पासपोर्ट बोकेर देशभरका युवा टेकुमा, विदेश जान नपाउने पिर (भिडियोसहित)

A+ A A-

धनुषा जनकपुरका रामप्रकाश साह कोरोनाविरुद्धको खोप लगाउन र प्रमाणीकरण गर्न मंगलबार काठमाडौं आइपुगे । काठमाडौं झरेकै दिन वीर अस्पताल पुगेर उनले जोन्सन एन्ड जोन्सन खोप लगाए । एक डोज मात्र लगाउन मिल्ने र खाडी मुलुकमा पनि मान्यता पाएको खोप भएकाले उनी रातारात काठमाडौं आएका हुन् ।

राति धर्मशाला गौशालामा बास बसेका साह बुधबार बिहान ५ बजे नै शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुको गेटमा पुगे । उनी पुग्दा नै टेकु परिसर भरिभराउ थियो । प्रमाणीकरण गर्न उनी पनि लाइनमा छिरे । बिहान ५ बजे लाइनमा बसेका साहको प्रमाणीकरण गर्ने पालो दिउँसोको १२ बजे आयो ।

‘हिजो खोप लगाउन दिनभर लाइन बस्नुपर्‍यो । आज प्रमाणित गर्न झिसमिसेमै लाइन बस्न आएको । साह्रै दुःख भयो नि,’ पानीमा रुझ्दै लाइनमा बसेका साह भन्छन्, ‘भिसा पाउनभन्दा खोप लगाएको प्रमाणित गर्न गाह्रो भयो ।’ खोप लगाएको प्रमाणपत्र झोलामा हालेर म्यानपावर कम्पनीतर्फ लम्किँदै गर्दा उनले भने, ‘१० वर्ष साउदी बसेर आएको । अब कतार जाने हो । पासपोर्ट र खोप लगाएको प्रमाण आजै म्यानवापरलाई बुझाउनु छ । दु:खै गर्न विदेश जाने हो । हामीलाई यहाँ कसले काम दिन्छ र ?’

०००

बारा कलैयाका चन्द्रेश्वर यादव पनि ५ बजे नै लाइनमा छिरेका हुन् । उनले पनि १२ बजेपछि प्रमाणपत्र हात पारे । ‘जिल्लामा छैन । यहाँ नआएर कहाँ जानु ? म्यानपावरले बोलाएपछि आएको हुँ,’ उनी भन्छन्, ‘भोकभोकै लाइनमा बस्नुपरेको छ । उता गएपछि क्वारेन्टाइन बस्नु पर्दैन भनेर यतिको दुःख गरेको हो । खोप लगाएको प्रमाणीकरण नभए तीन–चार महिनाको कमाइ त क्वारेन्टाइन बस्दै सकिन्छ ।’ खोप नलगाई विदेश गए क्वारेन्टाइन बस्नुपर्ने बाध्यताले उनी खोप लगाउन र प्रमाणीकरण गर्न काठमाडौं झरेका हुन् । उनी पनि प्रमाणित पत्र बोकेर म्यानपावर कम्पनीतर्फ लागे ।

०००

रोजगारका लागि विदेश जाने मात्र होइन । उच्च शिक्षाका लागि विदेश जान लागेका विद्यार्थी पनि प्रमाणीकरण गर्न लाइनमै बसेका थिए । ओखलढुंगाबाट आएकी मीना विश्वकर्मा वीर अस्पतालमा खोप लगाएर प्रमाणित गर्न टेकु पुगेकी थिइन् । लाइनमा बसेकी मीना भन्दै थिइन्, ‘जहाँ खोप लगाएको हो, त्यहीँ प्रमाणित भएको भए दुःख हुने थिएन । जापान जानका लागि प्रमाणित गर्न आएकी हुँ। पालो कतिबेला आउने हो, थाहा छैन ।’

