डाेजर अपरेटर मुनाको कथा: २० वर्षदेखि डाेजर चलाउँदै

A+ A A-

उनी ३९ वर्षकी भइन् । सडक डिभिजन कार्यालयमा हेभी ड्राइभरको काम गर्छिन् । बुधबार दिउँसो बिजुली बजार क्षेत्रको रुद्रमती (धोबी खोला)मा उनी धमाधम जेसीबी चलाउँदै थिइन् ।

आँखामा चस्मा, चिउँडोभन्दा तलसम्म ढाक्ने गरी सेतो मास्क, टाटेपाटे कुर्तामा निलो रंगको जिन्स पाइन्ट । उनको नाम मुना घिमिरे श्रेष्ठ । घर गोरखा भीमसेन गाउँपालिका ।

उनी उनले चलाउँदै गरेको जेसीबी हेर्न बालबालिकादेखि बूढापाकासम्मको भीड थियो । त्यही भीडबाट एक ज्येष्ठ नागरिक भन्दै थिए, ‘महिला भएर यत्रो जेसीबी चलाउने आँट ! हिम्तमवाली रहिछन् ।’

जेसीबी अपरेटिङ गरिरहेकी मुनाका महिला दर्शक पनि थिए । त्यही भीडबाट अर्की महिला बोलिन्, ‘कसरी आउँछ हो, यस्तो आँट ?’

तर, मुना भने जेसीबीबाट रुद्रमती नदी सफा गर्दै थिइन् । उनले यस्तो काम गर्न थालेको २० वर्ष पुगिसकेको छ ।

महिलाले अलि हल्का काम मात्रै रोज्ने गर्छन् । तर, मुनाले डोजर चलाउने काम रोजिन् । सामान्य जीवनयापन चलाउन उनले टेम्पो वा अन्य हल्का सवारीसाधन पनि चलाउन सक्थिन् । तर, उनी हक्की स्वाभावकी छिन् । ‘पुरुषले गर्न सक्ने काम म पनि गर्न सक्छु’ भन्ने दृढताले उनलाई जेसीबी अपरेटर बनायो ।

उनको परिवारमा दाजुभाइ छैनन् त्यसैले उनी आफैं पुरुषले गर्ने काम गर्न तम्सिएको बताउँछिन् । उनका एक दिदी र एक बहिनी छन् । आम्दानीको स्रोत केही नभएपछि उनी ९ कक्षामै पढाइ छाडेर जागिरको खोजीमा लागिन् । घर छोड्दा छरछिमेकले उनको खुबै कुरा काटे । उनले यस्ता कुराको खासै वास्ता गरिनन् । सुरुमै उनले हेभी भेहिकलको रिसेप्सनबाट जागिर पाइन् । यसरी जेसीबी अपरेटरका रुपमा काम गर्न थालेको उनी बताउँछिन् ।

‘सुरुसुरुमा डोजर देख्दा अचम्म लाग्थ्यो, चारैतिर घुम्ने कस्तो खालको साधन रहेछ भन्थें,’ उनले भनिन्, ‘मैले यसलाई चलाउने हिम्मत राखें, प्रयास गरें र सिकेरै छाडें । यो पेसाप्रति म सन्तुष्ट छु ।’

२०५६ सालबाट जेसीबी चलाउन थालेकी मुनाले ११ वर्ष विभिन्न प्राइभेट कम्पनीका जेसीबी चलाइन् । त्यसपछि उनी सडक डिभिजनमा करार कर्मचारीका रुपमा भित्रिएकी हुन् । २०७१ सालबाट उनी स्थायी कर्मचारीका रुपमा सडक डिभिजन कार्यायलमा कार्यरत छिन् ।

महिलाले पनि साहसिक र पुरुषजस्तै हेभी काम गर्न सक्छन् भन्ने उदाहरण उनले प्रस्तुत गरेकी छन् । मुना नेपालकै पहिलो साहसिक महिला हेभी अपरेटर हुन् ।

निजी कम्पनीमा कार्यरत डोजर अपरेटरको मासिक तलब ५० हजार रुपैयाँभन्दा बढी हुन्छ । यसमा भत्ता छुट्टै हुन्छ । सरकारी जागिर खानुअघि उनको आम्दानी पनि यस्तै थियो । अहिले भने उनले सुब्बासरहको सरकारी तलब बुझ्छिन् ।

सुरुमा कसैले विश्वास नै गरेन

डोजर चलाउन सिक्दा सुरुमा मान्छेहरु मुनालाई मजाक बनाउँथे । जागिर दिनु त परै जाओस्, उनलाई हाँसेर उडाउँथे । तर, २० वर्षभित्रै उनले देखाइन्, महिला पुरुषभन्दा कम छैनन् ।

‘महिलाले पनि डोजर चलाउँछन् त ?’ भनेर प्रश्न गर्नेहरु पछि मुनालाई जागिरमा बोलाउन अनुनय विनय गर्न थाले ।

दुई महिनादेखि रुद्रमती नदी सफाइ अभियानमा लागेकी मुना यसअघि भने विभिन्न सडकखण्ड निर्माणका लागि जिल्ला–जिल्ला पुग्थिन् ।

श्रीमानको सपोर्ट

छोरा र छोरीकी धनी मुनाको परिवारका सबै सदस्य खुसी छन् । उनका श्रीमान् उनलाई सपोर्ट गर्छन् । ‘हुन त सबै पेसामा श्रीमानको सहयोग र साथ अनिर्वाय नै हुन्छ । त्यसमा पनि मेरो पेसा अझ बेग्लै छ । सधैं घर नजिक र काठमाडौंमा मात्र भइँदैन,’ मुना थप्छिन्, ‘अझ सहकर्मी सबै पुरुष मात्रै हुन्छन्, यस्तो बेला श्रीमानको साथ नभए अगाडि बद्नै सकिँदैन नि !’

प्रकाशित मिति: बिहीबार, जेठ ३०, २०७६ ०५:२५