समलिङ्गी हुनुलाई किन गलत मानिन्छ ?

स्केचः बीबीसी ।

A+ A A-

कुनै पनि जीवको नसल बढाउन यौन (सेक्स) आवश्यक प्रक्रिया हो । प्रकृतिमा जति जीव छन्, तिनका बीच शारीरिक सम्बन्धका उति नै तरिकाहरू छन् ।

आमरूपमा नर र नारीबीच हुने यौन सम्बन्धबाट नयाँ पिँढीको जन्म हुन्छ । यद्यपि, संसारको सबैभन्दा बुद्धिमान प्राणी अर्थात् मान्छेका बीच शारीरिक सम्बन्ध केवल सन्तान जन्माउनका लागि मात्र हुँदैन ।

मान्छेको खाँचाे, सराेकारका कैयौँ कारण हुन्छन् । मानिसका बीच धेरै तरिकाले सम्बन्ध बन्छ । उसो त, आजका दिनमा होमोसेक्सुआलिटीलाई धेरैजसो समाजले मान्यता दिन थालेका छन् । तर, कुनै समय यस्तो पनि थियो, जति बेला समलैङ्गिकतालाई घृणाको नजरले हेरिन्थ्यो । यसलाई प्राकृतिक मानिँदैन थियो ।

बीबीसीका लागि ब्रान्डन एब्रोसिनोले तयार गरेको याे लेखमा होमोसेक्सुआलिटी वा समलैङ्गिकतालाई छोडेर यसमा जुन सम्बन्ध हुन्छ, त्यसको चर्चा गरिएको छ । के तपाईंलाई थाहा छ, त्यसलाई के भनिन्छ ?

धेरै मानिस यसलाई सामान्य यौन सम्बन्ध भन्छन्, जसमा महिला पुरुषतर्फ वा पुरुष महिलातर्फ आकर्षित हुन्छन् । अङ्ग्रेजीमा यसका लागि शब्द Heterosexual वा HeteroSexuality छ । शब्दकोसमा यो शब्दको अर्थ हुन्छ- विपरीत लिङ्गीप्रति आकर्षित हुने ।

विपरीत लिङ्गको साथीप्रति आकर्षित हुनु प्रकृतिमा सामान्य मानिन्छ । त्यसैले त यसलाई सामान्य यौन सम्बन्धको नाम दिइएको छ । तर, तपाईंले कहिले सोच्नुभएको छ, आखिर तपाईंलाई कहिले यसबारे बताइयो ? तपाईं पुरुष हो भने सम्बन्ध महिलासितै बनाउनुपर्छ, महिला हो भने सम्बन्ध पुरुषसँगै राख्नुपर्छ भनेर तपाईंलाई कहिले बुझाइयो ?

तपाईंले भन्नुहोला- यसबारे कसैले सिकाउन, पढाउन जरुरी छ र ? यो त प्राकृतिक नै हो !

जसरी प्राकृतिक रूपमै तपाईंले महसुस गर्ने आकर्षणलाई तपाईं सामान्य यौन सम्बन्ध भन्नुहुन्छ । उसैगरी ती मान्छेभित्र पनि प्राकृतिक रूपमै यौनको आकर्षण पैदा हुन्छ, जसलाई समलैङ्गिकता भनेर कतिपय मान्छेले घृणाको नजरले हेर्ने गरेका छन् ।

पश्चिमी देशमा आज तपाईंले सेक्सबारे जुन खुलापन देखिरहनु भएको छ, यो कुरा धेरै पुराना हुँदै होइन । यो त पछिल्लो सय वर्षमा देखिएकाे परिवर्तन हाे ।

आजभन्दा एक शताब्दी पहिले समलैङ्गिकतालाई धेरैजसो पश्चिमी देशमा अपराध वा पाप मानिन्थ्यो । यो गैरकानुनी र नैतिकहीन गतिविधिमा पर्थ्याे ।

अङ्ग्रेजीमा हेटरोसेक्सुअल भनिने सामान्य यौन सम्बन्धलाई नै १९औँ शताब्दीसम्म सही मानिन्थ्यो । तर, बीसौँ शताब्दीको सुरुवातमा यौन सम्बन्धजस्तो विषय बहसको एक ठूलै मुद्दा बन्यो ।

यसको ठूलो कारण थियो, पश्चिमी देशमा भइरहेको औद्योगिक क्रान्ति । त्यसपछि शहरहरूको जनसंख्या बढ्न थाल्यो । मानिसको धनसम्पत्तिमा पनि बढोत्तरी भयो । सेक्सलाई अब बच्चा पाउनका लागि मात्र नभएर मोजमजाको चिज सम्झेर ज्यादा महत्त्व दिन थालियो ।

शहरको जनसंख्यासँगै यौन अपराधसमेत बढ्यो । अनि यौनलाई लिएर नयाँ बहस छेडियो । मानिसहरूले यौनबारे नयाँ अनुभव गर्न थालेपछि यसका लागि नयाँ शब्दहरू आउन थाले ।

आजभन्दा एक हजार वर्ष पहिले हेटरोसेक्सुअल वा सामान्य यौन सम्बन्धका बारेमा मानिसहरूको फरक बुझाइ थियो । बीसौँ शताब्दीको सुरुवातमा तमाम शब्दकोसमा यसलाई घृणाको भावना झल्काउने गरी परिभाषित गरिएको थियो । तर, पच्चीस वर्षमा बहस निकै अघि बढ्यो । सन् १९३४ मा हेटरोसेक्सुअलको परिभाषामा थाेरै फेरबदल भयो । अब ‘विपरीत लिङ्गप्रति यौनको चाहना हुनु एक फिट प्राक्टिस हो’ भन्न थालियो । अहिले पनि यही नै हेटरोसेक्सुअलको परिभाषा हो ।

तर, अर्को प्रश्न पनि छ, उसाे भए के मान्छे सधैँ हेटरोसेक्सुअल नै थियाे वा जति तरिकाका शारीरिक सम्बन्ध आज हामीले देखिरहेका छौँ, यस्तो सर्वथा छ ?

