कांग्रेसमा दोश्रो पुस्ताको अन्तिम अग्नि परीक्षा

A+ A A-

नेपालको बलियो राजनैतिक शक्तिका रूपमा रहेको कम्युनिस्ट पार्टी शक्ति र सत्ताको भूमरीमा तिर्मिराउँदै भिन्न-भिन्न पार्टीमा क्षयीकरण भइरहेका बेला देशको समकालीन राजनीतिको चर्चाको एउटा विषय छ- कांग्रेसको आगामी १४औँ महाधिवेशन ।

सात दशक लामो इतिहास बोकेको याे पार्टी कांग्रेसजनको आँखाबाट हेर्ने हो भने अनुभवी र सबैभन्दा गौरवशाली मान्न सकिन्छ । तर, गैरकांग्रेसजनको आँखाबाट बूढो वा बूढाहरूको पार्टी । गैरकांग्रेसले कांग्रेसलाई बूढो पार्टी देख्नुको आधार कांग्रेसको पाको उमेर मात्र पक्कै होइन । उमेरकै हिसाबमा बीपी, गणेशमानले स्थापना गरेको नेपाली कांग्रेस र पुष्पलालले स्थापना गरेको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी दुवै सात दशकको उत्तरार्धतिर छन् ।

प्रश्न उठ्छ, गैरकांग्रेसले कांग्रेसलाई बूढो पार्टी देख्नुको खास आधार के हो ? यसको सरल उत्तर छ- कांग्रेसमा वृद्ध नेताहरूको हालिमुहाली । कांग्रेसका अधिकांश नेताहरूको चाउरिसकेको अनुहार र काँसझैँ छपक्क सेतै फुलेको कपाल देख्दा कांग्रेसलाई बूढाहरूको पार्टी भन्दा अत्युक्ति नहुने अवस्था छ । हुन त प्रत्येक अवस्थामा उमेरले मात्र युवा अवस्थाको सिमाङ्कन नगर्ला, 'एज'ले होइन, 'एजेण्डा'ले 'ड्राइभ' गर्ने कुरा पनि आउन सक्ला, तर वर्तमान नेपाली राजनीतिमा त्यस्तो अद्भुत क्षमताको नेता काेही देखिएको छैन ।

राजनीतिमा मात्र ३० वर्षलाई उल्टाउँदै जाने हो भने छुटाउन नहुने घटना औँलामा गन्न सकिने छन् । प्रजातन्त्र पुनः प्राप्तिको आन्दोलन र प्राप्ति (२०४७), जनआन्दोलन भाग -२ (२०६३), संविधानसभाको पहिलो निर्वाचन (२०६४), गणतन्त्र नेपालको घोषणा (२०६५), संविधानसभाको दोश्रो चुनाव (२०७०), संविधानसभाबाट संविधान घोषणा (२०७२), स्थानीय, प्रादेशिक तथा संघीय तहको चुनाव (२०७४), संसद् विघटन (२०७७) नेपालको राजनैतिक दृश्यमा यी अकाट्य सत्य घटना हुन् । संसद् विघटन (२०७७) बाहेकका अरू सबै घटनाक्रमहरूमा कांग्रेस नेतृत्वदायी भूमिकामा छ तर गएका ३० वर्ष वरिपरिका घटनाक्रमहरूमा कांग्रेसभित्र युवाहरूको भूमिका सडक संघर्षमाबाहेक निर्णायक तहमा उपस्थिति शुन्यप्राय: नै छ ।

यही कारण कांग्रेसलाई बूढो पार्टी वा बूढाहरूको पार्टी भनिएकाे मान्न सकिन्छ । तर, के कांग्रेस प्रौढहरूको मात्र पार्टी हो त ? कांग्रेसको पहिलो पुस्तामा सभापति शेरबहादुर देउवा, वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल, कोषाध्यक्ष सितादेवी यादव, नेता कुलबहादुर गुरुङलगायत चिनिन्छन् । यीमध्ये देउवाले पुनरावृत्तिको संकेत देखाएका छन् भने पौडेल आफू अझ एकपटक सभापति लड्ने अडानमा देखिन्छन् ।

