नाटक जिजीविषा: रहर, संघर्ष र भोगाइको कथा

A+ A A-

अँध्यारो मञ्च । पृष्ठभूमिमा बजेको संगीतसँगै दियोको उज्यालो बोकेर केही पात्र मञ्चमा देखिन्छन् । सोही धुनसँगै उनीहरू गीत गुनगुनाउँछन् । केही क्षणमा अन्धकारलाई चिर्दै मञ्चमा देखिएका पात्रहरू आफ्नो-आफ्नो भूमिकामा बाडिन्छन् ।

मञ्चमा छिरेका १५ जना कलाकार माछाको भेषमा छन् । ती पात्रले आज माछा बनेर सपनाको कथा भन्दैछन् । एउटा पोखरीमा बसेका माछाहरू केही समयदेखि पानी नपर्दा दुःखमा छन् । आकाशबाट पानी बर्सिए आफूहरू सुरक्षित हुने आशामा छन् ।

पानी नपर्दा दुःखी भएका ती माछाहरू केही क्षणमा नै परेको अविरल वर्षाबाट पुन: दुःखी हुन पुग्‍छन् । वर्षा यसरी आइदिन्छ कि, उनीहरूको कुर नै बगाइदिन्छ । कुर बगाएपछि एक माछाले भन्छ, 'हामीलाई त पानी नपर्दा पनि दुःख पानी परे पनि दुःख ।'

पोखरीमा रहेकी एक माछी (टिकुली) ले समुन्द्रमा पुग्ने सपना देखेकी हुन्छिन् । समुन्द्रमा पुगे फराकिलो ठाउँ पाइने, आफूले चाहेजस्तो जीवन जिउन पाउने उनको सपना हुन्छ । तर, त्यो सपना पूरा नहुँदै उनको मृत्यु हुन्छ ।

टिकुलीको मृत्युपछि त्यहाँ रहेको एक माछाले समुन्द्रमा जाने निधो सुनाउँछ । पोखरीमा रहेका केही माछाहरू उनलाई पछ्याउन खोज्छन्, कोही माछाहरू त्यहीँ पोखरीमा रहन चाहन्छन् । त्यहीँ समुन्द्रसम्मको यात्रा तय गर्ने माछाहरूको कथा हो, नाटक जिजीविषा ।

समुन्‍द्रसम्म पुग्नका लागि यात्रामा निस्किएका माछाले गर्नुपरेको संघर्ष, भोग्नु परेको दुःख र समुन्द्र पुगेपछिको अनुभवलाई नाटकमा रोचक ढंगले प्रस्तुत गरिएको छ । ती संघर्ष के थिए ? उनीहरूले कस्ता-कस्ता कष्‍ट भोग्‍नुपर्‍यो ? समुन्द्र पुगेपछि उनीहरूले के महसुस गर्छन् ? यी र यस्तै प्रश्नबारे थाहा पाउन तपाईं मण्डला थिएटर पुग्नुपर्छ ।

०००

मण्डला थिएटरको प्रस्तुतिमा नाटक 'जिजीविषा' मञ्चन भइरहेको छ । जसको निर्माण गोविन्द पराजुलीले गरेका हुन् भने निर्देशन राजन खतिवाडाले गरेका छन् । नाटक लेख्ने काम सोमनाथ खनालले गरेका छन् ।

नाटकमा प्रस्तुत भएको कथा नौलो होइन । कुनै सपना देख्‍नु र त्यो सपना पूरा गर्न संघर्ष गरिरहनु पर्ने कथा हुन् । तर, यो नाटकमा भने माछाले गर्ने संघर्षलाई देख्न सकिन्‍छ । त्यो नाटकको रमाइलो पक्ष हो ।

नाटकमा संघर्ष गरे सफल भइने कुरालाई नै केन्द्रमा राखिएको छ । एकजुट भएर लडियो भने जुनसुकै कुरामा पनि विजयी प्राप्त गर्न सकिने कुराको प्रेरणा नाटकले दिन्छ । नाटकमा जीवन र संघर्षका विभिन्न पाटा समेटिएको छ । सपना, संघर्ष, सफलता अनि प्रेम । सम्पूर्ण पक्षमा नाटकले न्याय गरेको छ ।

नाटकमा अभिनय गरेका कलाकारहरू सबै नयाँ हुन् । मण्डला थिएटरमा अध्ययन गरिरहेका विद्यार्थीहरू नै मञ्चमा देखिएका छन् । तर, उनीहरूको अभिनय काँचो लाग्दैन । उनीहरूले आ-आफ्नो भूमिकामा राम्रो अभिनय गरेका छन् ।

नाटकमा कलाकारले माछा बन्न प्रयोग गरेको 'फेसमास्क' र पहिरन पनि सुहाएको देखिन्छ ।

नाटक चलिरहँदा केही गीतहरू बज्‍छन् । ती गीतहरू नाटकका सन्दर्भमा निकै सुहाएका छन् । नाटकमा मात्र होइन, यथार्थमा पनि यी गीतहरू मिल्दा छन् । त्यसैले गीतको जिम्मा पाएका विप्लव प्रतिक पनि बधाईका पात्र हुन् ।

नाटकको मञ्चमा कुनै तडकभडक गरिएको छैन । विमल सुवेदीले मञ्चलाई थोरै श्रृंगारमा नै सुन्दर देखाएका छन् । उक्त मञ्चमा उमेश तामाङले गरेको लाइटिङ पनि प्रशंसनीय छ ।

तर, नाटकका केही दृश्यहरू अनावश्यक लाग्छन् । केही दृष्यहरू बेतुकले तन्काइएको भान हुन्छ । मानिसले माछालाई जाल हानेको, बच्चीले सानो माछासँग पौडी खेलेको, माछाहरू पानीमा पौडिदै समुन्द्र पुगेको, समुन्द्रमा पुगेर पौडिएको जस्ता दृश्य लामो लाग्छन् । जुन दर्शकका लागि पट्यारलाग्दो हुनसक्छ ।

यदि यी दृश्यमा केही काटछाट गर्ने हो भने निर्देशक राजन खतिवडा पनि प्रशंसाका भागिदार हुन्छन् । उनलाई सघाउने विजय बराललाई पनि सम्झिनै पर्छ । समग्रमा भन्ने हो भने नाटक जिजीविषा हेर्न लायक नाटक बनेको छ ।

नाटक : जिजीविषा
निर्देशक : राजन खतिवडा
लेखक : सोमनाथ खनाल
निर्माता : गोविन्द पराजुली
गीत : विप्लव प्रतिक
संगीत : उत्सव बुढाथोकी
नाटक अवधि : ९० मिनेट
नाटक चल्ने समय : कात्तिक ८ र ९ गते
स्थान : मण्डला थिएटर, अनामनगर

प्रकाशित मिति: सोमबार, कात्तिक ८, २०७८ १६:०३