इतिहास भएर उभिने ओलीको रहर

A+ A A-

३ भदौको कुरा हो ।

नेकपा (एमाले) का नेता एवम् पूर्वउद्योगमन्त्री महेश बस्नेतले विकासको हिसाबले लिच्छविकालपछि केपी शर्मा ओलीको प्रधानमन्त्रीकाल स्वर्णयुग भएको दाबी गरे ।

भक्तपुरमा आयोजित एक कार्यक्रममा बोल्दै उनले भक्तपुरको विकासका लागि ओलीले ४ वर्षमा २० अर्बको बजेट पठाएकै कारण द्रुत गतिमा काम भइरहेको र भूकम्पपछि पुनर्निर्माण सकिएको जिकिर गरे । उनले भने, ‘ओलीको प्रधानमन्त्रीकाल लिच्छविकालपछिकै स्वर्णयुग बनेको छ ।’

तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी ओलीको गुणगानमा उत्रिनलाई महेश बस्नेत लिच्छविकालसम्मै अवतरण गर्नुलाई आश्चर्य मान्ने कि नमान्ने ? दोधारको नाउँ पार नगरेकै बेस । कारण महेश बस्नेतले भनेझैँ न त पुनर्निर्माणको काम पूर्णतः सकिएको छ, न त ओलीको ‘नयाँ युगको सुरुवात’ कुनै स्वर्णकाल नै सावित भएको छ । न त लिच्छविकालकै झल्को दिने सम्पदाको विकास भएको छ ।

बरु हाकाहाकी इतिहासलाई चुनौती दिने महेश बस्नेतको यस्तो अभिव्यक्तिले एकपटक पुनः इतिहासविद् महेशराज पन्तको स्मरण गराइदिएको छ । पाँच महिनाअघि महेशराजले ‘शिलापत्र’लाई इतिहासका स्रोतले कसरी सजिलै झुक्याउन सक्छन् भन्नेबारे स–सारमा बताएका थिए ।

‘शिलापत्र ओलीको भाषणजस्तै हुन्छ । जे कुरा प्रचार गर्न मन छ, त्यही मात्रै लेख्ने ! शासकलाई जे कुरा प्रचार गर्न मन छ, त्यही मात्रै लेखिने खतरा शिलापत्रमा हुन्छ’, उनले व्यङ्ग्यात्मक हुँदै भनेका थिए ।

नाम एउटै भए पनि दुई ध्रुव भएर उभिएका यी दुई ‘महेश’को अभिव्यक्तिले निष्कर्षको एउटै विन्दुमा पुग्न बाध्य बनाउँछ: ‘इतिहासले हामीलाई सजिलै झुक्याउन सक्छ ।’

इतिहासको धज्जी उडाउँदै लिच्छविकालसँग ओलीको प्रधानमन्त्रीकाल जोड्ने महेश बस्नेतको प्रचारबाजी झुटले एक पटक महेशराज पन्तले झैँ इतिहासको निर्मम समीक्षामा उत्रन बाध्य तुल्याएको छ ।

लोकप्रिय हुने धुनमा शासकहरू मठमन्दिर, सम्पदा अनि इतिहासमा आफ्नो स्वामित्व र वर्चस्व कतिसम्म लाद्न चाहन्छन् भन्ने कुरा ओलीले पटक–पटक हामीलाई स्मरण गराएकै हुन् ।

धरहराको नक्कल गर्दै बनाइएको ‘धरहरा’ अनि निर्माण कार्य सम्पन्न नहुँदै उद्घाटन गर्न खुट्टा उचाल्ने ओली !

नवर्निर्मित धरहराको प्रवेशद्वारमा राखिएको शिलालेखको अनावरण गर्न उनी यति हतारिएका थिए कि बाँकी रहेको ५० प्रतिशत निर्माण काम सकुनञ्जेल कुर्ने धैर्यता पनि उनीसँग थिएन ।

आखिर बनिनसक्दैको भवन उद्घाटन गर्न लालायित ओली प्रवृत्तिले के संकेत गर्छ ?

पशुपतिमा १०८ किलोको सुनको जलहरी लगाएर होस् या इतिहासमा छद्म ज्ञानको जलप लगाएर होस्, ओलीले हामीलाई बारम्बार एउटै सन्देश दिन खोजिरहे ।

उनलाई आफ्नो प्रधानमन्त्रीकाल लिच्छविकालपछिकै स्वर्णकाल भएको इतिहास लेखाउनुथियो । भजाउनु थियो । शिलालेखमा नाम खोपाउनु थियो । जसका लागि ओलीले अयोध्याका रामलाई नेपालको ठोरीमा बसाइँ सार्नसमेत पछि परेनन् । गत वर्ष २९ असारमा आदिकवि भानुभक्त आचार्यको जन्मोत्सवमा बोल्दै ओलीले वीरगञ्ज नजिकैको ठोरी नै वास्तविक अयोध्या भएको दाबी नै गरिदिए । अचम्मको कुरा त के छ भने प्राज्ञिकहरूबीच भएको सो भेलामा ओलीको छद्म इतिहास व्याख्यालाई लिएर कोही वादविवादमा उत्रिनु त धेरै परको कुरा, कसैले क्रियाप्रतिक्रियासमेत जनाउन उचित ठानेनन् ।

