इजरायलका लागि भाषा परीक्षा त भयो, कामदार जान पाउलान् ?

A+ A A-

सन् २०१५ मा सरकारीस्तरमा नै कामदार आपूर्ति गर्ने विषयमा नेपाल सरकार र इजरायलबीच श्रम सम्झौता भयो । तर, ‘पाइलट प्रोजेक्ट’ को रुपमा भएको सम्झौताको तीन वर्षमा नै नेपालीका लागि इजरायलको श्रम बजार बन्द भयो ।

सन् २०१५ मा भएको श्रम सम्झौतालाई आधार मानेर दुई देशबीच गत वर्षको असोज महिनामा पुनः श्रम सम्झौता भएको हो । सोही श्रम सम्झौताअनुसार वैदेशिक रोजगार विभागले सोमबार इजरायलका लागि भाषा परीक्षा सञ्चालन गरेको छ ।

गत वर्ष भएको श्रम सम्झौताअनुसार इजरायलले नेपालबाट १ हजार २ सय कामदार लैजाने तयारी गरेको छ । फाइनल परीक्षामा छनोट भएका एक हजार २ जनाध्ये ३ सय ५० पुरुष र ७ सय ५० जना महिला कामदारले रोजगारको आवसर पाउने विभागले जनाएको छ ।

सन् २०१५ मा भएको श्रम सम्झौताममा ३ वर्षमा तीन सय कामदार आपूर्ति गर्ने इजरायलसँग समझदारी भए पनि यो अवधिमा १ सय ६ जना मात्र इजरायल पुगेको विभागको तथ्यांक छ ।

इजरायल जानका लागि विभागले पहिलो चरणमा गरेको आवेदनमा ८ सय १८ जनाले दरखास्त दिएका थिए । त्यसबाट अन्तिम भाषा परीक्षामा १ सय जना सहभागीमध्ये ५९ जना मात्रै छनोट भएर इजरायल रोजगारीका लागि पुगेको विभागले जनाएको छ ।

दोस्रो वर्ष करिब १ हजार जनाले आवेदन दिएका थिए । जसमा ६० जना अन्तिम छनोटमा परे पनि अन्त्यमा ४७ जना मात्र इजरायल पुगेको विभागको तथ्यांक छ । तेस्रो वर्ष इजरायलले कामदारको माग नै गर्न छाडेको थियो ।

विभागले इजरायल रोजगारीका लागि भदौ २८ गते लिएको परीक्षामा सामेल भएकाहरू पनि सन् २०१५ मा जस्तै इजरायलले श्रमिक आपूर्ति बन्द गर्ने हो कि भन्नेमा सशंकित छन् । तर, विभागले भने परीक्षामा छनोट भएका सबै कामदार इजरायल रोजगारीका लागि जान पाउने बताउँदै आएको छ ।

विगतका त्रुटिको समिक्षा गरी अगामी दिनमा कामदार निरन्तर लिने र भाषा परीक्षा उत्तीर्ण भएकाहरू इजरायल जानबाट नरोकिने विभागका महानिर्देशक काफ्लेले बताए । ‘नेपाल सरकार र इजरायल सरकारबीच सम्झौता भए बमोजिम (जीटूजी) मोडल अनुसार कामदार पठाउने हो । इजरायलसँग भएको श्रम सम्झौताअनुसार कामदार छनोट प्रक्रिया सुरु गरी परीक्षा सञ्चालन भएको छ,’ उनले भने, ‘इजरायलले श्रम सम्झौतामा उल्लेख गरेको मागअनुसार श्रमिक आपूर्ति गर्छ । श्रम सम्झौतामा यति कामदार लिने भनेर क्षेत्र र कोटा निर्धारण गरेको छ । जसका कारण विगतमा जस्तो समस्या हुँदैन ।’

सरकारले सन् २०१५ मा इजरायलसँग भएको श्रम सम्झौतामा के–कस्ता समस्या भएर कामदार पठाउन बन्द भएको थियो समीक्षा गर्नुपर्ने रोजगारविज्ञ मधुविशाल पण्डित बताउँछन् ।

