प्रगतिशील गायक जेबी टुहुरे जब भान्सामा फलफूल खाँदाखाँदै ढले

A+ A A-

‘आफ्नै पौरख खान्छन् ।

आफ्नै सीमा बाँच्छन् ।

दुःख कष्ट सहेर सृष्टि यिनले थाम्छन् ।

असल महान व्यक्तिहरू यिनैले जन्माउँछन् ।

ज्ञानगुन बुद्धिहरू यिनैले सिकाउँछन् ।

तर पनि अँध्यारोमा जीवन बिताउँछन् ।

आमा, दिदीबहिनी हो कति बस्छौं दासी भई सुखको सधैँ प्यासी बनेर... !’

यिनै गीतका सर्जक प्रगतिशील गायक जुठबहादुर खड्गी ‘जेबी टुहुरे’ गत मंगलबार फलफूल खान भान्सामा छिरेका थिए । एक्कासी उनी चिच्याएको आवाज तल कोठामा पुग्यो । छोरी निर्भिका र श्रीमती दौड्दै भान्सामा पुग्दा टुहुरे भुइँमा लडेका थिए ।

‘बुवा आफ्नो काम आफैँ गर्नुहुन्थ्यो । चिच्याएको आवाज आएपछि किचेनमा जाँदा लड्नु भएको रहेछ,’ छोरी निर्भिकाले भनिन्, ‘एउटा हातखुट्टा नचल्ने भएको थियो ।’ ५ बजे फोक्सोमा जमेको पानी निकाल्न अस्पताल जाने तयारी गरिरहेका टुहुरे दिउँसो कलंकीस्थित निवासमै लड्न पुगे । परिवार र छिमेकीले हतार-हतार बल्खुस्थित बयोधा हस्पिटलमा पुर्‍याए ।

‘अस्पताल ल्याउँदासम्म बोलिरहनु भएको थियो । त्यसपछि उहाँको होस आएको छैन । भेन्टिलेटरमा राखेर उपचार भइरहेको छ,’ निर्भिकाले भनिन्, ‘मस्तिष्कघात ‘स्ट्रोक’ भएको रहेछ ।’

७८ वर्षीय टुहुरेलाई मुटु, फोक्सो, मधुमेह र उच्च रक्तचापको समेत समस्या भएपछि शल्यक्रिया गर्न मिलेको छैन । ‘टाउकोमा रगत जमेको छ । उमेर र अरु समस्याका कारण शल्यक्रिया गर्न मिलेको छैन । औषधिले नै उठाउने प्रयास डाक्टरहरूले गर्नुभएको छ,’ उनले भनिन्, ‘हिजोदेखि स्वास्थ्य अवस्था स्थिर नै छ ।’

अनि रोकियो सांस्कृतिक कार्यक्रम

भान्सामा लडेको अघिल्लो दिनसम्म उनी संगीतमै रमाइरहेका थिए । ‘अघिल्लो दिनसम्म रिहर्सल गर्दै हुनुहुन्थ्यो,’ छोरी निर्भिका भन्छिन्, ‘एकाएक यस्तो भयो ।’ आगामी ९ असोजमा धरानमा सांस्कृतिक कार्यक्रम गर्ने उनको योजना थियो । २०७६ मा स्थापना भएको जेबी टुहुरे फाउण्डेसनले कार्यक्रमको तयारी पनि गरेको थियो ।

‘मृत्युपछि सम्मान गर्ने चलन छ । तर, हामीले उहाँ जीवित हुँदा नै सम्मान गर्ने उद्देश्यले फाउण्डेसन खुलेका हौँ,’ टुहुरेलाई कर्म दिने बुबा मान्ने राजेश थापा भन्छन्, ‘सबै प्रदेशमा कार्यक्रम गर्ने योजना थियो । अब रोकिने भयो ।’