‘हामी अहिले पनि ठानिरहेका छौँ, हामीले भारतका राजकुमार रामलाई सीता दियौँ । हामीले भारतका होइन, अयोध्याका रामलाई सीता दिएका हौँ । अयोध्या भनेको वीरगञ्जभन्दा अलिकति पश्चिमपट्टिको गाउँ हो । अहिले (भारतमा) खडा गरिएको अयोध्या होइन,’ ओलीले भनेका थिए ।

अयोध्या नेपालमै रहेको र रामको जन्म नेपालमै भएको दाबी गरेका ओलीको भारतीय सञ्चारमाध्यममा पनि चर्को आलोचना भयो ।

तैपनि ओलीले आफ्नो बोली फिर्ता लिएनन् । विवाद चर्किंदै गएपछि उनले उल्टै चितवनको माडीमा राम, सीता, लक्ष्मण र हनुमानको ठूलो मूर्ति स्थापना गर्ने उद्घोष गरे । राम ठोरीमा जन्मेको उद्घोष गरेको एक महिना पनि नबित्दै २३ साउनमा नै माडी नगरपालिकाका जनप्रतिनिधिलाई बालुवाटार बोलाएर ओलीले त्यस क्षेत्रमा बृहत् धार्मिक मेला लगाउन निर्देशन नै दिए ।

विडम्बना ! छद्म इतिहासको आडभरोसामा नै गत वैशाखमा राम नवमीकै दिन राम, सीता, लक्ष्मण र हनुमानको मूर्ति स्थापना भयो ।

सबैभन्दा लाजमर्दो कुरा त के छ भने इतिहासको यो हदसम्मको उपहास हुँदा पनि कुनै इतिहास वा भनौँ संस्कृति विभागका प्राज्ञिकहरूले आजसम्म बोल्ने कष्ट गरेका छैनन् ।

नबोलेरै सही, हाम्रो प्राज्ञिक चेतको अवस्था कस्तो छ, छताछुल्ल भएको छ ।

०००

ओलीको आत्मरतिको धुन यतिमै रोकिएन । गत साउनमा आयोजित एक कार्यक्रममा बोल्दै उनी पुनः इतिहासको अपव्याख्यामा उत्रिए ।

‘त्रेता युगका राम कहाँ जन्मिएका थिए, मान्छेहरू अलमलिएका थिए । बिर्सिएका थिए । राम कहाँ जन्मिएका थिए भनेर किला ठोकिदिएँ मैले,’ गौरवका साथ उनले भने, ‘अलिक समय नबुझ्नेहरूले कराए । तर, अलिक समयपछि यो त स्थापित भइसक्यो– राम नेपालमै जन्मिएका थिए । इतिहासले/कुनै शास्त्रले काटोस् त यो तथ्यलाई ? एक जना नेताले त तुरुन्तै माफी माग्नुपर्छ भनेर स्टाटस लेखेछन् । डर लाग्यो उहाँलाई । राम नेपालमा जन्मिएको भन्दा के हुने हो भनेर ? अनि साँचो कुरा बोल्दा डराउने हो र ? अध्ययन गरेर तथ्य प्रमाण लिएर बोल्नुपर्छ । बोलेर त्यसलाई सावित गर्नुपर्छ ।’

०००

आत्मरतिको गीत गुनगुनाउने ओली प्रवृत्ति र सोही गीतमा ताल मिलाउने ‘महेश बस्नेत’ प्रवृत्ति । मृत्युपछि पनि बाँचिरहन पाए हुन्थ्यो भन्ने अभिलाषाको त्यान्द्रो समाएरै कति शासकहरूले मन्दिर बनाए होलान् !

कतिले मूर्ति बनाए होलान् !

आज पनि त्यही लोभले मूर्ति चोरीको बिगबिगी छ ।

इतिहासमा एउटा लोकप्रिय कथन नै छ, कान्तिपुरका राजा प्रताप मल्ल विभिन्न ठाउँबाट मूर्ति, ढोका, नागका कलात्मक मूर्ति चोरीचोरी हनुमान ढोकामा ल्याउँथे । र, आफूलाई सम्पन्नशाली राजा घोषणा गर्दथे ।

तर आज, मूर्ति, मन्दिर र सम्पदा मात्रै होइन, इतिहास पनि चोरी भइरहेको छ ।

विडम्बना ! आज इतिहास भएर उभिने झिनो रहरमा झुटो इतिहासको निर्माण/विनिर्माण भइरहेको छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, भदौ १६, २०७८ १७:०५