बेमौसमी वर्षाले २० अर्बभन्दा धेरैकाे धानबाली नष्ट भएकाे प्रारम्भिक अनुमान

बेमौसमी वर्षाले २० अर्बभन्दा धेरैकाे धानबाली नष्ट भएकाे प्रारम्भिक अनुमान

A+ A A-

गत ३१ असोजदेखि परेको अविरल वर्षाका कारण देशका विभिन्न स्थानमा थन्काउन लागिएको धान र अन्य बालीमा अत्यधिक क्षति पुर्‍याएको छ ।

कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका अनुसार तीन दिन परेको वर्षाका कारण देशभर २० अर्ब रुपैयाँभन्दा धेरैको धानबाली नष्ट भएकाे अनुमान छ ।

वर्षासँगै आएको बाढीका कारण प्रदेश १, २, लुम्बिनी र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा सबैभन्दा धेरै धानबाली नष्ट भएको कृषि मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ ।

वर्षा रोकिएका कारण प्रदेश र जिल्लामा भएको क्षति संकलन गर्ने काम भइरहेको कृषि तथा पशुपन्छी व्यवसाय प्रवर्द्धन महाशाखाका सहसचिव तथा प्रवक्ता प्रकाशकुमार सन्जेलले जानकारी दिए । कुन जिल्लामा कति क्षति भयो भन्ने विवरण संकलनकै क्रममा रहेकाे उनले बताए ।

मन्त्रालयका अनुसार झापा, चितवन, मोरङ, सुनसरी, कैलाली, कञ्चनपुर, रुपन्देही, कपिलवस्तुलगायतका १७ जिल्लाका खेतीयोग्य जमिनमा भित्र्याउने तयारीमा रहेका बेला धानबालीमा क्षति पुगेको छ । यी जिल्लामा करिब २ लाख मेट्रिक टन धान बाढीका कारण क्षति भएको हुन सक्ने अनुमान मन्त्रालयको छ । यी जिल्ला धान खेतीको पकेट क्षेत्रभित्र पर्दछन् ।

लुम्बिनी प्रदेशमा मात्र करिब ४३ हजार हेक्टरमा लगाएको धानबालीमा बाढीले क्षति पुर्‍याएको कृषि मन्त्रालयले जनाएको छ । यो प्रदेशमा ५ अर्बभन्दा धेरैकाे धानबालीमा क्षति पुगेको हुनसक्ने मन्त्रालयको अनुमान छ । मन्त्रालयका अनुसार लुम्बिनी प्रदेशका १२ जिल्लामध्ये रुपन्देहीमा सबैभन्दा ठूलो क्षति भएको छ भने अर्घाखाँचीमा क्षति भएको छैन ।

सुदूरपश्चिम प्रदेशको कैलाली र कञ्चनपुर जिल्लामा धान बालीमा अत्यधिक क्षति पुर्‍याएकाे छ । कृषि मन्त्रालयका अनुसार कैलालीमा करिब ५६ प्रतिशत र कञ्चनपुरमा करिब ४३ प्रतिशत धानबालीमा क्षति पुगेकाे छ ।

प्रदेश १ मा झापा, पाँचथर, ताप्लेजुङ, मोरङ, सुनसरी र धनकुटामा धेरै धानबालीमा क्षति पुगेकाे छ । प्रदेश १ मा करिब ७ अर्बभन्दा बढीको धानबाली क्षति भएको अनुमान गरिएको कृषि मन्त्रालय जनाएको छ ।

यस्तै प्रदेश २ को सिराहा, पर्सा, लाहान, सप्तरी, धनुषालगायतका जिल्लामा धानबालीमा क्षति पुगेकाे छ । यो प्रदेशमा ७ अर्ब रुपैयाँभन्दा धेरैको धानबाली नष्ट भएको हुनसक्ने मन्त्रालयको अनुमान छ ।

सातवटै प्रदेशमा बाढीका कारण करिब २० अर्बभन्दा बढीको धानबाली नष्ट भएको मन्त्रालयले जनाएको छ । सातवटै प्रदेशबाट क्षतिको विवरण संकलन भइरहेको र पूर्ण तथ्यांक आएपछि त्यसआधारमा पीडित किसानलाई राहतसँगै क्षतिपूर्ति दिइने कृषि मन्त्रालयका प्रवक्ता सन्जेलले जानकारी दिए ।

उत्पादनमा ह्रास

कृषि मन्त्रालयकाअनुसार, नेपालमा २७ लाख हेक्टर जमिन खेतीयोग्य छ । जसमध्ये १५ लाख ५२ हजार ४६४ हेक्टरमा धान खेती हुँदै आएको छ । पछिल्लो समय धान खेतीयोग्य जमिन पनि वृद्धि भइरहेको मन्त्रालयले जनाएको छ ।

यो वर्ष सरकारले ५८ लाख मेट्रिक टन धान उत्पादन गर्ने लक्ष्य राखेको थियो । तर, बेमौसमी वर्षाका कारण धान उत्पादनमा भारी गिरावट आउन सक्ने कृषि विभागका अर्थविज्ञ महादेवप्रसाद पौडेलले बताए ।

बैमौसमी वर्षाका कारण ५ लाख मेट्रिक टन धान उत्पादनमा ह्रास आउनसक्ने उनको भनाइ छ । गत वर्ष ५६ लाख २१ हजार मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको थियो । यो वर्ष सरकारले साढे ५८ लाख मेट्रिक टन धान उत्पादन गर्न लक्ष्य राखे काे थियाे ।

खेतमा डुबेको धान कसरी सुरक्षित उठाउने ? यस्ता छन् विज्ञका नौ सुझाव

वर्षाले धानबाली क्षति गर्दा राष्ट्रिय अर्थतन्त्रमा प्रभाव, आर्थिक वृद्धिदरमा असर पुग्‍ने विश्लेषण

प्रकाशित मिति: बिहीबार, कात्तिक ४, २०७८ १२:३०