२०४७ पछि निरन्तर सत्ता र शक्तिको सान्निध्यमा रहेको पहिलो पुस्ताले आगामी महाधिवेशनबाट विश्राम लिनुपर्छ भन्ने विषयलाई तेस्रो पुस्ताले जोडदार रूपमा उठाइदिँदा दोश्रो पुस्तालाई अन्तिम एकपटक नेतृत्वदायी भूमिकामा बस्ने ग्राउण्ड निर्माण भएको छ । अझ भनौँ, चमकमा आइसकेको तेस्रो पुस्ताको चपेटामा परिरहेको र परीक्षण हुन बाँकी कांग्रेसका मझौला उमेरका दोश्रो पुस्ताका नेताहरूले यो महाधिवेशनको अवसरलाई कसरी प्रयोग गर्दैछन र गर्नुपर्छ ? यो लेख यही पेरिफेरिमा केन्द्रित छ ।

राणाहरूको भारदारीसभामा बर्माको बम पड्काउने आँट स्थापकालको नेपाली कांग्रेसमा थियो । त्यतिखेरै थियो, जहानिया राणा शासनको अँध्यारो व्यवस्थाबाट आजित भएका कैयौँ नागरिकलाई उज्यालो व्यवस्थाको चाह । यी दुवै कुराको फ्युजनबाट नेपाली राजनीतिमा स्थापित नेपाली कांग्रेसले उल्झन बल्झनका सात दशक पार गरिसकेको छ । यो स्थितिसम्म आइपुग्दा उसले सयौँ प्रतिक्रिया, सयौँ टिप्पणीहरू पनि सँगसँगै जन्माएको छ ।

२०७४ सालमा तीनै तहको निर्वाचनमा अकल्पनीय र ऐतिहासिक हार व्योहोरेपछि कांग्रेसमाथि आएको मुख्य टिप्पणी हो, 'किल्किलेमा पञ्चायतले संगीन राख्दासमेत नहल्लिएको कांग्रेसको धरातल दुई कम्युनिस्ट पार्टीको एकताले हल्लाइदियो ।'

हुन पनि कांग्रेसको इतिहासको पर्चा पढ्दा-पढ्दा मोनोटोनस बनिसकेका जनतामा कम्युनिस्टको एकताले एकाएक आसा जगाइदियो र दुई तिहाइनजिकको शक्ति पनि प्राप्त गर्‍याे । तर, मुलुकलाई समृद्धिको हाइवेमा दौडाउनुपर्ने समयमा कम्युनिस्ट सरकारले मुलुकलाई काण्ड, भ्रष्टाचार र अराजकताको भड्खालोमा हालिदिए । यसकारण संविधानवाद र विधिको शासनका पक्षधरहरूले अड्कलबाजीसहित नजिकबाट नियालिरहेको एउटा सन्दर्भ छ, कांग्रेसको १४औँ महाधिवेशन र उसले जन्माउने नयाँ नेतृत्व ।

कांग्रेसमा फेरि शेरबहादुर देउवा वा रामचन्द्र पौडेलको पहिलो पुस्ता नेतृत्व दोहोरिएलान् वा अर्को पुस्ता नेतृत्वमा आउला ? आगामी महाधिवेशनको सबैभन्दा चासोको विषय यही हो । याे चासोलाई हाम्रो निजी विचारसहित अगाडि बढाऔँ । त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा पोलिटिकल साइन्समा अध्ययन गरिरहेका एकजना मित्रले केही दिनअगाडि हामीलाई रमाइलो प्रसंगमा प्रश्न गरे, 'कांग्रेसको आगामी महाधिवेशनमार्फत सभापतिमा फेरि शेरबहादुर देउवा दोहोरिएर आउन् भन्ने चाहना राख्ने सबैभन्दा ठूलो पङ्ति कहाँ छ ?'

