'हामी सुतेका बेला धोबीखोला छाप्रोमै पस्छ अनि बिहानै बाल्टी र बटुकाले उघाउँदै फाल्छौँ'

'हामी सुतेका बेला धोबीखोला छाप्रोमै पस्छ अनि बिहानै बाल्टी र बटुकाले उघाउँदै फाल्छौँ'

A+ A A-

घनकाे 'ड्याङड्याङ' आवाज बाटाेसम्मै सुनिन्छ । काठमाडाैं कपन, साततलेका रम्बे कामीकाे सानाे आरनबाट निस्कने आवाज हाे याे । ७६ वर्षे रम्बे १७ वर्षको उमेरदेखि निरन्तर घन हानिरहेका छन् । घर चलाउने अरू उपाय नभेटेर पुर्ख्यौली पेसा अँगालेकाे उनी बताउँछन् ।

चौबाटोको मुखैमा उनकाे सानो झुप्रो छ । सिधा उभियो भने छानोमा ठोक्किने ।

वर्षात्‌मा छानो नचुओस् भनेर उनले थोत्रा त्रिपाल राखेका छन् । हावाहुरीबाट छानो बचाउन त्याे त्रिपाललाई चारैतिर इँटाले थिचिएको छ । सडकमा ठूला गाडी गुड्दा घर थर्किन्छ । समाधानस्वरुप बाटोसँगै बोरामा माटोको चाङ छ । चाङमाथि थोत्रा काठका फर्निचर र दाउरा छन् । माटोको चाङ र झुप्रोको पश्चिम कुनामा निरन्तर घन चलिरहेको छ । उसैगरी ड्याङड्याङ ।

रम्बे भन्छन्, ‘भोजपुरमा बुबाले जुवा र तासमा सबै हारेपछि पेट पाल्न परिवारसँगै काठमाडौं आएको हुँ ।’ रम्बे कुरैकुरामा थप्छन्, ‘२६ वर्ष भयो, यो डिलमा बसेको । अहिलेसम्म केही टुप्पो-पुछार लागेन । दुई छोरी र छोराको बिहे गर्दिएँ, त्यसमै सन्तुष्ट छु ।’

झुप्रोको दक्षिणपट्टि लग्दै रम्बेले भने, ‘यो वडाको सहयोग, २० हजारले सुरु गरेको पसल हो ।’ पसलमा रम्बेकी श्रीमती महेश्वरी थिइन् । पसल त घरको झुप्रोभन्दा अझै सानो छ । महेश्वरी भन्छिन्, ‘हामी बुढाबुढीलाई पोसिलो खानेकुरा खान दिएको पैसाले पसल खोल्यौँ । उनको वाक्य नसकिँदै रम्बेले थपे, ‘घन चलाउन म एक्लै छु । फाट्टफुट्ट काम आउँछ । दिनको २ सयजति मात्र कमाइ हुन्छ । घन पसल र यो पसलको कमाइले यसो छाक टार्न अलिक सजिलो भा'को छ ।’

पसल सानो र चिटिक्कको छ । सानो पसलमा सानो तथ्याङ्कको सामान पनि छ । महेश्वरी भन्छिन्, ‘मैले त पाँच पोका नुनतेलदेखि साबुन, चाउचाउ, बिस्कुट, चकलेट, धुम्रपान, गुट्खा सबै राखेको छु । हिँड्ने बटुवा आएर यसो किनेर खान्छन् । २० हजारमध्ये १४ हजारको सामानमा लगानी गरेँ मैले ।’

भक्कानिएका रम्बेले आफूलाई सम्हाल्दै भने, ‘लकडाउनमा भोकै बस्नुपर्‍यो । पहिलो लकडाउन त डरैडरमा बिताएँ । थोरै जोहो गरेको थिएँ । थोरै कामबाट पनि उठ्यो ।'

उनको कुरामा महेश्वरीले थपिन्, ‘कहिलेकाहीँ टमाटर, तरकारी पनि बेचियो । छोराको उपचारमा पनि नसोचेको खर्च भयो ।’ यसो भनिरहँदा उनका आँखा आँसुले टिलपिल थिए ।

उनका छोरालाई अहिले अल्सर, सुगर र ब्लड प्रेसरले गाँजेको छ । जसले गर्दा कुनै काम गर्न नसक्ने अवस्थामा छन् ।

महेश्वरीकी नौ वर्षीया नातिनी सुरक्षा कक्षा १ मा पढ्छिन्, त्यहीँ नजिकको विद्यालयमा । उनी विद्यालय जान नपाएकाले चिन्तित छिन् । पढाइमा रुचि रहे पनि मोबाइल नहुँदा भर्चुअल कक्षामा सहभागी हुन पाएकी छैनन् । कक्षा लिन नपाएपछि उनी अहिले बस्तीकै उनका केही साथीहरूसँग लुकामारी र खपडा फुटाउने खेलमा दिन बिताउने गरेकी छिन् ।

केही महिनाअघि मात्र उनको मिल्ने साथी रमन तामाङ कोरिडोर निर्माणका बेला सुकुमबासी योजनामा बूढानीलकण्ठस्थित भंगालमा सरेकाे सुरक्षाले सुनाइन् । सुरक्षासँगको गफमा हजुरआमा महेश्वरीले थपिन्, ‘हामीसँगै बस्ने १३ घरलाई नयाँ घरमा सारे । हामीलाई त आजै/भोलि नै खाली गर् मात्र भन्छन् । कुन दिन उठिबास बनाऊलान् ?’

महेश्वरी आफूलाई सरकारले राम्रो व्यवस्था मिलाइदिए हुन्थ्यो भन्ने अपेक्षा राख्छिन् । भन्छिन्, ‘१३ वर्षदेखि आफूहरूलाई सार्छन् भनेकाे सुन्छु । बरु एउटा पानी नचुहिने टहरो दिए नि खुसीसाथ सर्थ्यौं ।’

२०७७ साउनमा झरीले धोबीखोला उर्लिएर आयो र छाप्रोभित्र पसी गहिरो खाल्डो बनायो । छाप्रोको एउटा कुनामा सुत्ने रम्बे र उसको परिवार जहिले पानी पर्दा बाल्टिन, थाल, बटुका लिएर खाल्डोमा जमेको पानी फाल्छन् । यो सास्तीबाट मुक्ति मिल्छ कि भनेर रम्बे वडा कार्यालय धाइनै रहेका छन् । तर, आश्वासनबाहेक रम्बे र उनकी श्रीमती महेश्वरीले केही पाउन सकेका छैनन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, असोज २०, २०७८ १२:३४