यसमा धेरै अध्ययन भए । मानिसको विकास प्रक्रियामा समलैङ्गिकता एक विशेष समयपछि सुरु भएको निचोड अध्ययनहरूबाट निकालियो ।

अमेरिकाको मिसिगन युनिभर्सिटीका प्रोफेसर डेभिड हालपिरिनका अनुसार यौनको कुनै इतिहास थिएन । यो त शरीरभित्र हुने अन्य सामान्य क्रियाहरूजस्तै हो । र, यसको सम्बन्ध नसल बढाउनुसँग मात्र छ ।

शायद यही कारण थियो, १९औँ शताब्दीसम्म त यौन सम्बन्धका लागि पश्चिमी देशहरूमा शब्दसम्म थिएन । सन् १९६८ भन्दा पहिलोसम्म त सामान्य यौन सम्बन्धका लागि समेत कुनै शब्द थिएन । तर, मानिसहरूबीच अलग-अलग तरिकाले यौन सम्बन्ध भइरहेको देखेपछि यसको रोमाञ्चकतालाई हेरेर अलग-अलग नामहरू दिइएको थियो ।

सन् १८६० मा हंगेरीका पत्रकार कार्ल मारिया कर्टबेनीले मानिसहरूलाई यौन व्यवहारका आधारमा चार नाम दिए । पहिलो, हेटरोसेक्सुअल, जसलाई सामान्य यौन सम्बन्ध भन्न सकिन्छ । दोस्रो होमोसेक्सुअल अर्थात् समलैङ्गिक । यसबाहेक हेटरोसेक्सुअल र मोनोसेक्सुअल- दुई यस्ता शब्द छन्, जुन त्यति प्रयोग गरिँदैन । बरू मास्टरवेसन अर्थात हस्तमैथुन र बेस्टिएलिटी अर्थात पशुसम्भोगजस्ता शब्द आज बढी प्रयोग हुन्छन् ।

कार्ल मारिया कर्टबेनी ।

यौन सम्बन्धमा निकै प्रकारका किताब लेखिएका छन् । तर, तिनमा पनि हेटरोसेक्सुअलजस्ता शब्द लेखिएन । सबैभन्दा पहिले यो शब्द सन् १८८० मा एक पत्रकारले आफ्नो उपन्यासमा लेखेका थिए । यसपछि सन् १८८९ मा जर्मनीका मनोचिकित्सक रिचर्ड वान क्राफ्ट इबिङले सेक्ससँग जोडिएका तमाम वार्ताहरूमाथि एक किताब लेखे । उनले त्यसमा हेटरोसेक्सुअल शब्दको प्रयोग गरे । यद्यपि, रिचर्डको चासो अर्कैतिर थियो, आम यौन सम्बन्धमा होइन । त्यसैले उनले हेटरोसेक्सुअललाई धेरै महत्त्व दिएनन् ।

पश्चिमा देशहरूमा १९औँ शताब्दीसम्म यौनलाई नसल बढाउने प्रक्रिया मात्र मानिन्थ्यो । यसलाई आनन्दको रूपमा हेर्नु धर्मको विरुद्ध बुझिन्थ्यो । यहाँसम्म कि, हस्तमैथुनविरुद्ध समेत पश्चिमी समाजमा कडा राय थियो । बाइबलमा समेत समलैङ्गिकता र हस्तमैथुनलाई पाप भनिएको छ ।

तर, रिचर्ड वान क्राफ्ट-इबिङले पहिलोपल्ट यौन सम्बन्ध बच्चा जन्माउनका लागि मात्रै बनाइँदैन भन्ने कुरा उठाए । बरू शारीरिक, मानसिक आनन्दका लागि पनि यौन सम्बन्ध गरिने कुरा उनले सम्झाए । उनको तर्क थियो, सेक्सको अर्थ केवल बच्चा पैदा गर्नु हुन्थ्यो भने समान लिङ्गका मानिस एकअर्काप्रति यौन सम्बन्ध बनाउनका लागि आकर्षित नै हुँदैन थिए ।

यौन सम्बन्धबारे बदलिँदो व्यवहारलाई केही अनुसन्धानकर्ता परिवर्तित जीवनस्तरसँग जोडेर हेर्छन् । जस्तो के, केही खोजकर्ताको मान्यता छ, जसरी समाजमा मध्यम वर्गकाे संख्या बढ्याे, त्यसरी सेक्सप्रति मानिसको व्यवहार बदलिन थाल्यो । जबकि, सेक्स चाहनाको सम्बन्ध कुनै वर्ग, धर्म वा धनी, गरिबसँग हुँदैन । यसको सम्बन्ध केवल मान्छेसँग हुन्छ । कसैमा यस्तो चाहना कम हुन्छ, कसैमा ज्यादा हुन्छ । तर, यसबाट अछुतो कोही छैन ।

कोही समलैङ्गिक वा उभयलिङ्गी छ भने यसमा त्यो मान्छेको कुनै कसुर हुँदैन । बरू उसको चाहना त्यति नै सामान्य हो, जति हेटरोसेक्सुअलमा हुन्छ । (अनुवादः नवराज कुँवर)

प्रकाशित मिति: आइतबार, कात्तिक २१, २०७८ १५:३२