चाडबाड मनाउन स्वदेश आउँदै हुनुहुन्छ ? तोकेभन्दा बढी सामान ल्याउँदा समस्यामा पर्नुहोला

चाडबाड मनाउन स्वदेश आउँदै हुनुहुन्छ ? तोकेभन्दा बढी सामान ल्याउँदा समस्यामा पर्नुहोला

A+ A A-

दसैँतिहार जस्ता ठूला चाडपर्व नजिकैसँगै नेपालको एक मात्र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा विदेशीबाट फर्किने नेपालीहरूको भीडभाड बढ्न थालेको छ ।

वैदेशिक रोजगारीमा कार्यरत तथा विदेशमा बस्दै आएका नेपाली दसैँतिहार मनाउन फर्किंदा परिवार, आफन्त र साथीभाइलाई उपहार लिएर आउने गर्छन् ।

यसरी विदेशबाट आउनेले ल्याएको सामान तोकिएको मात्रामा भन्सार छुटको व्यवस्था छ। सो भन्दा बढी ल्याए भन्सार तिर्नुपर्ने हुन्छ । सोहीकारण अर्थ मन्त्रालयको ‘झिटीगुन्टा आदेश’ अनुसार विदेशबाट फर्किँदा सामान लिएर आउन त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलअन्तर्गतको अध्यागमन विभागले जनाएको छ ।

विदेशबाट सामान लिएर आउन नेपालीलाई सरकारले वस्तु तथा संख्याका आधारमा भन्सार छुटसमेत दिँदै आएको छ भने कतिपय सामानमा भने अनिवार्य भन्सार तिर्नुपर्ने व्यवस्था छ ।

सरकारले आदेश जारी गरेपनि पनि विदेशबाट ल्याउन पाइने सामानको सूची र परिमाण विस्तृत रुपमा सबैलाई दिन सकेको छैन ।

विदेशबाट कुन सामान ल्याउन पाइने ? कति ल्याउन पाइने ? सामानको भन्सार शुल्क कति लाग्ने ? विषयमा विदेशमा रहेका धेरै नेपालीलाई थाहा छैन । जसका कारण विदेशबाट फर्किएका नेपालीले साथमा ल्याएका सामानका कारण विमानस्थलमा समस्यामा पर्ने गरेका छन् ।

भन्सार छुट र तिर्नुपर्ने सामान

वैदेशिक रोजगारीमा रहेका र विदेशमा अस्थायी बसोबास गर्दै आएका नेपाली दसैँतिहारमा स्वदेश फर्किँदा आफन्त तथा साथीभाइका लागि भन्दै महँगो ब्रान्डका रक्सीसहित टीभी, मोबाइल फोन, ल्यापटप, सुन–चाँदीका गहनालगायतका सामग्री लिएर आउने गरेका छन् ।

वैदेशिक रोजगारीमा कार्यरत कम्तीमा एक वर्ष बसेर फर्किँदा ३२ इन्चसम्मको टीभी ल्याउनसक्ने सुविधा अर्थ मन्त्रालयले जारी गरेको ‘झिटीगुन्टा आदेश’ मा उल्लेख छ ।

तर, रोजगारीका लागि नगएका व्यक्ति र एक वर्ष पूरा नभई फर्किएकालाई भने यो छुट पाउँदैनन् । ३२ इन्चभन्दा माथिको टेलिभिजन ल्याएमा भने इन्चअनुसार भन्सार तिर्नुपर्ने व्यवस्था छ । त्यस्तै, एकभन्दा बढी टीभी ल्याएमा ४० प्रतिशतसम्म भन्सार तिर्नुपर्छ ।

साथै, विदेशमा काम गरेर फर्किएकालाई दुई थानसम्म नयाँ मोबाइल सेट र एक साथैमा रहेको मोबाइल लिएर आउँदा भन्सार छुट छ । तीन थानभन्दा बढी ल्याए बजार भाउअनुसार भन्सार तिर्नुपर्छ ।

यस्तै, विदेशबाट फर्किनेका हकमा १ लिटरसम्म रक्सी मात्र ल्याउने सुविधा सरकारले दिएको छ । त्योभन्दा धेरै रक्सी ल्याएमा भन्सार तिर्नुपर्छ । डाक्टरले ब्लड प्रेसर नाप्ने यन्त्र र ‘स्टेथ्‍स्कोप’, खेलाडीले खेलकुदसम्बन्धी सामान, संगीतकर्मीले वाद्यवाधनका सामग्रीलगायतका सामान १/१ थान ल्याउँदा भन्सार छुट हुन्छ ।

यस्तै, औषधि उपचारका लागि विदेश गएका नागरिकले आफ्नै प्रयोजनका लागि ल्याउने औषधि र शारीरिक रूपमा अशक्तहरूको सहाराका लागि ल्याइने सामग्रीमा पनि भन्सारमा भने पूर्णरूपमा छुट दिइएको छ ।

