धर्मनिरपेक्षता मान्न सकिँदैन, म धार्मिक स्वतन्त्रताको पक्षधर हुँ : डा. प्रकाशशरण महत ( भिडियो अन्तर्वार्ता)

धर्मनिरपेक्षता मान्न सकिँदैन, म धार्मिक स्वतन्त्रताको पक्षधर हुँ : डा. प्रकाशशरण महत ( भिडियो अन्तर्वार्ता)

A+ A A-

नेपाली कांग्रेसले लामो समयदेखि मिल्न नसकेको क्रियाशील सदस्यता सम्बन्धी विवाद टुंग्याएको छ । १४ औं महाधिवेशनको मिति समेत छैठौं पटक सरिसक्यो ।

तर पछिल्लो समय क्रियाशील सदस्यता विवाद समाधान भएलगत्तै का‌ंग्रेसमा महाधिवेशनको सरगर्मी बढेको छ ।

वडा सम्मलेनमा केन्द्रित हुन का‌ंग्रेस नेताहरु आ–आफ्नो जिल्ला पुग्न थालेका छन् । र, कतिपय नेताले उम्मेदवारी घाेषणा गर्न थालेका छन् । कांग्रेसको १४ औं महाधिवेशनकै विषयमा केन्द्रित रहेर नेपाली कांग्रेसका सहमहामन्त्री प्रकाशशरण महतसँग गरिएको कुराकानीको सम्पादित अंश :

कांग्रेसलाई महाधिवेशन लाग्यो हैन ?

हो, म‌ंसिरमा हुने १४ औं महाधिवेशनका सम्पूर्ण काम अगाडि बढेका छन् । झण्डै दुई वर्षदेखि देशलाई कोभिड-१९ महामारीले लपेटेकाे छ । यसको बावजुद पनि महाधिवेशन हुँदैछ । त्यो नै सुखद कुरा हो ।

समयमा महाधिवेशन गर्न नसक्दा वैधानिकताको संकट अब टर्ने अवस्था आएकाे हाे ?

वैधानिकताको संकट कहिल्यै पनि थिएन । साढे पाँच वर्षभित्र महाधिवेशन गरिसक्नुपर्ने मोरल बाइन्डिङ थियो । अरु दललाई त्यो समयसीमा पनि लागू हुँदैन । का‌ंग्रेस लोकतान्त्रिक पार्टी भएकाले यो पार्टीप्रति अपेक्षा पनि त्यही किसिमको छ । त्यसैले कांग्रेसको सन्दर्भमा यस किसिमको चियोचर्चा अलि धेरै हुन्छ । जेहोस् हामी संवैधानिक सीमाभित्रै महाधिवेशन सम्पन्न गर्दैछौं ।

झण्डै १० लाखको हाराहारीमा क्रियाशील सदस्यहरु रहेको यो महाधिवेशनका लागि साथीहरुको उत्साहप्रद सहभागिता छ । अहिलेको महाधिवेशन प्रक्रिया पनि पारदर्शी छ। यसअघिका महाधिवेशनहरुमा सदस्यताको विवरण निर्वाचन अधिकृतहरुले सम्बन्धित स्थानीय निकायका भित्ताहरुमा टालेपछि मात्रै थाहा हुन्थ्यो । तर यसपटक अवस्था फेरिएको छ । यो महाधिवेशनमा सम्पूर्ण विवरण अहिले नै वेबसाइटमा उपलब्ध छ । छिनोफानो हुन बाँकी केही जिल्लाहरुको विवरण आउने क्रममा छ ।