त्यसो त थापा टुहुरेलाई फाउण्डेसनको बनाउन लागिएको भवनको डीपीआर देखाउन ३१ साउनमा काठमाडौं आएका थिए । तर, उनले टुहुरेलाई डीपीआर देखाउनै पाएननन् । ‘आएको भोलिपल्ट उहाँ बिरामी हुनुभयो । इटहरीमा फाउण्डेसनको भवन बनाउन लागिएको छ,’ उनी भन्छन्, ‘डीपीआर नै देखाउन पाइएन ।’

गीत रेकर्ड र किताबको तयारी

टुहुरेले आफ्नो जीवन संघर्षको किताब निकाल्ने तयारीमा पनि थिए । ‘बुबाको किताब अन्तिम चरणमा पुगेको छ,’ छोरी निर्भिकाले भनिन्, ‘अब निको भएपछि निकाल्नुपर्छ ।’

टुहुरेले डेढ सयभन्दा बढी गीत रेकर्ड गरेका छन् । अझै कति गीत रेकर्ड गर्न बाँकी पनि छन् । रेकर्ड नभएका गीतलाई रेकर्ड गर्ने तयारीमा पनि थिए, टुहुरे । ‘रेकर्ड नभएका गीतलाई रेकर्डका लागि एरेञ्ज गर्न आएको थिएँ,’ थापा भन्छन्, ‘गीत रेकर्ड पनि रोकिने भयो ।’

त्यसपछि कम्युनिस्ट बने

टुहुरे २०२४ सालदेखि कम्युनिस्ट आन्दोलनमा होमिएको बताउँछन् थापा । ‘२०१६-१७ सालमा रेडियो नेपालमा गीत गाउनुभयो । २०२४ सालदेखि जनताका गीत गाउन थाल्नुभयो,’ थापा भन्छन्, ‘५५ वर्ष जनताकै गीत गाएर हिँड्नुभयो ।’

टुहुरे माले, एमाले हुँदै दोस्रो संविधानसभामा उनी माओवादीमा प्रवेश गरेका थिए । माआवादीबाट उनी दोस्रो संविधानसभामा सभासद् बनेका थिए । माओवादी र एमाले मिलेर कम्युनिस्ट पार्टी बनेकोमा खुशी भएका थिए, टुहुरे ।

तर, फेरि फुटेपछि उनी निराश भएका थिए । ‘पार्टी फुटेपछि तटस्थ बस्नु भएको छ । तर, वामपन्थी एकताका लागि मात्र काम गर्ने भन्नुभएको थियो । कुनै पार्टीमा नलागि सबैलाई एक बनाउने उहाँको चाहना थियो,’ थापा भन्छन् । टुहुरे दुई कार्यकाल जनसांस्कृतिक महासंघको अध्यक्ष पनि बनेका थिए ।

उपचार खर्च पार्टी र सरकारले ब्यहोर्ने

टुहुरेको उपचार परिवारले नै गर्दै आएको छ । टुहुरेलाई भेट्न पुगेका नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले टुहुरेको उपचार खर्च सरकार र पार्टीले नै ब्यहोर्ने आश्वासन दिएका छन् ।

जेबी टुहुरेको स्वास्थ्य अवस्थाबारे जानकारी लिँदै प्रचण्ड ।

शुभचिन्तक अस्पतालमा

टुहुरे बिरामी भएको खबरसँगै शुभचिन्तकहरू पनि अस्पताल पुग्न थालेका छन् । नेतादेखि कलाकारसम्म अस्पताल पुगेर उनको स्वास्थ्यलाभको कामना गरिरहेका छन् । अस्पतालमा टुहुरेलाई भेट्न अर्थमन्त्री जनार्दन शर्मा, कांग्रेस प्रवक्ता विश्वप्रकाश शर्मा, एमाले महासचिव ईश्वर पोखरेल, एमाले नेता कृष्णगोपाल श्रेष्ठ, राष्ट्रपतिका प्रमुख स्वकीय सचिव डा. भेषराज अधिकारीलगायतका अस्पताल पुगेका छन् । टुहुरेको उपचार डा. सामर्थ सिंह नेतृत्वको टोलीले गरिरहेको छ ।