यसैगरी ल्यापटप, कम्प्युटर वा ट्यावलेट, घडी, क्यामरा, भिडियो क्यामरा, सेलुलर र पेनड्राइभ १/१ थान ल्याउनेका हकमा भन्सार छुटको व्यवस्था छ । बच्चा राख्ने ‘पेराम्बलेटर’ र ‘ट्राइसाइकल’ १/१ थान ल्याउँदा पनि भन्सार छुट हुन्छ । म्युजिक तथा भिडियो प्लेयर, रेफ्रिजेरेटर, वासिङ मेसिन, पंखा र रेडियो, क्यासेट प्लेयर १/१ थान ल्याउन सकिन्छ । मिक्स्चर, जुसर, सिलाइ मेसिन, ग्यासटेबुल, इस्त्री, राइस कुकर २/२ थानसम्म ल्याएमा भन्सार लाग्छ । ती अतिरि्त सामानमा भने ४० प्रतिशतसम्म भन्सार तिर्नुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ ।

यसैगरी, सात किलोसम्म खाद्यवस्तुमा पनि भन्सार छुट दिइएको छ । बढीमा १० किलोग्रामसम्म खाद्य सामग्री ल्याउन पाइन्छ । तर, यसमा तोकिएको भन्सार शुल्क लिने गरेको छ । चुरोट २ सय खिल्लीसम्म र सिगार ५० खिल्लीसम्म ल्याउँदा पनि समदरमा ४० प्रतिशत भन्सार तिर्नुपर्छ । पछिल्लो समय चुरोट ल्याउन पाइने व्यवस्था खारेज गर्ने सरकारको तयारी छ ।

यस्तै, निश्चित परिमाणमा लुगाफाटा, बिछ्यौनालगायत घरायसी उपयोग तथा व्यक्तिगत प्रयोजनका विभिन्न सामग्री ल्याएमा भन्सारमा छुट दिइएको छ । तर, ठूलो परिमाणमा भने बोकेर ल्याउन पाइँदैन । यदि ती सामान ल्याएमा किलोका दरले भन्सार तिर्नुपर्छ ।

१५ थान लुगाफाटा, जुत्ता, कस्मेटिक्स लगायतका समान पनि तोकिएको ४० प्रतिशत भन्सार तिरेर विमानस्थलबाटै ल्याउन सकिने व्यवस्था छ । व्यावसायिक व्यक्तिहरूले आफ्नो दक्षता वृद्धिका लागि आवश्यक पर्ने सामान व्यक्तिगत प्रयोजनका लागि २/२ थानसम्म ४० प्रतिशत भन्सार तिरेर ल्याउन पाउने व्यवस्था छ ।

विभिन्न पेसा गर्ने व्यक्ति स्वदेश फर्किँदा ल्याएका व्यावसायिक सामानमा पनि भन्सार नलाग्ने व्यवस्था सरकारले गरेको छ । तर, सरकारले तोकेभन्दा धेरै सामान बोकेर आएको खण्डमा त्यस्ता सामानको भन्सार भने स्ययम् व्यक्तिले तिर्नुपर्ने कानुनी व्यवस्था छ ।

सुन–गहनाका हकमा

सुनका गहना ल्याउँदा ५० ग्रामसम्मको भन्सार शुल्क लाग्दैन । ५० देखि सय ग्रामसम्मको प्रति १० ग्रामको ५ हजार २ देखि सय ग्रामसम्मको प्रति १० ग्रामको ६ हजार २ सय रुपैयाँ, १ सय ५० देखि २ सय ग्रामसम्मको प्रति १० ग्राम ७ हजार २ सय तथा २ सयदेखि २ सय ५० ग्रामसम्मको प्रति १० ग्राम ९ हजार २ सय रुपैयाँ भन्सार शुल्क तिर्नुपर्ने हन्छ ।

चाँदीका हकमा १ सय ग्राम चाँदी ल्याएमा भन्सार तिर्नुपर्दैन । योभन्दा धेरै बोकेर आएको खण्डमा तोकिएको भन्सार तिर्नुपर्छ ।

विदेशबाट फर्किँदा यी विषयमा जानकारी नै नलिई समान बोकेर आउँदा कतिपय व्यक्ति विमानस्थलमा समस्यामा पर्ने गरेका छन् । दसैंतिहारमा करिब २ लाख नेपाली स्वदेश फर्किने गरेको वैदेशिक रोजगार विभागले जनाएको छ ।

सरकारले विदेशबाट फर्किने कामदारका हकमा निश्चित मात्र समान ल्याउन मापदण्ड बनाएको छ । सोही अनुसार श्रम, रोजगार तथा सामजिक सुरक्षा मन्त्रालय र परराष्ट्र मन्त्रालयले विदेशमा रहेका नेपालीलाई दूतावासमार्फत जानकारी गराउँदै आएको वैदेशिक रोजगार विभागका महानिर्देशक दिपक काफ्लेले बताएका छन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, असोज ९, २०७८ १७:३१