सदाका लागि बन्द भए दुई दर्जन बढी हल, त्राससँगै केही आश बोकेर बसेका छन् निर्माता

सदाका लागि बन्द भए दुई दर्जन बढी हल, त्राससँगै केही आश बोकेर बसेका छन् निर्माता

A+ A A-

कोरोना महामारी सुरु भएसँगै नेपाली फिल्म क्षेत्र पूर्ण रूपमा ठप्प रह्यो । छायांकनदेखि फिल्म रिलिजसम्म रोकियो । हल बन्द रहे ।

१० महिना लामो बन्दपछि गत माघबाट हल सञ्चालनमा आएपछि केही नयाँ र पुराना फिल्म रिलिज भए । तर, ती फिल्मले हलमा दर्शक फर्काउन सकेनन् । हल सञ्चालकहरूले बारम्बार घाटा ब्यहोरेर फिल्म चलाएको गुनासो पनि रहे नै रहे ।

हल खुलेको तीन महिना नपुग्दै कोरोनाको दोस्रो लहर सुरु भयो । सरकारले निषेधाज्ञा जारी गरेसँगै हल खोल्न रोक लगाएपछि फेरि बन्द भए । कोरोना कहरबाट तंग्रिन नपाउँदै फिल्म क्षेत्र पुन: ठप्प बन्यो ।

डेढ वर्ष भयो, फिल्म क्षेत्र ठप्प भएको । यो समयमा सबैभन्दा बढी घाटा हल सञ्चालकले नै ब्यहोर्नु परेको छ । हलको भाडा, बिजुलीको बिलदेखि कर्मचारीको तलबसम्म उनीहरूले आफ्नै खल्तीबाट दिनुपर्‍यो ।

फिल्म क्षेत्र फेरि लयमा कहिले फर्किने हो भन्ने एकीन नहुँदा हलवाला सञ्चालकहरू आत्तिएका छन् । दुई दर्जनभन्दा बढी हल सञ्चालकहरूले त हल पूर्ण रूपमा सधैँका लागि बन्द गरिसकेका छन् ।

लकडाउनका कारण खर्च धान्न नसक्दा क्युएफएक्स चेनअन्तर्गतका दुई हल सधैँका लागि बन्द भए । पहिलो लकडाउनबाट नै जय नेपाल हल सधैँका लागि बन्द भयो भने दोस्रो लकडाउनको अवधिमा कुमारी हल पनि बन्द भयो ।

क्युएफएक्सका सीईओ रोशन अडिगाले खर्च धान्न नसकेपछि हल बन्द गर्नुपर्ने अवस्थामा पुगेको बताए । 'जय नेपाल र कुमारी दुवै हल हामीले छोडिदिएका छौँ । लकडाउनमा त्यहाँको खर्च धान्न नसकेपछि ती हल सधैँका लागि छोडिदिएका हौँ,' उनले भने ।

काठमाडौंमा रहेको गंगा हल पनि सधैँका लागि बन्द भयो । कोरोनाका कारण घाटा ब्यहोर्न् परेपछि सञ्चालक मदनमान बज्राचार्यले हल बन्द गर्ने घोषणा गरे । योसँगै काठमाडौंका अन्य केही हल बन्द हुने अवस्थामा छन् । मोफसलका पनि धेरै हल बन्द भइरहेको हलवालाहरूको छाता संगठन चलचित्र संघका अध्यक्ष मधुसुधन प्रधानले बताए ।

प्रधानले भने, 'चलचित्र संघमा सधैँका लागि बन्द गर्ने भनेर १५-२० वटा हलको निवेदन आइसकेको छ । उहाँहरूले सम्बन्धित अन्य निकायमा पनि निवेदन दिइसक्नुभएको रहेछ । यीसँगै अन्य केही हलहरू पनि बन्द हुने अवस्थामा छन् ।'

सरकारले फिल्म क्षेत्रलाई पूर्ण रूपमा बेवास्ता गरेकाले यो अवस्था आएको अध्यक्ष प्रधानले बताए । 'सबैभन्दा प्रभावित भनेको नै फिल्म क्षेत्र हो । यस्तो अवस्थामा सरकारले हामीलाई पूर्ण रूपमा बेवास्ता गरेको छ', उनले भने, 'ऋणमा डुबिरहेका हलवालाका लागि सरकारले कुनै सहयोग नगर्दा उनीहरू हात उठाउन बाध्य भएका हुन् । '

सरकारले बजेट भाषणमा हलको 'विद्युतीय डिमाण्ड चार्ज' छुट गर्ने उल्लेख गरेको थियो । तर, डिमाण्ड चार्ज नतिर्दा हलको बत्ती नै काटिएको प्रधानले गुनासो गरे ।

त्राससँगै आशमा निर्माता

निरन्तर हलहरू बन्द भइरहेका समाचार पढ्दा निर्माताहरू त्रासमा छन् । आफ्नो उत्पादनको पसल नै बन्द हुँदा लगानी सुरक्षित गर्न नसकिने हो कि भन्ने त्रास उनीहरूमा छ ।