यसका अतिरिक्त अहिले गुनासो सुन्ने सजिलो व्यवस्था गरिएको छ । साथै विस्तारित किसिमको निर्वाचन प्रणाली अबलम्बन गरिएको छ, जहाँ अधिकाश सदस्यहरु निर्वाचित भएर आउँछन् । वडादेखि केन्द्रसम्म सात तहको चरणबद्ध निर्वाचन प्रणाली अबलम्बन गरिएको छ। पार्टीभित्र यस किसिमको विस्तारित निर्वाचन प्रणाली वास्तवमै विशेष प्रकृतिकाे व्यवस्था हो। यसको पहिलो परीक्षण आसन्न महाधिवेशनमा गर्दैछौं । यो हाम्रो लागि अवसर र चुनौति दुबै हाे ।

तपाईंले हामी पारदर्शी छौं भन्नुभयो, तर पार्टीमा पारदर्शिता भएन भनेर पटकपटक अनशन र धर्नाहरु भए । त्यसैमध्येको एउटा अनशन त भर्खरै मात्र समाप्त भएको छ नि ?

निर्वाचनको मुखमा कतिपयले मिडियामा देखिने लोभले मात्रै यस्तो गरेका हुन् । पार्टीमा उनीहरुले दाबी गरेजस्तो कुनै समस्या थिएन र छैन पनि । उनीहरु जुन माग राखेर धर्नामा बसे या अनशन गरे, ती मागहरू विरोध हुनुअघि नै सम्बोधन भइसकेका थिए ।

जुन पार्टीप्रतिको गहिरो आस्था बोकेर राजनीति गर्दैछन्, त्यही पार्टीलाई बदनाम गराउने चाहना कसको होला र ? समस्या नभएकाे भए कोही किन अनशन बस्छ ?

नेपाली कांग्रेस लोकतान्त्रिक पार्टी हो । तर यो पार्टीमा केही व्यक्तिवादी चरित्र भएका नेताहरु छन् । उनीहरूको व्यक्तिवादी चरित्रकै कारण यो अवस्था सिर्जना भएको हो । यस्ता समस्याहरुलाई हामी एउटा लोकतान्त्रिक पार्टीले लोकतन्त्रको पूर्ण अभ्यास गर्दा भोग्नुपर्ने समस्याको रुपमा लिनुपर्छ । र यस्ता समस्यालाई चिर्दै अगाडि बढ्नुपर्छ भन्ने मान्यता राख्छु ।

म यो भन्न सक्छु, किन भने हामीले अनशनमा बसेकाहरुका कुनै माग सम्बोधन गरेका होइनौं । उनीहरूलाई तपाईंंहरुले उठाउनुभएका विषय त सम्बोधन भएकै छन् । यस्तो अवस्थामा किन विरोध गरिरहनुभएको छ भनेर सम्झाएका मात्रै हौं । वरिष्ठ नेता रामचन्द्र दाइसँग सल्लाह र सहमति नगरी पार्टी सभापतिले एउटा सिन्को सम्म यताको उता गर्नुभएको छैन ।

सभापति शेरबहादुर देउवाले सभापतिमा दाेहाेरिने स‌ंकेत गर्नुभएकाे छ । याे पक्षमा पदाधिकारीमा को–को उठ्ने भन्ने तय भइसक्यो ?

साथीहरूले आआफ्नो आकांक्षा राख्ने क्रम जारी नै छ । तर अझै अन्तिम निष्कर्षमा पुगिसकेको अवस्था छैन । पार्टी सभापतिदेखि हामी सबैलाई समेटेर अगाडि जाने तयारीमा छौं । अहिले हामी सल्लाहकै चरणमा छाै‌ं। निश्चित समय आएपछि टिमको घोषणा पनि होला ।

यो महाधिवेशनमा तपाईंको दाबी केमा हो ?