एकछिनमा उत्तर पनि उनी आफैँले दिए, 'अस्वस्थ प्रतिस्पर्धा चाहने कम्युनिस्ट नेता वा कार्यकर्तामा ।' हुन पनि हो, नेतृत्वमा फेरि शेरबहादुर देउवा नै दोहोरिए वा रामचन्द्र पौडेल आए भने त्यहाँ आम भरोसा जोडिएको हुँदैन । कांग्रेसबाट जनताको आशालाई विकेन्द्रित गर्न कम्युनिस्टलाई धेरै सजिलो हुनेछ ।

यतिबेला तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले विघटन गर्नुभएको प्रतिनिधिसभा पुनःस्थापना भएपछि कांग्रेस सभापति देउवा मुलुकको प्रधानमन्त्री बन्नुभएको छ । प्रधानमन्त्री देउवाको जीवनको उत्तरार्धमा पाँचौँ पटक प्रधानमन्त्री बन्ने ज्योतिषीय भविष्यवाणी आफैँमा असाधारण अवसर बनेर आएको छ । राजा ज्ञानेन्द्रको निरङ्कुशताविरुद्ध लड्दा तत्कालीन कांग्रेस सभापति गिरिजाप्रसाद कोइरालालाई पनि यस्तै सुनौलो अवसर आएको थियो । विघटित प्रतिनिधिसभा पुनःस्थापित भएसँगै माओवादीलाई शान्ती वार्तामा ल्याएर कोइरालाले आफ्नो अवसरलाई सदुपयोग गर्नुभएको थियो ।

उसैगरी पार्टीको महाधिवेशन सँगसँगै आगामी निर्वाचनलाई मध्यनजर गर्दै सभापति देउवाले योबीचमा १६-१७ महिना सरकारको अवधिलाई आफ्नो जीवनकै स्वर्णिम कालको रूपमा स्थापित गराउने प्रयत्न गर्नुपर्छ र सुदृढ कांग्रेस हस्तान्तरणको नायकत्व ग्रहण गर्दै स्वेच्छिक अवकाशका निम्ति तयार रहनुपर्छ । यो यथार्थपरक समय सन्दर्भले नै उहाँलाई सम्मानजनक बहिर्गमनको ढोका खोल्ने छ अन्यथा बारम्बार 'टेस्टेड' अनुहारलाई कांग्रेसले बोकेर हिँड्दा न त त्यहाँ आम भरोसा नै जोडिन सक्छ, न त अब थपिने लाखाैँ नयाँ मतदाताले कांग्रेसलाई खोज्ने अवस्था नै बन्नसक्छ । यतिबेला कांग्रेसको स्टकमा लिडरसिप रित्तिएझैँ भएको छ, सत्ताको हटसिटमा बसेकाहरूबाट कांग्रेसमाथि आइपरेका आरोपहरू चिरिन सम्भव छैन । त्यसैले आज नेपालमा राम्रो/नराम्रो जे छ, त्यसको जस/अपजस लिँदै तीन दशकदेखि निरन्तर पार्टी र राज्य सञ्चालनमा प्रभावकारी भएको पुस्ताले आगामी महाधिवेशनबाट विश्राम लिनुपर्छ भनिएको हो ।

आगामी महाधिवेशनले लिएको अर्को सवाल हो, कांग्रेसको दोस्रो पुस्ताको निर्णय क्षमता । नेतृत्वको आँट र हुङ्कारसहित कांग्रेसको दोस्रो पुस्ता महाधिवेशनको भेलमा होमिन्छ अथवा शेरबहादुर वा रामचन्द्रकै बुई चढेर राम-राम जप्छ ? महाधिवेशनले ब्यग्रताका साथ पर्खिरहेको छ ।

कांग्रेसको दोस्रो पुस्ता भन्नासाथ चर्चामा आउने वा सम्झिने नेताहरू हुन्, शशांक कोइराला, बिमलेन्द्र निधि, कृष्ण सिटौला, प्रकाशमान सिंह, अर्जुनरसिंह केसी, प्रदीप गिरी, शेखर कोइराला, डा. रामशरण महत । यो दोस्रो पुस्ता राणासँग लडेको पुस्ता होइन तर कालरात्रिजस्तो पञ्चायती व्यवस्थामा जुनकिरी बनेर राजनीतिक चेतना फैलाएको पुस्ता भने अवश्य हो । जर्जर पञ्चायती व्यवस्थाबाट देशलाई प्रजातन्त्रको बाटोमा पुनः डोर्‍याउन २०४७ मा गरिएको आन्दोलनमा यही पुस्ताको रगत बगेको छ । यो देशको शासन व्यवस्था वंशजको निरन्तरतासँगै अगाडि बढ्न सक्दैन, जनताले आफ्नो शासक र आफ्नो शासन व्यवस्था आफैँ चुन्न पाउनुपर्छ भन्ने आशयसहिस गरिएको २०६२/६३ को आन्दोलनमा यही पुस्ता खटिएको थियो । तर सँगसँगै अर्को दुखद् पक्ष प्रजातन्त्र पुनःप्राप्तिका तीन दशक बितिसक्दा समेत यो पुस्ताको पेटमा नेतृत्वको आगो बल्न सकेन ।