सरकारले देशभित्र वैदेशिक रोजगारीको विकल्प नभएसम्म यो क्षेत्रलाई व्यवस्थित गर्नुपर्ने विज्ञ पण्डितले बताए । ‘इजरायलको रोजगारीमा पुरानो समस्या उत्पादन हुन दिनु हुँदैन । विगतका समस्यालाई अध्ययन गरी अझै कामदारको माग बढाउन तिर लाग्नुपर्छ,’ उनले भने, ‘इजरायलका लागि भाषा परीक्षामा सहभागीले तत्काल जान पाउन । धेरै समय कुराउनु हुँदैन । यसले सो देशसँगको कुटनीतिक सम्बन्धमा समेत समस्या उत्पन्न हुन सक्छ।’

सरकारले रोजगारदाता देशसँग भैरहेको समस्या समाधान गर्न कुटनीतिक पहल र सम्बन्धित देशका नियोगलाई सक्रिय बनाउनुपर्ने उनको सुझाव छ ।

कामदार छनोट प्रक्रिया

नेपाल र इजरायलबीच गत वर्षको असोजमा भएको श्रम सम्झौताअनुसार पहिलो चरणमा एक हजार २ सय नेपालीलाई केयर गिभरमा लैजाने भएको हो ।

श्रमिक मैत्री कानुन, बीमासहितको विभिन्न सुविधा तथा इजरायल जाने नेपाली कामदारले औसतमा मासिक दुई लाखसम्म कमाउने विभागले जनाएको छ ।

परीक्षापछि अन्तर्वार्तामा छनोट भएका एक हजार ६ सय जनाको योग्यताक्रम सूचीको अन्तिम रोस्टर तयार पारी विभागले इजरायल सरकारको जनसंख्या तथा अध्यागमन निकाय (पिवा) मा पठाउने छ ।

विभागका अनुसार पिवाले माग संख्याको करिब ७५% (एक हजार नबढ्ने गरी) चिठ्ठाद्वारा कामदारको छनोट गर्ने छ । इजरायलका लागि लिइने अंग्रेजी भाषा परीक्षामा ४० अंकभन्दा बढी ल्याउने पास हुन्छन् । तर, मेरिटको आधारमा अन्तर्वार्ताका लागि उम्मेदवार तय हुने विभागले जानकारी दिएको छ ।

इजरायलको हेरचाह केन्द्रमा सहायक कामदारका लागि जाने नेपालीको उमेर २५ वर्ष पूरा भई ४५ वर्ष ननाघेको हुनुपर्ने उल्लेख छ । त्यस्तै उचाइ कम्तिमा १.५ मिटर र तौल कम्तिमा ४५ केजी हुनुपर्ने छ । इजरायल गएर फर्किएका कामदारले आवेदन दिन पाउने छैनन् ।

श्रमिकले हवाइ भाडा, स्वास्थ्य बीमा, अभिमुखिकरण, पासपोर्ट, पीसीआरसहितको स्वास्थ्य परीक्षण, कल्याणकारी कोषसहित एक लाख ६५ हजार ७ सय शुल्क कामदारले व्यहोर्नुपर्ने छ । इजरायल रोजगारीमा जाने कामदारको मासिक कमाइ १ लाख ९० हजारसम्म हुन्छ । हाल इजरायलका कार्यरत कामदारले मासिक २ लाख कमाउने गरेका छन् ।

हाल इजरायलमा करिब ७ हजारभन्दा नेपाली महिलाहरु रोजगारीमा कार्यरत रहेको सरकारी अनुमान छ । ३ वर्षअघि नै इजरायल रोजगारीमा जान भनेर हिब्रु भाषा र केयर गिभरको तालिम लिएका करिब ३ हजार महिलाहरू रहेको विभागको अनुमान छ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, भदौ २८, २०७८ १९:३५