म यसअघि नै सहमहामन्त्री भइसकें । अब स्वभावैले त्योभन्दा माथि जाने हो । त्योभन्दा माथि दुईओटा पद मात्रै छन् । उपसभापति र महामन्त्री । समय आएपछि यिनै दुई पदमध्ये एउटामा म मेरो उम्मेदवारी घोषणा गर्छु ।

कांग्रेस नेतृत्वकै सरकारले बनाएको संविधानमा धर्मनिरपेक्ष राज्यको व्यवस्था गरियो । तर अहिले तपाईंलगायत केही नेताहरु हिन्दू राज्यको पक्षमा वकालत गर्दै हुनुहुन्छ । वास्तवमा तपाईंहरु त्यो बेला गलत हुनुहुन्थ्यो कि अहिले गलत हुनुहुन्छ ? कि भोटको लोभले दोहोरो चरित्र प्रदर्शन गर्दै हुनुहुन्छ ?

हिन्दू भनेको पश्चिमाहरुले नै दिएको शब्द हो । सिन्धुघाटीको सभ्यतामा विकसित भएको जुन धर्म,संस्कृति र सभ्यता थियो, त्यसलाई नै उनीहरुले हिन्दू भन्न थालेका हुन् । वास्तवमा यो हजारौं वर्षदेखि विकसित सभ्यता हो । नेपाल दक्षिण एसियामा विकसित यो सनातन धर्म, स‌ँस्कृतिकाे चुरो हो ।

अरुको धर्म छाड, हाम्रो धर्म मान, अरुको धर्मलाई घृणा गर भन्ने हाम्रो मान्यता पनि छैन । यो धर्मभित्रै सबै धर्म र सम्प्रदाय पनि अटाउँछन् । जुन धर्म संस्कृति हजारौं वर्षदेखि विकसित छ, त्यसको संरक्षण हुनुपर्छ भन्ने मान्यता राख्छौं। साथै स्वतःस्फूर्त रुपमा यसको अभ्यास गर्न पाउनुपर्छ। अहिले यो सनातन धर्ममाथि जुन किसिमले आक्रमण भइरहेको छ, यसले नेपालीहरु आफ्नै धर्म मान्दा पनि असुरक्षित हुनुपर्ने हो कि भन्ने भावना विकसित भएको छ ।

यो अवस्थामा पार्टीभित्र पनि धर्मको बहस हुने नै भयो । त्यसैले राज्य तहबाट सबै धर्म संस्कृतिको संरक्षण हुनुपर्दछ । नेपाल भनेको भूगोल मात्रै होइन, मेचीदेखि महाकाली र हिमालदेखि तराई मात्रै नेपाल होइन । यत्तिले मात्रै नेपाल चिनिएको होइन । यहाँभित्र जुन सभ्यता र धर्म संस्कृति विकसित भएको छ, त्यसको समग्रता नै नेपाल हो । त्यसैले यहाँ भएका सबै धर्म संस्कृतिको संरक्षण हुनुपर्छ, राज्य यसमा निरपेक्ष भएर बस्न मिल्दैन। कुनै पनि राज्य धर्मनिरपेक्ष हुनै सक्दैन । यो त आयातित शब्द हो । बरु धार्मिक स्वतन्त्रता मान्न सकिन्छ । तर धर्मनिरपेक्षता मान्न सकिँदैन । म धार्मिक स्वतन्त्राको पक्षधर हुँ ।

यो विषयमा समाजमा चर्चा छ र पार्टीमा पनि चर्चा हुनु स्वभाविक हो । हामी सानो देश हौं । हामीसँग साधन स्रोतको सीमितता छ । त्यसैले अनावश्यक रुपमा प्रलोभनमा पारेर कसैले धर्म परिवर्तनका लागि दबाब दिन्छ भने हामी हेरेर मात्रै बस्न सक्दैनौं । यहाँ जो आएर जे गर्दा पनि छुट हुनुहुदैन भन्ने मेरो मान्यता हो । र नेपाली कांग्रेसको झण्डामा रहेका चार तारामध्ये एउटा ताराले धार्मिक स्वतन्त्रता जनाउँछ । त्यही अनुरुप हामी विगतदेखि नै धार्मिक स्वतन्त्रताको माग राख्दै आएका छौं ।

नेता महतसँगको पूरा अन्तर्वार्ता तलको भिडियोमा हेर्न सकिन्छ