शेरबहादुर देउवा मात्र कांग्रेसमा यस्तो दुर्लभ पात्र भए, जो बिपीबाटै प्रभावित बनेर राजनीतिमा होमिए र ५० वर्षकै उमेरमा बिपी परिवारको वरिपरि घुमेको कांग्रेस राजनीतिलाई हुङ्कार दिए । अहिले ६० कटिसकेका दोश्रो पुस्ताले शेरबहादुर देउवाको त्यो आँटबाट शिक्षा लिन्छन् वा फेरि शेरबहादुरकै बुई चढ्छन त्यो समयले देखाउने छ ।

दोश्रो पुस्ताको चर्चामा रहने नेताद्वय शशांक कोइराला र प्रकाशमान सिंह कलिलो उमेरबाटै राजनैतिक चेतनामा हुर्किए । अनुहारमा बिपीको आभा धपक्कै बलेको देखिने शशांक कोइरालाले बाबुको विर्ता देखाएर युवराजधिराज बन्न खोज्लान् वा आफ्नो डीएनएमा पनि बाबुकै जस्तो दूरदर्शिता र मेलमिलाप छ भनी प्रमाणित गर्ने अन्तिम अवसरलाई सदुपयोग गर्लान् ? त्यो महाधिवेसनले देखाउने छ । तर, विगतमा पाएका सुनाैला माैकाहरूलाई सदुपयोग गरेको भए उनी न त अहिलेको अप्ठेराे परिस्थितिबाट गुज्रिनुपर्थ्यो न त केही ठेकेदारहरूलाई जम्मा गरेर चुस्की लगाउने आरोप खेप्नुपर्थ्यो । बिरासतकै राजनीतिमा शशांकका अर्का सारथि हुन् प्रकाशमान सिंह । पिता गणेशमान सिंहबाट अनुहार दुरुस्तै लिएका प्रकाशमानले बाबुको जस्तै साहस देखाउँछन् वा देखाउदैनन् ? उनको क्षमता केवल काठमाडौंको खाल्डोभन्दा बाहिर पनि फैलिएको छ वा छैन ? बुझाउन प्रकाशमान सिंहलाई पनि यो महाधिवेशन अग्निपरीक्षा हाे ।

तेह्रौँ महधिवेशनमा युवापङ्क्तिका चर्चित नेता गगन थापालाई साथमा लिएर तरङ्ग ल्याएका कृष्ण सिटौलाले पहिलो पुस्ताबाट नेतृत्व हुत्याउने अर्को सामूहिक प्रयास गर्लान् वा लुसो अनुहारका साथ पहिलो पुस्ताको आँगनमा सीमित पदाधिकारीको लबिङका लागि पुग्लान् ? बी ग्रेडको कोइराला भन्दै कार्यक्रमहरूमा तरङ्ग ल्याइरहेका शेखर कोइरालाले भाइ शशांक र सुजता कोइरालासहितका थुप्रै नेताहरूसँग कनेक्ट भएर एकसाथ महाधिवेशनको सामना गर्लान् वा रामचन्द्रको घरमा एक्लै पुग्लान् ? गहुँ र धान छुट्याउन नसक्ने अर्थशास्त्रीको कित्ता पाएका डा. रामशरण महत नवउदारवादकाे ह्याङओभरमै बाँच्लान् वा उनलाई यो महाधिवेशनले ऊर्जा प्रदान गर्ला ? पञ्चायतको कठोर कालरात्रिमा नेविसंघ सभापति बनेर पार्टीका गतिविधि चलायमान बनाएका र १३औँ महाधिवेशनमा देउवालाई पूर्ण सहयोग गरेका बिमलेन्द्र निधिले शेरबहादुरकै विगतबाट शिक्षा लिएर आगामी महाधिवेशनमा इन्द्रजस्तै शक्तिशालि बन्नतर्फ ध्यान केन्द्रित गर्लान् वा लुसुक्क शेरबहादुरकै काखीमा च्यापिएलान् ? यी सबै-सबै प्रश्नहरूलाई महाधिवेशनले बढो ब्यग्रताका साथ कुरिरहेको छ ।