०००

टेकु अस्पतालको साँघुरो आँगन । एकातर्फ खोप लगाउनेको लाइन । अर्कोतर्फ प्रमाणीकरण गर्नेको लाइन । पीसीआर पनि त्यही आँगनमा चलिरहेको छ । कोभिडका बिरामी एम्बुलेन्समा प्राङ्गणमै आइपुग्छन् । सानो आँगनमा मानिसको भिड देखिन्छ । अस्पतालको पूरै नेतृत्व र प्रहरी प्रशासन भिड नियन्त्रणमा खटिएको छ । मानिसले पूरै भरिएको प्राङ्गणमा व्यवस्थित गर्न प्रशासनलाई सकस परेको देखिन्छ । दूरी कायम गराउन र व्यवस्थापन गर्न अस्पतालका निर्देशक डा. अनुप बाँस्तोला प्रयास गर्छन् तर थेग्नै नसक्ने भिडले उनी आफैँ भिडमै हराउँछन् ।

‘देशभरबाट प्रमाणीकरण गर्न आउनुभएको छ । उहाँहरूलाई नै सहज होस् भनेर बिदाको दिन पनि प्रमाणीकरणको व्यवस्था मिलाएका हौँ,’ डा. अनुप भन्छन्, ‘खोप लगाउने, प्रमाणीकरण गर्ने, पीसीआर गर्ने र कोभिडका बिरामी यहीँ छन् । हाम्रो क्षमताअनुसार कमी हुन दिएका छैनौँ ।’ भिडका बावजुद पनि टेकुले चारवटा काउण्टरबाट प्रमाणीकरण गरेर नागरिकलाई पठाएको छ । सरकारले प्रमाणीकरण गर्ने अधिकार टेकुलाई मात्र दिएकाले देशभरबाट यहीँ आउनुको विकल्प नागरिकसँग छैन ।

‘बाहिर जाने हुनुहुन्छ । रोकेर राख्ने कुरा भएन । सकेसम्म भिडलाई मिलाउने कोसिस गरेका छौँ,’ अस्पतालका सूचना अधिकारी नवराज गौतम भन्छन्, ‘जिल्ला जिल्लाबाट वा सम्बन्धित स्थानीय तहबाट दिएको भए नागरिकले दुःख पाउने थिएनन् ।’ टेकुले गत फागुनबाट प्रमाणीकरणको काम गर्दै आएको हो । तर, विदेश जानेका लागि जोन्सन एन्ड जोन्सन खोप लगाएपछि प्रमाणीकरण गर्न आउनेको संख्या बढेको हो । अमेरिकाले कोभ्याक्समार्फत १५ लाख डोज जोन्सन एन्ड जोन्सन खोप नेपाललाई उपलब्ध गराएको थियो । ‘१० लाख त विदेश जानेले नै यो खोप लगाउने देखियो । दिनको १ हजारभन्दा बढी त प्रमाणीकरणका लागि आउनुहुन्छ,’ गौतम भन्छन् ।

प्रमाणीकरण गर्न के–के चहिन्छ ?
– खोप लगाएको कार्ड
– पासपोर्ट
– तीन सय रुपैयाँ शुल्क

अब जहाँ खोप, त्यहीँ प्रमाणीकरण

टेकु अस्पतालमा प्रमाणीकरण गर्नेको भिड लागेपछि स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले जहाँ खोप लगाएको हो, त्यहीँबाट प्रमाणीकरण गर्ने तयारी गरेको छ । ‘जहाँ खोप लगाएको हो, त्यहीँ प्रमाणीकरण गर्ने भन्ने छ । आज बिदा भयो । भोलि मन्त्रालयमा छलफल गरेर निर्णय गर्छौं,’ स्वास्थ्य सचिव डा. रोशन पोखरेलले भने । एकै ठाउँबाट प्रमाणीकरण गर्दा भिड भएर कोरोना संक्रमण फैलिने जोखिम भएकाले खोप लगाएकै ठाउँबाट प्रमाणीकरण पनि गर्नुपर्ने निष्कर्षमा मन्त्रालय पुगेको हो ।