'गाजलु', 'छ माया छपक्कै' जस्ता फिल्म निर्माण गरेका निर्माता रोहित अधिकारी हल बन्द भएको समाचारले आफू निकै त्रसित भएको बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, 'अहिले निरन्तर हल बन्द भइरहेको समाचार हामीले सुनिरहेका छौँ । यसले हामीलाई लगानी गर्न त्रास सिर्जना गरेको छ । निर्माताहरू विस्थापित नै हुनुपर्ने हो कि भन्ने अवस्था देखापरेको छ ।'

रोहित यस्तो समयमा लगानी गरेर फिल्म निर्माण गर्न नसकिने बताउँछन् । 'मैले नयाँ फिल्मका लागि निर्देशकदेखि केही प्राविधिकसँग पनि सम्झौता गरिसकेँ । पैसा फसिसक्यो', रोहित भन्छन्, 'तर, यस्तै अवस्था रह्यो र हल बन्द भइरहे भने कसरी फिल्म बनाउन आँट गर्ने ?'

अर्का निर्माता रविन्द्र सिंह बानियाँ फिल्म क्षेत्र एक-अर्कामा अन्तरसम्बन्धित रहेको बताउँछन् । हल बन्द हुँदा निर्मातालाई मात्र नभएर यो क्षेत्रसँग सम्बन्धित धेरैलाई घाँटा हुने उनको भनाइ छ ।

उनी भन्छन्, 'हल नहुँदा निर्मातालाई आफ्नो फिल्म देखाउने ठाउँ नै भएन नि । फिल्म देखाएर पैसा उठाउने ठाउँ नै नहुँदा निर्माताले कसरी फिल्म बनाउने ? फिल्म बनेन भने घाटा त फिल्म क्षेत्रलाई नै हो नि ।'

हल बन्द हुने कुराले व्यापारिक रूपमा केही निर्मातालाई भने त्रसित बनाएको रविन्द्रको बुझाइ छ । उनी आफैँ भने अझै दुई वर्ष हलमा रिलिज हुने कुनै फिल्म नबनाउने योजनामा छन् । यो समयमा उनी अन्य प्लेटफर्मका लागि काम गर्ने बताउँछन् ।

रविन्द्र यस्तो अवस्था आउन सक्ने कुरामा आफू पहिल्यै जानकार भएको बताउँछन् । रविन्द्र भन्छन्, 'अझै केही हलवाला छन्, जो चाहेर पनि हल बन्द गर्न सकिरहेका छैनन् । बन्द गरे बैंकको लोनले समात्ने डरले उनीहरू बाध्य परेर हल सञ्चालन गर्न लागेका छन् । उनीहरूको इच्छा बन्द गर्ने नै छ ।'

फिल्म 'प्रसाद' का निर्माता सुभाष थापा हल बन्द हुँदा निर्मातालाई इनिसियल व्यापारमा घाटा हुने बताउँछन् । उनी भन्छन्, 'चलिरहेका हल बन्द हुनु निर्माताका लागि राम्रो पक्कै होइन । यसले फिल्मको सुरुवाती व्यापारमा असर गर्छ ।'

तर, राम्रो फिल्म छ र नजिकै हल छन् भने त्यति धेरै घाटा नहुने उनको ठम्याइ छ । 'फिल्मलाई माया गर्ने दर्शक हुनुहुन्छ भने अर्को हलमा पुगेर पनि फिल्म हेरिहाल्नुहुन्छ । त्यसैले लाइफटाइम व्यापारमा भने खासै असर गर्ला जस्तो लाग्दैन,' उनी भन्छन् ।

यता निर्माता रोज राणा हलवाला आत्तिएर हल बन्द गरेको तर्क गर्छन् । लामो समय व्यापारमा नाफा पाएका सञ्चालकहरूले केही समयको घाटालाई नै हरेर आत्तिन नहुने उनको भनाइ छ ।

रोज भन्छन्, 'हलवालाले अहिले घाटा ब्यहोर्नु्परेको सबैलाई थाहा छ । तर, हल नै बन्द गर्नुपर्ने अवस्था भने होइन । केही समय घाटा ब्यहोरेर बसे पुनः नाफा कमाउने दिन आइहाल्छ ।' रोज पनि चलिरहेका हल धमाधम बन्द भइरहँदा निर्मातालाई केही हदसम्म घाटा हुने बताउँछन् ।

निर्माता तथा चलचित्र संघका निवर्तमान अध्यक्ष प्रदीप कुमार उदय हल बन्द हुनु निर्माताका लागि घाटाको विषय रहेको बताउँछन् । तर, अवस्था सामान्य भएपछि बन्द हुने भनिएका हल पुनः सञ्चालनमा आउने उनको आशा छ ।

उदय केही नयाँ हल पनि सञ्चालनको तयारीमा रहेको बताउँछन् । 'मोफसलमा धेरै हल तयारी अवस्थामा छन् । केही बन्द हुन्छन्, केही थपिन्छन् । यो सामान्य कुरा हो,' उनले भने ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, असार ३१, २०७८ १९:१०