यसरी माथिका यी दोश्रो पुस्ताका प्रतिनिधि नेताहरूलाई १४औँ महाधिवेशनको अवसर अन्तिम हो । नेतृत्वमा दोस्रो पङ्तिका यी नेताहरू नआउनु भनेको फेरि शेरबहादुर देउवा वा रामचन्द्र पौडेलकै हातमा पार्टीलाई थप चार वर्ष सुम्पिनु हो । त्यसो भएमा, यो पक्का छ, कांग्रेसमा आस्था राखेर कांग्रेसबाटै परिवर्तन हुन्छ भनेर भोट खसाल्दै आएका दूरदराजका कार्यकर्ता वा शुभचिन्तकमा निराशा व्याप्त हुनेछ । कांग्रेस कार्यकर्ता पार्टीका ऊर्जा हुन्, निराशा र चिन्ता प्रकट गर्ने पार्टी कार्यकर्ताहरूले पार्टीको भिजनमाथि न्याय गर्न सक्दैनन् भन्ने हाम्रो राय हो । माथि भनिएजस्तै इतिहासको पर्चा पढ्दा-पढ्दा वाक्कदिक्क बनेका र कांग्रेसको पहिलो पुस्ताबाट परिवर्तनको कुनै गुन्जायस नभेटेका आम जनताले निर्वाचनमार्फत कम्युनिस्टलाई रोज्न पुगे । यसर्थ कांग्रेसले महाधिवेशमार्फत नेतृत्वमा पुरानै पुस्ता दोहोर्‍याउने हो भने फेरि कांग्रेसलाई नै हेरौं भन्ने कुरा जनताले दोहोर्‍याएर पत्याउने छैनन् ।

नयाँ नेपाल निर्माणको सेन्टिमेन्ट प्रवाह भइरहेको २०६४ को चुनावबाट जनताले राजनीतिको भरपर्दो विकल्प खोजिरहेको पुष्टि भएकाे थियो । पाएको ऐतिहासिक सुनाैलाे माैकालाई माओवादीले प्रयोग गर्न सकेन, बरू आन्तरिक कलह, स्वार्थ र फुटमा माओवादीले समय खेर फाल्यो । त्यसपछि माओवादीले दोस्रो अवसर पाएन । कांग्रेस नेताहरूलाई चेतना होस्, उत्कृष्ट बनेर कांग्रेसले २०७० को चुनाव जितेको होइन, उपयुक्त विकल्प नभेटेर हो । ०७४ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा कांग्रेसले ३३ प्रतिशत मत पाँउदा, ४९ प्रतिशत मतदाताले कम्युनिस्टलाई भोट दिए । ०१५ सालमा कांग्रेसले ३७.२२ प्रतिशत मत प्राप्त गर्दा कम्युनिस्ट ७.२ प्रतिशतमा सीमित थिए । ०५१ मा आउँदा यो प्रतिशत बराबरीमा पुग्यो, ३३ प्रतिशत । ०४८ पछिको समयमा नेपालमा कम्युनिस्टहरूको मत बढ्दै गयो, अंकगणितले भन्छ, '०५६ मै कांग्रेस पराजित हुन्थ्यो कम्युनिस्ट एक भएर लडेको भए ।' किन ०४८ यता नेपालमा कम्युनिस्टहरूको मत बढिरहेको छ ? मध्यमवर्गीय तथा शहरी भेगका जनताहरूमा कांग्रेसप्रतिको विकर्षण किन बढ्दाे छ ? लोकतन्त्रमा विश्वास गर्ने यति ठूलो हिस्सा कांग्रेसलाई मत दिन किन हिच्किचाइरहेको छ ? यो प्रश्नको उत्तर महाधिवेशनबाट खोज्नुपर्नेछ ।

