औलो ज्वरोको पुरानै भेरियन्टले संक्रमित
पुरानै ‘राजा साहेब’हरूका नयाँ शेयरसाँढेले अतिक्रमित
अखण्ड-पाखण्ड-सुण्डमुण्ड मच्छडहरूले आतंकित
टीकापुर
कुनै कलंककाे टीका होइन !
राजधानीलाई खुसी पार्न
टीकापुर
अचेल
बोराका बोरा घुँगी र ढिक्री सौगात पठाउँदैन
माघी मनाउनलाई
कमलरी-कमैयालाई कुनै दरबारमा खटाउँदैन ।
‘माघी लहैली सुअर शिकार खैली हो हाँ
सखियै हो, माघीके गुरीगुरी जाँड....’
गोरैया कुलदेवतालाई सालिन्दा सुँगुर चढाएर
गुलियो न गुलियो जाँडले पेट अघाएर
टीकापुर
जब नाच्दछ विद्रोहको सखिया
शासकहरूको मुटु हुन्छ छिया-छिया ।
डेरीमा सौँठ्यारी अर्थात् रातो धान
अर्थात् क्रान्तिको बिऊ हो, जोगाएर-
टीकापुर
माछासँग पैयाँ खेल्छ,
समयको ऋतुदान आँपका फूलमा माहुरी भई डुल्छ
समयको ऋतुगान मैना र सजनीमा जीवन गुनगुनाउँछ
जब अन्यायको खडेरी लम्बिन्छ
न्यायको मनसुन डाक्न
मध्यरात हात्तीघोडा नारेर गोरुबेह्रना उत्सव मनाउँछ
तर सत्ता भने
तिनै हात्तीघोडाले कुल्चाएर टीकापुरलाई
‘दसैँपछिको टीका’ झैँ ‘कालापानी’मा मन्साउन खोज्छ ।
जब कि कुनै पराजयको नाम होइन टीकापुर
इतिहासका चक्र व्यूहमा
होलान् केही हरौरी क्षणहरू
तर सदैव जीतको जितिया पर्व मनाउँछ ।
त्यसैले त टीकापुर
यही माटोमा उम्रिएको सागको सन्तान हो
माटो अर्थात् भगवानको सन्तान हो
जीतबाहन१ मिथक झैँ निरन्तर संघर्ष
र, निस्सीम विजयको नाम हो ।
०००
जीतबाहन१- थारुमहिलाले मनाउने जितिया पर्वको लोकआख्यानको नायक । कथाअनुसार एक बूढीकन्या आफ्नो बारीमा उम्रिएको साग खाँदा गर्भवती हुन्छे र एक बच्चा जन्मिन्छ । त्यस बच्चालाई बुबा पहिचान नभएको भनी राजखानदानका बच्चाहरूले हेला गर्छन् । आमाले उसलाई भगवान् नै उसको बुबा भएको बताइदिन्छे । यसपछि हिमाल, पहाड, समुन्द्र हुँदै आकाशसम्म यात्रा गर्छ । देवलोकमा देवीदेवताको रथलाई रोकेर ‘को हो भगवान् ?’ भन्दै सोधीखोजी गरी पत्ता लगाउँछ । यसरी देवीदेवताको रथ रोकेकोमा उसको नाम जीतबाहन हुन जान्छ । भगवानबाट उसले विभिन्न ज्ञानगुनका उपदेशहरू पनि प्राप्त गर्छ । तब ती ज्ञानउपदेशहरू बाँड्दै ऊ पृथ्वीमा फर्कन्छ ।
प्रकाशित मिति: बुधबार, भदौ ९, २०७८ ०८:०२
-1744791317.jpg)
