार केन्द्रमा पुनर्जीवनकाे प्रतीक्षामा छिन् ।

साथी भएकाले सुरुका दिनहरूमा उनले मलाई फोन गरेर भेट्न अनुराेध गरी रहन्थिन् । आफ्नै कामकाे व्यस्तताले मैले खासै समय दिन सकिनँ । तर, जब मैले समय दिन थाले, निकै ढिला भइसकेकाे थियाे । अब मेराे समयकाे कुनै अर्थ रहेन ।

उनले आफूलाई समस्याकाे दलदलबाट निकाल्न खुबै प्रयास गरिछन् । तर, यस बेला उनलाई साथ दिने कोही भएनन् । न जन्मदिने बुवाआमाबाट साथ पाइन्, न श्रीमान वा परिवारबाट ।

मसँग भेट हुँदा उनी भन्थिन्, 'म श्रीमानलाई आफ्ना पीडाहरू सुनाउन चाहन्थेँ । तर, उनले कहिल्यै समय दिएनन् । अनि कुरा गर्नै भए पनि मैले साथी खाेज्न थालेँ ।'

त्यसपछि पीडा भुलाउने बहानामा उनी बिस्तारै लागुपदार्थकाे कुलतमा जाकिइन् । र, फसिन् निस्कनै करिब असम्भवजस्तै दलदलमा । हिजाेआज पनि कहिलेकाहीँ म उनलाई भेट्न जान्छु । भेट्दा उनी आफूलाई बाँच्न मन नै नरहेकाे बताउँछिन् ।

हुन पनि सबैका आँखा उनलालाई नै गलत देखिरहेका छन् । मेराे आँखाले उनलाई कहीँ गलत दैख्दैनन् । उनका श्रीमानले भावना बुझ्ने कोसिस गरिदिएकाे भए आज एउटा जीवन बर्बादीतिर जाँदैन थियाे कि !

ती साथी त प्रतिनिधि पात्र मात्र हुन् । समाजमा उनीजस्ता पात्रहरू धेरै छन् । तीमध्ये कतिपय अर्कै जीवनसाथी राेजेर गए । कतिले आत्महत्या गरे, कति जिउँदाे त छन् तर जिउँदाेजसरी बाच्न सकिरहेका छैनन् ।

सम्बन्ध टुटेपछि धेरैजसाे पुरूषहरूले भन्ने गरेका छन्, 'मैले दुःख गरेर कमाएकै थिएँ । खानलाउन दिएकै थिएँ । पैसामा कुनै कमी राखेको थिइनँ । त्यही नपचेर पोइला गई ।'

अनि न्यायाधीश बनेर फैसला सुनाउन आइपुग्छन् छिमेकी अन्टीहरू । परिवारकै सासू, नन्द, आमाजूहरूसमेत हुँदै नभएका कुराहरू निकालेर महिलाकै चरित्रमाथि औँला उठाउँछन् । आफू महिला भए पनि अर्की महिलाकाे बाध्यता बुझ्न उनीहरूले प्रयास नै गर्दैनन् ।

अनि पैसाकाे कुनै कमी गरेकाे थिइनँ भनेर कति सस्ताे जवाफ दिन्छन् श्रीमानहरू । ए श्रीमानहरू, अझै पनि यस्तै भ्रममा हुनुहुन्छ भने आजैबाट मुक्त हुनुहोस् । तपाईंकी श्रीमतीले तपाईंलाई पैसा मात्रै हैन, माया, स्नेह, पीडा साट्ने साथीकाे रूपमा हेरेकी हुन्छिन् ।

यस्तै साेच्नेहरूबाट आजित दिदीबहिनीहरू त हाे, आफ्नै घरकाे कामदार, चालकसँग जिन्दगी सुखी हुने ठानेर श्रीमानबाट बिदा हुने ।

खासमा धेरैजसाे पुरूषहरूले बुझ्दै बुझ्दैनन्, महिलाहरूले कति कठिन परिस्थितिको सामना गर्नु परिरहेकाे हुन्छ । जन्मेर दुई दशकभन्दा बढी समय बिताएकाे घर छाेडेर, उनीहरूकाे घरमा गएर, उनीहरूकाे परम्परा अपनाएर, उनीहरूकै लागि परिवर्तन हुनु पितृसत्ता ध्वस्त हुनु अघिसम्म महिलाहरूले भाेगिरहनुपर्ने बाध्यता हाे ।

आफूले बच्चादेखि नै सिकेको कुरा गर्न थाल्यो भने माइतीको कुरा त्यतै छोडेर आउने, हाम्रोमा अर्कै चलन छ भन्नेखाले तीखा बचनहरू विवाह भएको दिनदेखि सुन्नुपर्छ । कति अबुझ र कठाेर छ हाम्राे समाज । आफ्नो बुवाआमाले माया गरेर हुर्काएकी छोरी, बुहारी भएदेखि नै अपहेलित हुनपर्ने ? कतिपयले त बुहारी भनेको घरमा काम गर्नकै लागि भित्र्याएजस्ताे पाे गर्छन् । सबै काम बुहारीले गर्नुपर्ने, ट्वाइलेट सफा गर्नेदेखि भात भान्छाको काम, अफिस, पढाइ सबै भ्याउनुपर्ने ?

मन त त्यतिबेला रुन्छ, जब घरकाे काम सकेर अफिस केही ढिला पुग्दा हाकिमको गाली खानुपर्छ । घरमा पनि, खाना खाइसकेलगत्तै सबै आफ्नोआफ्नो कोठामा छिर्छन् । अनि बुहारीचाहिँ नोकरको जस्तो सबै काम सकेर मात्र काेठामा छिर्नुपर्छ ।

धेरैजसाे परिवारमा कसैले साेचिदिँदैनन्, यो पनि मान्छे नै हो । काम बाँड्नुपर्छ । केही गरी श्रीमानले काम बाँडेकाे कसैले थाहा पाए भने जाेइटिङ्ग्रेजस्ता शब्द प्रयाेग गरिदिन्छन् ।

मेरो गाउँकी एक दिदीको कथा कस्ताे कारुणिक छ । श्रीमतीलाई छोराले धेरै माया गर्‍याे भनेर आमा आफैँ छुटाउन लागि पर्नु भयो । परिवारका अन्य सदस्यले पनि आमालाई नै साथ दिए । तर, दिदीकाे श्रीमानले साथ छाेड्न मान्नुभएन । बरू आमाबुवाबाट अलग्गिएर दिदिलाई लिएर छुट्टै बस्न थाल्नुभयाे ।

सम्बन्ध जोडिनु र तोडिनुमा दुवै जनाको जिम्मेवारी रहन्छ । तर, समाजले महिलालाई मात्रै दोष लगाइरहेको छ । अनि बचेखुचेको सम्बन्धलाई यही समाजले भाँडिरहेकाे छ । अझ भनौँ, समाजमा व्याप्त पितृसत्ताले अझै महिलामाथि प्रहार गरिरहेको छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, कात्तिक २३, २०७८ १७:३१