यो शाश्वत सत्य हो । कांग्रेसलाई जनताले फेरि पनि विश्वास गर्न कांग्रेसमा आमूल परिवर्तनको आवश्यकता छ, जुन पुरानो पुस्ताबाट सम्भव छैन । एउटा सुदृढ र भरोसायोग्य पार्टी बनाउन कांग्रेसभित्रै ठूलो परिवर्तनको खाँचो छ । एउटा आम नागरिकले कांग्रेसभन्दा के सम्झन्छ ? पार्टीको नेतृत्व, उसको छवि र राजनैतिक इमानदारी । एस्तो बेला अग्रज पुस्ताको समर्पण, त्याग, तपस्या र बलिदान गौण बनिदिन्छ । त्यसैले कांग्रेस बदल्छु भन्नेहरूले अब नेता बदल्छु भन्ने संकल्प गर्नुपर्छ । नेतृत्व परिवर्तन नगरी कांग्रेस बदल्छु भन्ने कुरा काेहीबाट हुन्छ भने त्यो कल्पनातीत बन्नसक्छ । कांग्रेसमा यतिबेला व्यक्तिलाई मठाधीश बनाउने र उसैको परिक्रमाका आधारमा नेतृत्वका बाँकी भागहरू हत्याउने स्पष्ट भित्री खेलहरू देखिन्छन् । एसले इमानको राजनीतिलाई विचलित बनाएको छ । यही बेला हो विचारहरू स्खलित हुने र पार्टी कर्पोरेट संरचनातिर जाने ।

पार्टीमा व्यक्तिको व्यवस्थापन महत्त्वपूर्ण कुरा होइन । को व्यक्ति नेतृत्वमा आउँछ, त्यसले पार्टीलाई कसरी अगाडि लैजान्छ, आजका चुनौतीहरूलाई कसरी सामना गर्छ, दृष्टिकोणहरू कसरी निर्माण गर्छ, प्राथमिकताहरू कसरी निर्धारण गर्छ भन्ने कुराचाहिँ महत्त्वपूर्ण हुन्छ । त्यसैले युगअनुसारको नयाँ संकल्पसहितको भिजनरी कांग्रेस निर्माणका लागि यो महाधिवेशन नयाँ नेतृत्व चयनको अवसर त हो नै, सँगसँगै नया विचार र नवीन संगठन निर्माणको अवसर पनि हो । तसर्थ नेतृत्वदेखि महाधिवेशनमा आउने प्रतिनिधि सबैले गुटगत लेनदेनभन्दा माथि उठेर विवेक र जिम्मेवारीसहित सही निर्णय दिनुपर्ने विषयलाई हृदयबाटै मनन गर्नुपर्दछ ।

निष्कर्षमा,

कांग्रेस किन माथि उठ्ने भन्ने सवालमा त्रिभुवन विश्वविद्यालयका हामी दुई विद्यार्थीको साझा मत छ । कतिपय दलहरू विघटन हुँदासमेत राजनीतिमा केही फरक परेको छैन । तामझामका साथ एकता गरिएको नेकपा एमाले र माओवादी फुटका कारण नेकपा तहसनहस बन्यो । नेकपा एमाले भर्खरै विभाजनमा गयो । जसपा विग्रहमा न शोक छ न सुर्ता ! कसैलाई केही भएको छैन । त्यसो भए कांग्रेस राजनैतिक अस्तित्वमा नरहँदा के फरक पर्छ त ? हामी घन्टौँ पैरवी गर्न सक्छौँ । नेपालको लोकतान्त्रिक आन्दोलनको अग्रदस्ता कांग्रेसले तीन पटकभन्दा बढी आफ्नै नेतृत्वमा जनआन्दोलनलाई सफल बनायो । राजनैतिक उपलब्धिहरूले पटकपटक ठूला-ठूला स्पीड ब्रेकर्सको सामना गरे पनि लोकतन्त्रका निमित्त कांग्रेस एक्लै जनआन्दोलनको मोर्चामा होमियो । नेपालको लोकतन्त्रलाई बचाउनेदेखि जनाधिकारका मुद्दालाई सम्बाेधन गर्न सशक्त कांग्रेस चाहिन्छ । त्यसैले सामूहिक रूपमा 'लोकतन्त्र जोगाऔँ, कांग्रेस बचाऔँ' भन्ने अपिल गर्नुपरेको हो ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, कात्तिक ५, २०७८ १५:४३